Genel Sağlık Sigortası Prim Borcu Olanlar Ne Yapmalı

GSS Borç Sorgulama

Zaten Sosyal Güvenlik Kurumu re’sen GSS’li olarak tescil ettiği kişilere, hem tescil işleminden haberdar olmaları hem de bir ay içerisinde gelir testi için başvurmaları gerektiğine dair bilgilendirme yazısı yani gelir testine müracaat bildirimi göndermektedir.

Gelir testi ile ilgili başvurunun, re’sen GSS’li olarak tescil edilen kişinin ADNKS’de (adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde) kayıtlı ikametinin bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına yapılması gerekmektedir. Gelir testi için başvuru yapılacak sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfının adres ve diğer iletişim bilgilerine, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın “https://www.aile.gov.tr” veya “https://www.sydgm.gov.tr/tr/vakif” web adresinden ulaşılabilir.

Yukarıda belirtildiği şekilde, gelir testi başvurusu yapıldıktan sonra bir ay içerisinde Vakıf tarafından işlemler sonuçlandırılarak, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı belirlenir. Vakıf, kişinin tespit edilen aylık gelirini elektronik ortamda Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirir. Sosyal Güvenlik Kurumu da bu bilgi doğrultusunda ilgili kişinin GSS tescil işlemindeki gerekli değişiklikleri yapar, kişinin prim ödeyip ödemeyeceğini, prim ödeyecekse ödeyeceği primin aylık tutarının belirleyerek ilgili kişiye bir yazıyla bildirir. İlgili kişi bu yazıyı aldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde gelir testini yapan Vakfa itirazda bulunabilir. Vakıf bu itirazı 15 gün içerisinde değerlendirerek sonucu Kuruma ve ilgili kişiye bildirir.

Gelir testi sonucuna göre ilgili kişinin;

- Kişi başına düşen aylık geliri, aylık brüt asgari ücretin üçte birinden (1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arası için 313,50 TL’den) az olduğu tespit edilirse, bu kişinin GSS tescili primi devlet tarafından ödenecek kişi statüsünde (60/c-1 olarak) yenilenir ve genel sağlık sigortası primini devlet öder.

- Kişi başına düşen aylık geliri, asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar (1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arası için 313,50 TL’den 940,50 TL’ye kadar) olduğu tespit edilirse asgari ücretin üçte birinin % 12’si (1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arası için 37,62 TL) tutarında,

- Kişi başına düşen aylık geliri, asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar (1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arası için 940,50 TL’den 1.881 TL’ye kadar) olduğu tespit edilirse asgari ücretin % 12’si (1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arası için 112,86 TL) tutarında,

- Kişi başına düşen aylık geliri, asgari ücretin iki katından (1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arası için 1.881 TL’den) fazla olduğu tespit edilirse asgari ücretin iki katının % 12’si (1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arası için 225,72 TL) tutarında,

kişinin prim ödemesi gerekir.

Yukarıda belirtilen prim ödeme tutarları, gelir testinin yapıldığı tarihten itibaren ödenecek aylık primler için geçerlidir. Gelir testi sonuçlanmadan önceki aylar için çıkarılan prim borcuna geriye dönük olarak uygulanıp uygulanmayacağı hususu ise gelir testi için müracaat edilen tarihe göre aşağıda belirtildiği şekilde değişir.

3.3-İtiraz Yoluna Başvurmak:

Yukarıda belirtilen yollardan çözüme ulaşamayan, buna karşılık kendisine çıkarılan GSS prim borcunun haksız ve yersiz olduğunu düşünen kişi itiraz yoluna başvurabilir. İtirazın öncelikle, prim borcunun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde Kurumun ilgili ünitesine dilekçe yapılması gerekir. İtiraz en geç 30 gün içinde Kurumca karara bağlanır. İtirazın Kurumca reddi halinde, kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili iş mahkemesine başvurulabilir. Ancak, mahkemeye dava açılması Kurumun takibini durdurmaz.

Daha Önce Çıkarılmış Olan Prim Borcuna Gelir Testi Geriye Dönük Olarak Etki Eder Mi?

Yukarıda belirtildiği üzere, gelir testi sonucunda kişinin tespit edilen aylık gelir durumuna göre GSS primi ödeyip ödemeyeceği, prim ödeyecekse ödeyeceği primin miktarı, gelir testinin sonuçlandığı tarihten itibaren geçerli olacaktır. Dolayısıyla burada gelir testi sonucunun, Kurum tarafından daha önce çıkarılmış olan prim borcunu etkileyip etkilemeyeceği sorusu akla gelmektedir. Örneğin; Kurum re’sen GSS tescilini yaptıktan sonra Yönetmelik gereği o kişinin aylık gelirini brüt asgari ücret olarak kabul etmekte ve her ay için brüt asgari ücretin % 12’si tutarında o kişi adına GSS primi tahakkuk ettirmektedir. Gelir testi sonuçlanınca, söz konusu kişinin aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az çıkarsa, prim ödemeyecek kişiler statüsüne gireceği ve artık GSS primini devlet ödeyeceği için, geriye dönük olarak çıkarılmış olan prim borcu ne olacak, silinecek mi yoksa ödenmesi gerekecek mi?. Veya tam tersi gelir testi sonucuna göre kişinin aylık geliri brüt asgari ücretin iki katından fazla çıkarsa, daha önce asgari ücret üzerinden çıkarılmış olan prim borcu iki katı üzerinden yeniden mi hesaplanarak ilgili kişiden tahsil edilecek.

Bu soruların cevabı, ilgili kişinin gelir testine başvurması için Kurum tarafından gönderilen yazıyı aldığı tarihten itibaren bir ay içinde gelir testi başvurusunu yapıp yapmadığına göre değişmektedir.

4.1-Gelir Testi İçin Bir Ay İçinde Başvurulmuş Olması:

Kurumun, gelir testine müracaat bildiriminin tebliğ edildiği tarihten itibaren bir aylık süre içerisinde gelir testine başvurulmuş olması halinde, gelir testi sonucuna göre aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı;

• Asgari ücretin üçte birinden az olduğu tespit edilenler, Kurumun re’sen tescil ettiği tarih itibariyle, primi devlet tarafından ödenecek kişi statüsünde (60/c-1) yeniden tescil edilirler, dolayısıyla daha önce çıkarılmış olan prim borcu geriye dönük olarak tamamen silinir, ilgili kişinin herhangi bir prim ödemesi gerekmez.

• Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilenler için, daha önce asgari ücret üzerinden hesaplanarak tahakkuk ettirilmiş olan prim borcu, asgari ücretin üçte biri üzerinden geriye dönük olarak yeniden hesaplanır, dolayısıyla bu kişi için daha önce çıkarılmış olan prim borcu üçte bire düşmüş olur.

• Asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilenler için, daha önce çıkarılmış olan prim borcunda herhangi bir değişiklik yapılmaz. Çünkü bunların her ay brüt asgari ücret üzerinden prim ödemeleri gerekmekte olup, Kurumun daha önce çıkarmış olduğu prim borcu da zaten brüt asgari ücret üzerinden hesaplanmıştır.

Asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilenler için de daha önce çıkarılmış olan prim borcunda herhangi bir değişiklik yapılmaz. Çünkü bunların artık her ay brüt asgari ücretin iki katı üzerinden prim ödemeleri gerekmekte olup, Kurumun daha önce çıkarmış olduğu prim borcu ise brüt asgari ücret üzerinden yani daha düşük hesaplanmıştır.

4.2-Gelir Testi İçin Bir Ay Geçtikten Sonra Başvurulmuş Olması:

Kurumun, gelir testine müracaat bildiriminin tebliğ edildiği tarihten itibaren, bir ay içinde sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurmayanların, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin iki katı kabul edilerek, daha önce brüt asgari ücret üzerinden tahakkuk ettirilmiş olan prim borcu brüt asgari ücretin iki katı üzerinden yeniden hesaplanarak tahakkuk ettirilir ve ödemesi için ilgili kişiye tebliğ edilir. Gelir testine bir aylık süre içinde başvurmayan ve tescil başlangıç tarihinden itibaren asgari ücretin iki katı esas alınarak primleri tahakkuk ettirilenlerin daha sonra gelir testi yaptırmak üzere sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına başvurması halinde;

• Yapılan gelir testi sonucuna göre, aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az olduğu, dolayısıyla primi devlet tarafından ödenmesi gereken kişi statüsünde bulunduğu tespit edilenlerden,

- Gelir testine müracaat bildirimi tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ay içinde sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurmuş olanların, re’sen yapılmış olan GSS tescil işlemi tescil tarihinden itibaren primi devlet tarafından ödenecek kişi statüsünde (60/c-1) yeniden yapılır, dolayısıyla daha önce çıkarılmış olan prim borcu geriye dönük olarak tamamen silinir, ilgili kişinin herhangi bir prim ödemesi gerekmez.

- Gelir testine müracaat bildirimi tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ay geçtikten sonra sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurmuş olanların ise daha önce tahakkuk ettirilmiş (çıkarılmış) olan GSS prim borcunda herhangi bir değişiklik yapılmaz, söz konusu borcu aynen ödemeleri gerekir. Bunlar, gelir testinin sonuçlandığı tarihten itibaren ise primi devlet tarafından ödenecek kişiler (60/c-1) kapsamında tescil edilir, bu tarihten sonrası için GSS primi ödemeleri gerekmez.

• Yapılan gelir testi sonucuna göre, aylık geliri brüt asgari ücretin üçte biri veya daha fazla olduğu tespit edilenler için ise gelir testi sonucu geriye dönük olarak uygulanmaz. Yani daha önce tahakkuk ettirilmiş (çıkarılmış) olan GSS prim borcunda herhangi bir değişiklik yapılmaz ve aynen ödenmesi gerekir. Bunlar, gelir testinin sonuçlandığı tarihten itibaren ise tespit edilen gelir durumlarına göre aylık GSS primini öderler.

Gelir Testine Başvuru Yapılmaması:

Kurumun, gelir testine müracaat bildirimi tebliğ edildiği halde, gelir testi için başvuru yapılmaması halinde, Yönetmelik gereği o kişinin aylık geliri brüt asgari ücretin iki katı olarak kabul edilir ve bu şekilde her ay GSS prim borcu tahakkuk ettirilir. Eğer bu kişi daha sonra gelir testine başvurursa, gelir testinin sonuçlandığı tarihten itibaren tespit edilen gelir durumuna göre işlem yapılır.

Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmamış Olmak Prim Borcunu Etkilemez:

Her ay tahakkuk ettirilen (çıkarılan) genel sağlık sigortası prim borcu, kişinin herhangi bir sağlık yardımı alıp almadığına, genel sağlık sigortasından yararlanıp yararlanmadığına bakılmaksızın tahakkuk ettirilmektedir. Bu nedenle ilgili kişinin hiçbir sağlık yardımı almamış olması, genel sağlık sigortasından hiç faydalanmamış olması, hatta genel sağlık sigortalısı olduğunu sonradan öğrenmesi, şu anki düzenlemeler çerçevesinde, o kişi adına çıkarılmış olan GSS prim borcunu hiçbir şekilde etkilemez, prim borcunun miktarında herhangi bir değişiklik yapılması veya borcun silinmesi talep edilemez.

7-GSS Prim Borcunun Ertelenmesi veya Taksitlendirilmesi:

Genel sağlık sigortası prim borcu da Sosyal Güvenlik Kurumu’nun diğer prim alacaklarıyla aynı hükümlere tabi oluğundan, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilmesi mümkündür. Bu konudaki ayrıntılı bilgi Prim ve İdari Para Cezası Borçlarına Erteleme veya Taksitlendirme Yapılır mı?Bölümünde yer almaktadır.