SGK dul ve yetim aylıklarında zaman aşımı

Geçen hafta eşimin başka bir SSK numarasını buldum. Bu numarada da 761 günü çıktı. SGK'ya dul maaşı bağlanması için müracaat ettim. Bana 5 yıl geçtiği için toplu maaş ödenmeyeceği söylendi, bu doğru mu? Yeter D./Şişli

ÖLÜM SİGORTASINDA 5 YILDAN FAZLA MAAŞA ZAMAN AŞIMI VAR

Yazılarımızı yakından takip eden okurlarımız bilir, zaman zaman Reform Kanunu’nun eksiklerini eleştirmekle birlikte olumlu ve lehte düzenlemelere yer vermek suretiyle vatandaşlarımıza yol gösterici ve rehberlik edici bir yaklaşım sergilerim. Bu hafta sizlere Reform Kanununda lehte düzenleme yapılan ve vatandaşlarımızın genellikle yanlış bilgiye sahip olduğu “zaman aşımı” konusuna yer vereceğim...

Türk sosyal güvenlik sisteminde ölüm sigortası temel koruma birimi olarak aileyi esas almakta, ölüm olayı iki sigorta kolunda düzenlenmektedir. Ölüm iş kazaları veya meslek hastalıkları sonucu oluşmuşsa, hak sahiplerine ölüm sigortasından aylık değil, iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından gelir bağlanır.

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle ölen sigortalının sigortalılık süresi ve hizmetleri toplamı geride kalanlara ölüm aylığı bağlanması için yeterliyse iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından bağlanan gelire ilave olarak hak sahiplerine ayrıca ölüm aylığı bağlanır. Bu durumda bağlanacak aylık ve gelirlerden yüksek olanın tamamı düşük olanın da yarısı ödenir. Örneğin; Dul kalan eşe, iş kazası sonucu bağlanacak gelir 500 TL, ölüm sonucu bağlanacak aylık 800 TL ise 800+250=1050 TL ödeme yapılacaktır.

REFORM KANUNU LEHTE DÜZENLEME YAPTI, BİRİKMİŞ MAAŞ ALINACAK

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigortalının ölümü nedeniyle geride kalan hak sahiplerine bağlanan gelir ve aylıklar zaman aşımına tabi olup 5510 sayılı Reform Kanunu’nun zaman aşımı süre konseptinde sigortalı lehine olan önemli değişiklik yapılmıştır. Kanunun, Zamanaşımı, Hakkın Düşmesi ve Avans başlıklı 97. maddesine göre hak sahiplerinin SGK’dan alması gereken gelir ve aylıklara uygulanacak zaman aşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir.

5510 sayılı Reform Kanunundaki yeni düzenleme ile gelir ve aylığa hak kazandığı halde bu hakkı 5 yıldan sonra talep eden sigortalı ve hak sahiplerine, talep tarihinden geriye doğru son 5 yıla ait gelir ve aylıkları ödenmektedir. Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanundan önce, diğer bir anlatımla 1 Ekim 2008 tarihinden önce 5 yıldan sonra talep edilen gelir ve aylıkların talep tarihinden önceki kısmı ödenmemekteydi.

Kanundaki bu yeni düzenleme sigortalılar açısından son derece önemi olan olumlu bir uygulamadır. Özellikle belirtelim ki; zaman aşımı süresinde, başvuru tarihinden geriye dönük son 5 yıla ait kısmın ödenmesi, gelir ve aylıklar için sınırlıdır. Gelir ve aylıkların dışındaki diğer haklar, örneğin; hastalık parası, çeyiz parası, cenaze yardımı gibi ödemeler için zaman aşımı, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşmektedir. Dikkat edilirse, burada zaman aşımı değil, hak düşürücü süre işlemektedir. Gelir ve aylık dışında kalan söz konusu haklar beş yıl içinde istenmezse bu haklar bir daha istenememekte, istense bile ödenmemektedir. Sigortalının ölümü sonrası geride kalan hak sahiplerinin neden süresi içerisinde SGK’dan gelir ya da aylıklarını talep etmediği sorusu akla gelebilir. Bunun birden çok sebebi olmakla birlikte, temel neden, geride kalanların sosyal güvenlik bilgilerinin eksikliği ya da kişilerin yanlış bilgiye sahip olmalarıdır.

2002 yılında ölen Bağ-Kur sigortalısının eşine aylık bağlanması için 1080 gün prim ödenmesi yeterli olduğu halde 1800 gün prim gerektiği biçiminde yanlış bilgiye sahip olunmasını örnek gösterebiliriz. Yine sigortalının hizmetlerinin sicil hatası nedeniyle sonradan ortaya çıkması da çok sık rastlanan bir nedendir. Bir diğer önemli neden ise 2006 yılında SSK sigortalılarına 5 yıl sigortalılık süresi yanında en az 900 günle aylık bağlanması imkânının tanınmasıdır.

ZAMAN AŞIMINDA MİLAT 1 EKİM 2008 TARİHİDİR

Burada önemli bulduğumuz bir hususa değinmemiz gerekecek. Hak sahipliğinin 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmesi halinde 5 yıllık zaman aşımı hesabında milat olarak 1 Ekim 2008 tarihi esas alınmaktadır. Sigortalının ölümü 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmiş ise, 1 Ekim 2008 tarihi ile hak sahipliğinin (ölümün) gerçekleştiği tarihi takip tarih eden süre 5 yıldan az ancak maaş alınması gereken süre 5 yıldan fazla ise hak sahiplerine son 5 yıl maaşı ödenir.

Bu süre 5 yıldan fazla ise bu kez 1 Ekim 2008 tarihi ile müracaat tarihi arasında geçen süre kadar (en fazla 5 yıl) maaş ödenir. Örneğin; eşi 18 Nisan 2004 tarihinde vefat eden okurumuza son 5 yıla ait 60 aylık maaşı ödenecek. Şayet okurumuzun eşi 2004 değil de 2003 yılında vefat etse idi kendisine 1 Ekim 2008 tarihinden sonraya ait birikmiş 38 aylık maaş ödenecekti. Reform Kanunu yürürlüğe girmese idi okurumuz, müracaatı 5 yılı aştığı için birikmiş maaş alamayacaktı. Bu durumdaki vatandaşlarımız sözlü bilgilere itibar etmesinler, zira SGK hak ettikleri toplu maaşı kendilerine öder.

SGK dul ve yetim aylıklarında zaman aşımı

ÖLÜM SİGORTASINDA 5 YILDAN FAZLA MAAŞA ZAMAN AŞIMI VAR

REFORM KANUNU LEHTE DÜZENLEME YAPTI, BİRİKMİŞ MAAŞ ALINACAK

ZAMAN AŞIMINDA MİLAT 1 EKİM 2008 TARİHİDİR

E-Devlet - SSK Sorgulama Faydalı Bağlantılar

Konuyla İlgili Bağlantılar

Sorgulamalar

SGK Müdürlükleri

Motorlu Taşıtlar

İletişim