Yeni İş Kanunu Neler Getirdi

Çağrı üzerine çalışma: Yasayla kısmi süreli iş sözleşmelerininin özel bir şekli olan "çağrı üzerine çalışma" usulü getirildi. Çağrı üzerine çalışmada taraflar ne kadar süre çalışılacağını belirlemedikleri takdirde haftalık çalışma süresi 20 saat olarak kararlaştırılmış sayılacak. Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış ise işveren her çağrıda işçiyi günde en az 4 saat üst üste çalıştırmak zorunda olacak.

Deneme süreli iş sözleşmesi: Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok 2 ay olabilecek. Ancak deneme süreleri toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilecek. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini, bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilecek.

İş güvencesinin kapsamı daraltıldı. İş güvencesinde sınır 10 işçiden 30 işçiye çıkarılarak iş güvencesinin kapsamı daraltıldı. AK Parti'nin verdiği önergeyle iş güvencesinin 10 veya daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde uygulanması hükmü, 30 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerleri olarak değiştirildi. Bu düzenleme, CHP'nin sert muhalefetiyle karşılaştı ve iş güvencesinin 'askıya alınması' olarak değerlendirildi.

Fesih bildirimine itiraz: Yasaya göre işçinin iş sözleşmesi hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan, davranışı veya verimiyle ilgili nedenlerle iş sözleşmesi feshedilemeyecek. İş sözleşmesi feshedilen işçi tebliğ tarihinden başlayarak bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilecek. Dava iki ay içinde sonuçlandırılacak. Feshin geçerli nedene dayandığını ispat yükümlülüğü işverene ait olacak. Mahkeme veya özel hakem, geçersiz nedenle işçinin sözleşmesine son verildiğine karar verirse işveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmakla yükümlü olacak. Tasarı aksi halde işverene tazminat ödeme zorunluluğu getiriyor. Genel kurulda verilen bir değişiklik önerisiyle tazminat miktarı düşürüldü. İşe başlatılmayan işçiye ödenecek tazminatın alt sınırı 6 aydan 4 aya, üst sınırı ise bir yıldan 8 aya indirildi.

İşveren, iş sözleşmesinin feshini yazılı yapacak ve fesih nedenini açık ve kesin bir şekilde belirtecek.

Yasayla, cumartesi yarım gün izin kaldırılarak, cumartesi günü de normal çalışma günü sayıldı. Böylece işçilerin haftada bir buçuk gün izin yapma şansı da ortadan kalkmış oldu. Buna karşılık çalışma süresini haftada en çok 45 saat olarak düzenleyen madde kabul edildi. Haftalık 45 saati aşan süreler fazla çalışma olarak kabul edilecek ve yüzde 25 fazla ücret ödenecek ya da işçi, fazla çalıştığı her saat için 1.5 saatlik izin kullanabilecek.

İşçiler haftada 24 saat izin kullanabilecekler. Yasaya göre, 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat hafta tatili yapılabilecek. Hafta tatili günü için tam ücret uygulanacak.

İşverenin konkordato ilanı, iflas veya aciz belgesi alınması yoluyla ücret ödeme güçlüğüne düşmesi durumunda geçerli olmak üzere, işçilerin son üç aylık ücret alacaklarını karşılamak üzere İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında "Ücret Garanti Fonu" oluşturulacak. Fonu, işverenlerce işsizlik sigortası primi olarak yapılan ödemelerin yıllık toplamının yüzde 1'i olacak.

Ücretler zorunlu bir neden olmaksızın 20 gün içerisinde ödenmezse, işçi iş görmeyebilecek. Bu eylem toplu olarak yapılsa bile grev sayılmayacak. İşçiler bu durumda çalışmadıkları için işten çıkarılamayacak. Gününde ödenmeyen ücretlere en yüksek mevduat faizi ödenecek.

Fazla çalışma süresinin toplamı yılda 270 saati geçemeyecek.

Ulusal bayram ve tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleriyle kararlaştırılacak. Sözleşmede yoksa bu günlerde çalışılması için işçinin onayı gerekli olacak.

Çalışanlara ücretleri, TL cinsinden ödenecek. Yabancı para cinsinden yapılacak ödemeler günün kuru üzerinden TL olarak ödenebilecek.

Yasayla yıllık izinler artırıldı. Yıllık ücretli izin hakkına da AB normlarına uygun hale getirilerek ikişer gün eklendi. Buna göre, çalışma süreleri 1-5 yıla kadar olanlar 14 gün, 5-15 yıl arasında olanlar 20 gün, 15 yıldan fazla olanlar da 26 gün ücretli izin kullanacak. Yıllık ücretli izin hakkında 'vazgeçilemez' hükmü getirildi.

Yıllık izne rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemeyecek.

Sanayiden sayılan, devamlı olarak en az 50 işçi çalıştıran ve 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerinde her işveren bir İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu kurmakla yükümlü olacak.

İş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmeleri ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık görevi Türkiye İş Kurumu ve bu konuda izin verilen özel istihdam bürolarınca yerine getirilecek.

Çalışma barışının ve endüstri ilişkilerinin geliştirilmesinde, çalışma hayatıyla ilgili mevzuat çalışmalarının izlenmesi amacıyla hükümet, işveren ve işçi konfederasyonlarından üçlü bir dayanışma kurulu oluşturulacak.

Kıdem tazminatı için bir Kıdem Tazminatı Fonu kurulacak. Kıdem Tazminatı Fonu'na ilişkin kanun yürürlüğe girinceye kadar işçilerin kıdemleri ile ilgili olarak 1475 sayılı kanunun 14. maddesi yürürlükte olacak.