Yani, hangi tür çalışan olursa olsun hakkında İŞKUR’a işsizlik sigortası primi ödeniyorsa, işverenden alamadığı ücretlerin en fazla 3 aylık kısmını ÜGF’den alabilmektedir.
Ücret Garanti Fonu, işverenlerce İŞKUR’a ödenen işsizlik sigortası primi olarak yapılan ödemelerin yıllık toplamının yüzde birinin bu fona aktarılması ile ortaya çıkmaktadır ve 2003 yılından beridir aktif olarak fona İŞKUR tarafından para aktarılmaktadır.
Yeni Yönetmelik halen çıkarılmadı
Ücret Garanti Fonunun oluşumu ve uygulanması ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenmektedir ama 4857 sayılı Kanun’a göre hazırlanmış, yayınlanmış eski yönetmelik yerine yenisi henüz çıkarılmamıştır. Uygulamayı (4857’den) 4447 sayılı Kanun’a alan yasal değişikliks 2008 yılı mayıs ayında yapılmış olmakla birlikte bu güne kadar yeni yönetmelik Çalışma Bakanlığınca hazırlanamamıştır.
Ücret ödemesinin usulü
ÜGF uygulaması gereğince, işverenin konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması, iflası veya iflasın ertelenmesi nedenleri ile işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü hallerde geçerli olmak üzere, işçilerin iş ilişkisinden kaynaklanan üç aylık ödenmeyen ücret alacakları bu fon tarafından işçilere ödenebilmektedir.
Fondan para isteyecek işçilerin, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması gerekir.
Pek bilinmeyen ücret garanti fonunda halen 98 milyon lira birikmiş para var olup, bu güne kadar ödenen rakam ise 10 milyon liradır. Örneğin, 2009 yılı ocak ayında bu fondan ödeme yapılan kişi sayısı 46 ve ödeme rakamı da 52 bin liradır ki bu da ÜGF’nun hem az bilinmesinden hem de uygulama ile ilgili ödeme şartlarının çok zor olmasından kaynaklanmaktadır.
Öte yandan, yönetmeliğin henüz Çalışma Bakanlığı tarafından yayınlanmamış olması da kriz ortamında ücret alacakları olan işçileri de mağdur hale getirmektedir.
Başvuru nasıl yapılıyor?
İş sözleşmesinin devam edip etmediğine bakılmaksızın; işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü hallerde, iş sözleşmesinden kaynaklanan aylık ücretlerini alamaması nedeniyle, ücret alacağı bulunan işçi tarafından; son üç aylık ücretlerinin ödenmediğini gösteren işçi alacak belgesi veya son üç aylık ücret alacağını gösteren sair belge ile birlikte, aşağıdaki belgelerden birini ibraz ederek yetkili Kurum birimine baş vurması gerekir:
a) İcra ve İflas Kanununun 143 üncü maddesi uyarınca İcra Dairesinden alınan aciz vesikası veya 105 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca alınacak aciz vesikası hükmündeki belge,
b) İflasın açılmasına dair mahkeme kararının tasdikli suretinin veya İcra ve İflas Kanununun 166 ncı maddesi uyarınca ilan edildiğini gösteren belge,
c) İcra tetkik merciince verilen konkordato mühleti kararının tasdikli sureti veya İcra ve İflas Kanununun 288 inci maddesi uyarınca ilan edildiğini gösteren belge.
İŞKUR parayı nasıl ödüyor
İŞKUR birimleri, işçinin başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde işçiye, son üç aylık ücret alacağını ödeyerek durumu ivedilikle, ilgili icra-iflas müdürlüklerine veya konkordato komiseri ile işverene bildirirler.
İşçilerin, aynı işverenle olan iş ilişkilerinde aciz vesikasına dayanarak Ücret Garanti Fonundan bir kez yararlanabilir aynı işveren için aynı işçi adına ikinci kere ödeme yapılmaz.
Bu arada işçiye İşsizlik Sigortası’ndan işsizlik ödeneği veriliyor olması, ÜGF’den yararlanmasına engel olmaz.
Ne zaman emekli olacaklar?
Oğuz Akmanlar-İst.-28.05.1962 doğum tarihiniz, var olan 538 gününüz, 30.05.1984 işe girişiniz ve sigortalı olmadan önce ifa edip, borçlandığınız 20 aylık askerlik borçlanmanız ile 47 yaşında yani 28.05.2009 günü SSK’dan emekli olacaksınız.
Semra Yılmaz-Tekirdağ-04.01.1971 doğum tarihiniz, 01.04.1984 işe girişiniz ve ödediğiniz 2200 gün SSK’lı çalışma, 2460 gün isteğe bağlı SSK ile normal şartlarda 40 yaşında (04.01.2011 günü) en az 5000 günle SSK’dan emekli olursunuz. Bu arada, 01.10.2008 gününden (vergi kaydından ) beridir isteseniz de istemeseniz de Bağ-Kur’lusunuz (4/b’li) ve Bağ-Kur’dan 3,5 yılı (1260 günü) tamamlamadan Bağ-Kur’dan ayrılmanız şiddetle tavsiye ederim. Aksi halde Bağ-Kur’dan 51 yaşında en az 7200 günle emekli olursunuz.
Levent Yıldırım-Kangal-24.12.1998 günü başladığınız Bağ-Kur’da 3718 güne sahipsiniz. Var olan özrünüz nedeniyle yüzde 40 ve daha fazla oranlı Sağlık Kurulu raporu alırsanız, 18 yıllık sigortalılık süresi (24.12.2016 günü) ve en az 4680 günle, yüzde 50 ile 59 arası rapor alırsanız 16 yıllık süre (24.12.2014 günü) en az 4320 günle, yüzde 60 ve daha çok olursa 15 yıllık süre (24.12.2013 günü) en az 3960 günle Bağ-Kur’dan özürlü statüsü ile emekli olabilirsiniz.
Levent Neyiğit-09.05.1965 doğum gününüz 25.08.1980 işe girişiniz ve var olan 8368 gün ile 45 yaşında yani 09.05.2010 günü emekliliği garanti etmişsiniz. Bundan sonra prim ödemenize gerek yok ama öderseniz de ortalama aylık kazancınızdan az öderseniz, ödedikçe emekli aylığınız düşer. Ben sizin yerinizde olsa tek kuruş ödemezdim.
Mehmet Gümüşel-01.10.1968 doğumunuz, 01.01.1988 Bağ-Kur başlangıcınızla Bağ-Kur’a devam ederseniz 50 yaşında en az 9000 günle emekli olabileceğiniz gibi bundan sonra Bağ-Kur’u kapatıp, SSK’lı işe girip 3,5 yıl (1260 gün) prim öderseniz SSK’dan yine 50 yaşında en az 5375 günle emekli olursunuz. Bağ-Kur basamağınız 18 veya üzeri değilse her hal ve şartta SSK’dan daha fazla emekli aylığız olur.