Bankalar artık 26 işlemden ücret alamayacak

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), "Finansal Tüketicilerden Faiz Dışında Alınacak Ücret, Komisyon ve Masraflara İlişkin Usül ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Taslağı'nı yayınladı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, bankaların vatandaştan ücret alacağı işlem sayısını 20'ye indiriyor. Bankalar kredi verdiği vatandaştan istihbarat ücreti, dosya ücreti, ödeme planı değiştirme ücreti gibi ücretler alamayacak.

Sözkonusu yönetmelik taslağında öne çıkan başlıklar şöyle

Taslak ile 20 ücret kalemi dışında hiçbir ücretin alınamayacağı bir model oluşturuldu.

Ücretlerde yıllık yüzde 20'nin altındaki artışlarda tüketicinin bilgilendirilmesi zorunlu olacak

Ücret talep edilebilecek her ürün ve hizmet için finansal tüketicinin ayrı ayrı onayının alınması zorunlu olacak

Ücretlerdeki yıllık yüzde 20'nin üzerindeki artışlarda ise finansal kuruluşlar tüketiciye ulaşarak yeniden tüketicinin onayını alacak.

BDDK, Finansal Tüketicilerden Faiz Dışında Alınacak Ücret, Komisyon ve Masraflara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Taslağını sektörün görüşüne açtı.

Yeni Tüketici Kanunu gereğince BDDK, bankaların tüketiciden faiz dışında alabilecekleri ücret, komisyon ve masrafları belirlemek üzere yönetmelik taslağı hazırladı. Taslağın üçüncü bölümünde vatandaşın en çok şikayet ettiği tüketici ve konut kredilerine ilişkin kurallar yer aldı.

NE İSTİHBARAT, NE FİŞ ÜCRETİ OLACAK

TAHSİS ÜCRETİ BİNDE BEŞİ GEÇEMEYECEK

Taslağa göre; bankalar vatandaştan kredi tahsis ücreti dışında, "İstihbarat ücreti, kredi işlem fişi ücreti, ödeme planı değiştirme ücreti, değişken taksitli ödeme planı ücreti" gibi her ne ad altında olursa olsun başkaca bir ücret talep edemeyecek.

Kredi tahsis ücreti ise kullandırılan kredi anaparasının binde beşini geçemeyecek. Örneğin 200 bin liralık bir konut kredisi kullanan vatandaş, kredi tahsis ücreti olarak sadece 1000 lira ödeyecek. Ancak BDDK, gerekli gördüğü hallerde bu sınırları artırma ya da yükseltme yetkisine sahip olacak.

FAİZ DÜŞERSE, ERKEN ÖDEME OLURSA...

Taslağa göre kredinin faiz veya kâr oranında finansal tüketici lehine mutabık kalınarak değişiklik yapılması durumunda finansal tüketiciden, kanunda belirtilen maddede yer alan erken ödeme tazminatı haricinde hiçbir ücret alınamayacağına hükmediyor. Bu durumda veya konut finansmanı kredilerinde bir veya birden fazla taksit ödemesinin vadesinden önce yapılması hâlinde erken ödeme tazminatının yapılacak faiz indirimi tutarını aşamayacağını öngörüyor.

- Taşınır ve taşınmaz rehni tesisi ile gayrimenkul ekspertizi işlemlerinde, finansal tüketiciden yalnızca üçüncü kişilere ödenen ücret talep edilebilecek.

İŞLEM ÜCRETİNİ ARTIRMAK İÇİN VATANDAŞ ARANACAK

BDDK taslağında belirtilen ücret ve komisyonlar dışında yeni bir ücret kaleminin oluşturulabilmesi ise Kurul'un iznine tabi olacak. Kurul gerekli gördüğü durumlarda 20 kalemlik bu listeyi değiştirebilecek.

Bankalar, işlem ücretlerinde bir takvim yılı içinde yüzde 20'nin üzerinde artış yapabilmesi için, vatandaştan onay alması gerekecek. Yüzde 20'nin altındaki değişikliklerin ise en az 30 gün önceden tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı veya kaydı tutulan telefon vasıtasıyla bildirilmesi zorunlu olacak.

Tüketici, kendisine bildirim yapıldığı tarihten itibaren onbeş gün sonrasına kadar ürünün veya hizmetin kullanımından vazgeçme hakkına sahip olacak. Bankalar, vazgeçme hakkını kullanan finansal tüketiciye uyuşmazlık konusu ürün veya hizmeti vermeyi durdurabilecek. Vatandaş, ürün ve hizmeti kullanmaya devam ederse artışı kabul etmiş sayılacak.

KONUT KREDİ TALEBİ REDDEDİLİRSE...

- Reddedilen kredi taleplerinden bir kamu kurum ve kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenen ücretler hariç olmak üzere herhangi bir ücret talep edilemez.

BORCU YOKTUR, YAZISI İÇİN ÜCRET ÖDENMEYECEK

- Finansal tüketicilerin ilgili kuruluşlardan borçlarının bulunmadığına dair talep ettikleri bilgi yazıları için bir defaya mahsus olmak üzere ücret alınmayacak.

KREDİLİ HESAPTAN YA DA KREDİ KARTINDAN PARA ÇEKMEYE ÜCRET YOK

- Kredili mevduat hesaplarından kullandırılan krediler ile kredi kartlarından yapılan taksitli nakit avans işlemleri için ücret tahsil edilemeyecek.

KREDİ İÇİN AÇILAN HESABA ÜCRET YOK!

- Vatandaşın, en çok şikayet ettiği konulardan biri de kredi çektiği bankaya taksitlerini ödemesi için açılan hesaptan 'hesap işletim ücreti' alınmasıydı. İşte taslak, 'belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, finansal tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir ad altında ücret veya masraf' talep edilemeyeceğini hükme bağlıyor. Ayrıca bu hesabın, tüketicinin yazılı talebi olmaması halinde, kendiliğinden kapanmasını öngörüyor.

- Finansal tüketicinin onayı olmaksızın, belirli süreli kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat sözleşmesi yapılamaz ve kredi tahsilâtları bu hesaptan gerçekleştirilemez.

HARCAMA SÖZÜNÜ YERİNE GETİREMEYENE CEZA YOK!

Bankalar, vatandaşın bir ödül karşılığında belli süre için verdikleri harcama taahhüdünü yerine getirmemesi halinde ceza bedeli tahsil edemeyecekler.

VATANDAŞ HATALI HAVALE, EFT YAPARSA...

Taslağın dikkat çeken diğer düzenlemeleri ise şöyle;

- Vatandaş, bankanın herhangi bir şubesinden ya da ATM'den kendi hesabına para yatırırsa ücret alınmayacak. Üçüncü kişilerin, vatandaşın hesabının bulunduğu şubeden para yatırması da ücretsiz olacak.
- Vatandaş internet üzerinden hatalı bir para transferi yaparsa, kendisinden sadece Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına ödenen masraflar alınabilecek. Bunun dışında bir ücret talep edilemeyecek.
- Havalenin iadesi, reddi, devri ya da havale işlemine dair bilgi değişikliği işlemlerinden bir kamu kurum ve kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenen ücretler dışında ücret talep edilemeyecek.

- Vatandaşın, hesabının olduğu bankanın ATM’lerinden kendi hesabı için para yatırma, bakiye sorgulama ve ilgili kuruluş tarafından belirlenen limit dâhilinde yapılan para çekme işlemlerinden ücret alınmayacak.

- Başka bankanın ATM'sinden yapılacak işlemlerden ücret alımı ise vatandaşın onayına bağlı olacak. Ya da banka ile vatandaş arasında özel sözleşme yapılacak.

KİRALIK KASA

- Kiralık kasa ziyaretine ilişkin herhangi bir ücret talep edilemeyecek. Kiralık kasa hizmetinin sona ermesi halinde; kiralık kasaya ilişkin finansal tüketici tarafından gerçekleştirilen bir hasar, ödenmeyen kira bedelleri ve kiralık kasa sözleşmesinden doğan diğer borçlar söz konusu ise; banka bunları depozito ücretinden tahsil edecek. Kalan bakiyeyi ise derhal vatandaşa ödeyecek.

BU İŞLEMLER İÇİN ÖZEL SÖZLEŞME GEREKECEK!

- Taslak, bankaların rutin işlem saatleri dışında yapılan para transferleri, banka ve kredi kartı veya ön ödemeli kartlardan yapılan para transfer işlemleri ile özel nitelikli işlemlerden alınacak ücretlerin sözleşmeyle belirlenmesine hükmediyor.

- Vatandaş hesabı olmayan bir bankadan para transferi yapmak isterse, yapılacak işlemin ücreti transferden önce kendisine bildirilecek.

HESAP AÇMA-KAPAMA ÜCRETİ YOK!

Banka müşteriden, hesap açma-kapama ya da hesap cüzdanı yazdırma işlemi ücreti alamayacak.
Hesap işletim ücreti, ise bankanın belirlediği dönemlerde kişinin hesabından tahsil edilecek. Vatandaş yıl içinde hesabını kapatırsa, kendisinden sadece hesabın açık olduğu aylara tekabül eden ücret alınabilecek.

180 GÜN HAREKETSİZ KALIRSA...

- Kesintisiz olarak, en az yüz seksen gün süreyle herhangi bir hesabı hareket görmeyen vatandaştan hesap işletim ücreti alınmayacak. Tahsil edilemeyen hesap işletim ücreti, tahakkuk tarihinden itibaren en fazla son 12 aylık dönem için, sonradan tahsil edilmek üzere bekletilebilecek.

Bu dönem zarfında vatandaşa icra takibi yapılamayacak. 12 ayın sonunda ise tahsil edilemeyen ücretlere ilişkin tahakkuklar ters kayıt yapılmak suretiyle iptal edilecek.

KARINCA DUASI GİBİ SÖZLEŞMEYE SON

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 4. maddesine dayanarak hazırlanan yönetmelik taslağı yürürlüğe girdiğinde vatandaşı, bankaların karınca duası şeklindeki sözleşmelerinden de kurtarmış olacak.
Çünkü taslak, vatandaşla bankalar arasında yapılacak sözleşmelerin ve bilgilendirme metinlerinin en az 12 punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenmesine hükmediyor. Vatandaşın, "Sözleşmenin bir nüshasını elden aldım” şeklinde yazı yazması zorunlu kılınıyor.

ONAY YOKSA ÜCRET DE YOK!

Bankalar, sözleşmeler kapsamında ücret talep edilebilecek her bir ürün veya hizmet için ayrı ayrı olmak üzere finansal tüketicinin onayını almak zorunda kalacak. Vatandaşın onayının alındığı ispat edilemez ise onay alınmamış sayılacak.

BİLGİLENDİRME FORMU HAZIRLANACAK

Bankalar, vatandaşa aldığı ürün ve hizmetin kapsamı, vadesi, tahsil edilecek faiz veya ücret kalemleri, geçerlilik süresi gibi konuları içeren bilgilendirme formu hazırlayacak. Bilgilendirme formları sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olacak.

Kalıcı veri saklayıcısı ve telefon aracılığıyla kurulan sözleşmelerde de vatandaş aynı şekilde bilgilendirilecek. Bu bilgilerin finansal tüketiciye verildiğinin ispatı, sözleşmeyi düzenleyene ait olacak.

SİGORTA SÖZLEŞMESİ AYRI DÜZENLENECEK

Ürün ve hizmetlere ilişkin sigorta sözleşmeleri, diğer sözleşmelerden ayrı olarak düzenlenecek.

İNTERNET SİTESİNDE İLAN EDİLECEK

Bankalar, vatandaştan talep edilen faiz, ücret ve diğer kesintilere ilişkin güncel bilgileri açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir bir şekilde internet sitelerinde ilan edecek. Değişiklikler anında siteye de yansıtılacak.

Bankalar, sitelerinde kredi ürünlerinin kullanılması halinde ortaya çıkacak faiz oranı ve ücret bilgilerini detaylı bir şekilde gösteren hesaplama araçlarına da yer vermek zorunda olacak.

- Vatandaş, sözleşme, işlem fişi ve benzeri dokümanların bir örneğini talep ederse ilgili dokümanın düzenlenme tarihinden sonraki ilk yıl için herhangi bir ücret alınamayacak. Ancak bir yıl sonraki taleplerde yapılan işlemle orantılı olacak şekilde makul bir ücret alınabilecek.

- Vatandaş, işlem fişinde kendisinden alınacak ücreti açıkça görecek. Söz konusu işlem ve komisyon ücretleri, banka şubelerinde görünecek şekilde ilan edilecek.

MEVCUT SÖZLEŞMELER NE OLACAK ?

BDDK'nin sektörün görüş ve önerisine açtığı taslak değişmez ise; yürürlük tarihinden sonraki sözleşmeler için geçerli olacak. Ancak mevcut sözleşmelerin gerçekleştirilecek işlemlerinde yeni yönetmelik uygulanacak.

İŞTE BDDK'NIN TASLAĞINA GÖRE BANKALARIN ÜCRET ALACABİLECEĞİ 20 KALEM

1. Bireysel Krediler

Tahsis Ücreti
Ekspertiz Ücreti Taşınır ve Taşınmaz Rehin Ücreti
2. Mevduat

Hesap İşletim Ücreti
Para Çekme Ücreti

3. Para Transferleri

Elektronik Fon Transferi Ücreti
Havale Ücreti
Swift Ücreti

4. Kredi Kartları

Yıllık Üyelik Ücreti
Ek Kart Yıllık Üyelik Ücreti
Kart Yenileme Ücreti
Nakit Avans Çekim Ücreti

5. Diğer

Kiralık Kasa Ücreti
Kampanyalı Ürün ve Hizmetler Ücreti
Fatura Ödeme Ücreti
Arşiv - Araştırma Ücreti
Onaya Bağlı Bildirim Ücreti
Bakiye Sorgulama Ücreti
Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Yapılan Ödemeler
Üçüncü Kişilere Yapılan Ödemeler