GSS ve Çocukların Sağlık Yardımı Alma Koşulları

GSS Borç Sorgulama

Buna göre; ilk grubun 01.07.2008 tarihinden itibarengenel sağlık sigortası (GSS) kapsamına alınmasından sonra, eski SSK ve Bağ-Kurlular, İsteğe Bağlı Sigortalılar ile diğer bazı sigortalılar ve hak sahipleri 01.10.2008 tarihinden itibaren,

2008 yılı Ekim ayı başından önce Emekli Sandığı Kanununa tabi çalışanlar ile aylık ve gelir alanlar ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler 15.01.2010 tarihinden itibaren,

Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan askeri ve sivil personel ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler ise 15.10.2010 tarihinden itibaren,

Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerden, stajyer avukatlar 25.02.2011 tarihinden itibaren,

Genel sağlık sigortası kapsamına alınmışlardır.

Son olarak kendi çalışmaları ile ya da hak sahibi olarak her hangi bir sosyal güvencesi olmayanların primli veya primsiz zorunlu olarak GSS kapsamına alınmaları ve yeşil kartlıların SGK’ya devri 01.01.2012 tarihinde olmuştur.

Genel Sağlık Sigortası belirtilen tarihlerde yürürlüğe girmekle birlikte çocukların ve özellikle de kız çocuklarının sağlık yardımları alma hakları, üzerinde en çok tartışılan konulardan biri olmuştur.

Genel sağlık sigortası kanununun uygulanmasından önce, evli olmayan kız çocukları için var olan pozitif ayrımcılığın kaldırılması yoğun eleştirilere ve tepkilere neden olmuştur. Çünkü yeni yasanın yürürlüğe girmesi ile artık kız çocukları ölüne kadar anne/babaları üzerinden sağlık yardımı alma hakları sona ermiştir.

Son Düzenlemelere Göre Çocukların Sağlık Yardımı Hakları:

Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliğinin 4. Maddesinde hak sahibi olan çocuklar; Kanunun 4-a (sigortalı çalışanlar), 4-b (kendi nam ve hesabına çalışanlar) ve 4-c (Devlet memurları ve kadro karşılığı sözleşmeli çalışanlar) maddelerine göre çalışanlar ile aylık ve gelir alanların,

• 18 yaşından küçük çocukları,

• Lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim gören 20 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları,

• Yüksek öğrenim gören ve 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları,

• Bu Kanuna göre malul olan ve evli olmayan çocukları (yaşa bakılmaksızın),

Bakmakla yükümlü olunan (hak sahibi) çocuklar olarak belirtilmiştir.

5510 Sayılı Kanuna Göre Çocukların Sağlık Yardımı Hakları

18 Yaşından Küçük Çocuklar

1 Ekim 2008 tarihinden itibaren 18 yaşından küçük kız ya da erkek tüm çocuklar 18 yaşını doldurana kadar ve anne-babalarının sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın sağlık yardımı alma hakkı elde etmişlerdir. Şayet bu çocukların anne-babalarının sosyal güvenceleri var ise anne-babaları üzerinden hak sahibi olarak, şayet anne-babalarının sosyal güvenceleri yok ise herhangi bir ilave şart aranmaksızın sağlık yardımı almaları mümkün hale gelmiştir.

Malul Çocuklar

Aynı şekilde 5510 sayılı Kanuna göre kız ya da erkek olduğuna bakılmaksızın malul olan ve evli olmayan çocuklar yaşları ne olursa olsun anne-babaları üzerinden sağlık yardımı alma hakları bulunmaktadır. Ancak malul sayılabilecek derecede özrü bulunan çocukların evlenmeleri halinde anne-babaları üzerinden sağlık yardımı almaları mümkün olmayıp bu takdirde GSS kanunu gereğince kaymakamlıklara başvurarak gelir testi yaptırmaları gerekecektir.

18 Yaşından Büyük Çocuklar

1 Ekim 2008 tarihinden sonra 18 yaşını dolduran tüm çocuklar yeni kanuna göre yani, Lise ve dengi öğrenim veya Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim gören ve evli olmayan çocuklar 20 yaşını doldurana kadar, Yüksek öğrenim gören ve evli olmayan çocuklar 25 yaşını doldurana kadar, 5510 sayılı Kanuna göre malul olan ve evli olmayan çocuklar ise yaşlarına bakılmaksızın, sağlık yardımlarından yararlanacaklardır. Bu durumda, anne ve babalarının 1 Ekim 2008 tarihinden önce çalışıp çalışmadığının ya da SSK, Bağ-kur, Emekli Sandığı mensubu olmalarının bir önemi bulunmamaktadır. Aynı şekilde çocukların kız ya da erkek olması da sağlık yardımı alma açısından bir fark bulunmamaktadır.

5510 Sayılı Kanundan Önce (1 Ekim 2008) 18 Yaşını Dolduran Çocukların Sağlık Yardımı Hakları

Erkek Çocuklarının Sağlık Yardımı Hakları

1 Ekim 2008 tarihinden önce SSK veya Bağ-Kur kapsamında çalışan ya da emekli anne ve babaları tarafından bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık hizmeti karşılanan erkek çocuklar, 1/10/2008 tarihinden sonra yukarıda belirtildiği gibi öğrenim durumlarına göre; lise ve dengi öğrenime devam etmeleri halinde 20 yaşına, yüksek öğretime devam etmeleri halinde 25 yaşına kadar (malul olma hali hariç) sağlık yardımlarından yararlanabilmektedirler.

15.10.2008 tarihinden önce Memur statüsünde çalışanlar tarafından bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık hizmeti karşılanan erkek çocukları; öğrenim yapmakta iken tatil devresindeki çalışmaları hariç uzun vadeli sigorta kolları kapsamında zorunlu olarak sigortalı sayılmamaları, isteğe bağlı sigortalı olmamaları veya gelir ve/veya aylık almamaları ve evlenmemeleri şartıyla 25 yaşını dolduruncaya kadar başka bir şart aranmaksızın sağlık hizmetlerinden yararlandırılmaya devam edilecektir.

Kız Çocuklarının Sağlık Yardımı Hakları

Kız çocuklarının durumu biraz daha farklıdır. 01.10.2008 tarihinden önce 18 yaşından büyük olup anne-babalarından sağlık yardımı alamayan kız çocukları 1 Ekim 2008 tarihinden sonra aynı erkek çocukları gibi işleme tabi olacaklardır.

Ancak 01.10.2008 tarihinden önce anne-babalarından sağlık yardımı alan kız çocuklarının sağlık yardımı alma hakları “kazanılmış hak” olarak değerlendirilerek, durumlarında bir değişiklik olmadığı sürece 5510 sayılı kanunun geçici 12. Maddesi gereğince sağlık yardımlarından yararlanmakta iken, daha sonra 6111 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten sonra tekrar eski duruma dönülmüş ve 01.10.2008 öncesi anne veya babalarından sağlık yardımı alma hakkı bulunanlar durum değişikliğinden sonra da tekrar sağlık yardımı alabilecek hale gelmiştir. Kız çocuklarının uzun vadeli sigorta kolları kapsamında zorunlu olarak sigortalı sayılmaları, isteğe bağlı sigortalı olmaları, gelir ve/veya aylık almaları ve evlenmeleri durum değişikliği olarak değerlendirilmektedir. Buna göre kız çocuğunun evlenmesi halinde artık anne-babasından değil eğer çalışmıyor ise eşinden dolayı sağlım yardımı alacaktır. Daha sonra eşinden ayrılması veya eşinin ölümü halinde (aylık/gelir bağlanmadı ise) yeniden anne-babası üzerinden sağlık yardımı alabilecektir.

Aylık ve Gelir Alan Çocukların Durumu

Anne veya babası ölen ve kendilerine aylık ya da gelir bağlanan çocuklar bu aylıkları aldıkları sürece sağlık yardımından da yararlanırlar. Aylık/gelir alma şartları ile sağlık yardımı alma şartları paralel olmakla birlikte, sağlık yardımı alma şartlarını taşımayanların, daha sonra anne-babalarının vefatıyla kendilerine aylık/gelir bağlanması halinde bu aylık/gelir ile birlikte sağlık yardımı da verilmeye başlanacaktır.

Sağlık Yardımı Alamayan Çocukların Durumu

Zorunlu GSS’nin 1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe girmesi ile birlikte 18 yaşından büyük çocuklar tahsillerine devam etmiyorlarsa GSS primi ödemeden sağlık yardımlarından yararlanmaları mümkün değildir. Bu çocukların gelir testine tabi tutulmaları gerekmektedir.

Durumlarına göre 18, 20 ya da 25 yaşını dolduran çalışmayan ve evli olmayan çocuklar ikametlerinin bulunduğu kaymakamlıklara başvurarak SGK’nın 2012-2 sayılı Genelgesi çerçevesinde gelir testi işlemlerini yaptırması gerekmektedir. Yapılacak olan araştırma neticesinde o hanenin kişi başına geliri aylık brüt asgari ücretin üçte birinden az ise bu çocukların GSS primleri devlet tarafından karşılanacaktır.2012/2 dönemi için asgari ücret (940,50) /3 = 313,50 TL dir. Yani bir ailenin kişi başına geliri 313,50 TL den daha az ise çocuğun primini devlet karşılayacak.

Ailenin kişi başına geliri 313,50 TL den fazla ancak asgari ücretten az ise (313,50 – 940,50 TL) asgari ücretin üçte biri üzerinden 313,50 TL x % 12 = 37,62 TL) aylık genel sağlık sigortası primi ödenecektir.

Ailenin kişi başına geliri asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında (940,50 – 1.881,00 TL) ise, asgari ücretin yüzde 12 si tutarında (940,50 TL x % 12 = 112,86 TL) aylık genel sağlık primi ödenecektir.

Eğer ailenin kişi başına geliri asgari ücretin iki katından (1.881,00 TL) daha fazla ise asgari ücretin iki katının yüzde 12 si tutarında (1.881,00 TL x % 12 = 225,72 TL) aylık genel sağlık primi ödenecektir.

Netice olarak, çocuklar 18 yaşını doldurduktan sonra öğrenimlerine devam etmiyorlarsa, malul halleri yok ise, çalışmıyorlarsa ve evli değillerse gelir testine tabi olmaları ve GSS primi ödemeleri (devletin ödeyeceği durum hariç) gerekmektedir.