İsteğe bağlıdaki değişiklik üzülmenize neden olabilir

Kasım 2009 itibariyle emekliliğe hak kazanıyorum, kısacası Bağ-Kur'da 10 yıl 4 ay 15 gün (3785 gün), SSK'da 3357 gün askerliğim 610 gün ödenmiştir buna göre ne kadar maaş alabilirim. Bu şartlar altında kasım ayında Bağ-Kur, SSK, askerlik toplamı 7992 günüm oluyor. Bunu 8000'e tamamlamak için bir ay daha ödeme yapmamın maaş miktarıma faydası olur mu? Hasan Özkan

Hasan bey, yazınızdan anladığım kadarıyla 30.04.2006 günü sona erdirdiğiniz Bağ-Kur'dan sonra SSK'da 1260 günü (3,5 yılı) tamamlamaya çalışıyorsunuz bu nedenle de SSK'nın isteğe bağlısı olmuşsunuz. Ancak, 5510 sayılı Kanun ile 01.10.2008 gününden sonra isteğe bağlı sigortaya ödediğiniz süreler SSK'ya değil Bağ-Kur'a sayılıyor. Şayet, halen isteğe bağlıya devam ediyorsanız, kasım 2009 ayında emekli olamayabilirsiniz. Eğer yapmadıysanız hemen hiç vakit geçirmeden gidip bir işyerinde SSK'lı olarak işe girin ve 1260 günü tamamlayın. Ekim 2008'den bugüne kadar ödediğiniz isteğe bağlılar ise boşa gitmiş bir işe yaramaz. İşe girip SSK'lı olmak konusunda acele ediniz.

İsterseniz konuyu biraz daha detaylandıralım ki sizin durumunuzda olanlara da buradan uyarmış olalım.

SSK'nın isteğe bağlı sigortası artık yok

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince sosyal güvenlik reformu yürürlüğe girinceye kadar yani 1 Ekim 2008 gününe kadar devam eden isteğe bağlı sigorta uygulamasına göre;

SSK'ya isteğe bağlı prim ödemeye başlayabilmek için,

• En az 1080 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak,
• Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna zorunlu ya da isteğe bağlı sigortalı olmamak ve buralardan kendi sigortalılığından dolayı aylık bağlanmamış olmak,
• İsteğe bağlı olarak her ay kesintisiz otuz gün üzerinden malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemek,
• Örneği SSK tarafından hazırlanan isteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle müracaatta bulunmak, gerekiyordu.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girdi artık 1080 gün prim ödemiş olmak şartı yok ama SSK isteğe bağlısı da yok Sosyal güvenlik reform kanunu da denilen bu uygulamada isteğe bağlı sigortalılık için prim ödenen süreler 4/b sigortalılığı yani bugünün Bağ-kur sigortalılığı gibi değerlendirilecektir, yani SSK'lı gibi emekli olabilme imkanı reformdan itibaren yeni isteğe bağlı statüsünde sigortalılığa başlayanlar için mümkün değildir. Reformdan önce isteğe bağlı SSK'ya başlayan ve devam edenler için ise reformun yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008 gününden sonra isteğe bağlı sigortada 3,5 yıldan az kalmak gerekir. Aksi halde Bağ-Kur'lu gibi olmak zorunda kalabilirsiniz.

İsteğe bağlıya ödenen primler Bağ-Kur'a sayılacak

Daha açıkçası,

1 Ekim gününden sonra SSK'lılara 4/A'lı, Bağ-Kur'lulara 4/B'li ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçilerine de 4/C'li denecektir. Kimin nereden emekli olunacağının tespiti yapılırken eskiden olduğu gibi son 7 yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinde en çok nereye prim ödenmişse o şartlarla emekli olunma ilkesine aynen devam edilecektir.

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren yeni isteğe bağlı sigortalılığın en önemli farklılığı ise 30 Eylül 2008 günü ve öncesinde SSK'ya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince isteğe bağlı olarak prim ödeyenlerin 1 Ekim 2008 gününden sonraki sürelerde ödeyecekleri isteğe bağlı primleri, 4/B'li (eski adıyla Bağ-Kur'lu) olarak değerlendirilecek olmasıdır.

Yani, ister eski SSK isteğe bağlısı olsun ister yeni isteğe bağlı olsun 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödenecek isteğe bağlı sigorta primleri Bağ-Kur'a (4/B'ye) ödenmiş sayılacaktır.

Bu durumda 1 Ekim 2008 gününden sonra isteğe bağlıya 1260 gün (3,5 yıl) prim ödeyen birisi şimdiki SSK şartları (4/A) ile değil şimdiki Bağ-Kur (4/B) şartlarıyla emekli edilecektir. Mesela bugün SSK'dan 5000 veya 3600 gün ile emekli olmayı beklerken birden hem emeklilik yaşının uzadığını hem de 9000 gün prim ödemek yükümlüsü olabileceklerdir.

İsteğe bağlı sigorta primi arttı

30 Eylül 2008 gününe kadar SSK'ya en az asgari ücretin yüzde 25 oranında isteğe bağlı SSK primi öderken artık 1 Ekim 2008 gününden itibaren yüzde 20 emeklilik primi ve yüzde 12 oranında da GSS yani genel sağlık sigortası primi de ödeyeceksiniz. Yani, asgari ücret (666 TL) alt sınır ve bu rakamın 6,5 katı olan 4329 TL üst sınır olmak üzere her ay dilediğiniz rakamın yüzde 32'si oranında prim ödemeniz gerekecek. Mesela, bankaya gittiğinizde görevli memurun sorusu üzerine, aylık gelirinizi 1000 TL seçerseniz 320 TL prim ödemeniz gerektiği gibi alt sınır olan 666 TL'yi seçerseniz bu kere 214 TL prim ödemeniz gerekiyor.

Sağlık primi de zorunlu oldu

Öte yandan, tüm isteğe bağlılar bundan böyle GSS primi de ödemek zorundadır, benim sağlık giderlerim babam-eşim üzerinden karşılanıyor bu nedenle GSS primi ödemeyeceğim deme hakkınız artık yok.

Bağ-Kur'lular kazanç beyan formu dolduracak

5510 sayılı SS ve GSS Kanunu yürürlüğe girdi ve artık 24 basamaklı Bağ-Kur veya Tarım Bağ-Kur gelir tabloları yok, basamaklar yok. Peki, basamaklar yoksa Bağ-Kur'lular ne kadar prim ödeyecekler derseniz, asgari ücret (666 TL) alt sınır ve bu rakamın 6,5 katı olan 4329 TL üst sınır olmak üzere her ay diledikleri rakam üzerinden yüzde 32,5 (artı yüzde 1-6,5) oranında prim ödeyecekler. Ancak, şayet şirket ortağı veya vergi mükellefi olarak işçi çalıştırıyorlarsa çalıştırdıkları en yüksek ücretli işçiden az kazanç beyan edemeyecekler.

İsteğe bağlı Bağ-Kur'lularda ise bu tür (işçisinden az ücret bildiremez gibi) bir zorlama yok Onlar diledikler rakamdan prim ödeyebilecekler ve seçtikleri gelir rakamının yüzde 32'si kadar emeklilik ve GSS primi ödeyecekler.

Ne zaman emekli olacaklar?

Ramiz Çakar-Bursa-SSK'da 6963 gününüzden sonra 1596 gün de Bağ-Kur'da prim ödemişsiniz normal şartlarda son yedi yıl (2520 gün) içinde en çok Bağ-Kur olduğundan Bağ-Kur'dan 48 yaşında emekli olursunuz. Ancak, isterseniz sadece SSK günlerinizi kullanmalarını isteyerek SSK'dan da (mahkeme ile) 46 yaşında emekli olabilirsiniz. 46 yaşını tamamlayınca SSK'ya emeklilik dilekçesi verin SSK reddederse gidip iş mahkemesinde dava açın.

Nerfiz Akyıldız-İzmir-Hanımefendi, 01.01.1987 Bağ-Kur başlangıcından sonra 1993-1999 arasında verdiğiniz boşluk nedeniyle 49 yaşından sonra olmak kaydıyla 20 tam yıl prim ödeyerek Bağ-Kur'dan emekli olursunuz. 1984 ve 1992 yıllarında yaptığınız doğumlar için borçlanma hakkınız yok. Alacağınız aylık için 1999'daki basamağınızı ve 2000 yılından sonra sonraki basamaklarınızı ve ödeme sürelerinizi de bilmem gerek ama isterseniz siz, www.turkiye-rehberi.net adresinden kendiniz hesaplayabilirsiniz.

Leyla Çatalca-01.03.1988 işe girişiniz ile 44 yaşında en az 5225 günle SSK'dan emekli olacaksınız. 1988 ve 1992 yıllarında yaptığınız doğumlar nedeniyle işe gitmediğiniz süreleri isterseniz günlüğüne en az 7,10 lira vererek ödeyebilirsiniz. İsteğe bağlıya da dilediğiniz zaman başvurabilirsiniz ama 1 Ekim 2008 gününden sonra isteğe bağlı sigortada sakın ha sakın 3,5 yılı (1260 günü) tamamlamayın.