SGK yapımcıları mı korur, sanatçıları mı

SGK’nın parası var!

Ancak SGK’nın ücretsiz kamu spotu çektirmek için yapımcılara kıyak yapmasına gerek var mıdır? Bir kere vatandaşta sosyal güvenlik bilincinin oluşturulması için çekilecek kamu spotu için SGK’nın ödeneği vardır. Zira bilindiği üzere SGK 160 milyar TL civarındaki bütçesi ile Türkiye’nin en yüksek bütçeli kurumlarından. Zaten SGK vatandaşın sosyal güvenlik bilincinin arttırılması için tüm Türkiye’de dağıtılmak üzere filmler, vtr’ler, cıngıllar, kitapçıklar, dergiler, afişler, broşürler vs. bastırmakta ve vatandaşa ücretsiz ulaştırıyor. Hatta çocuklarda sosyal güvenlik bilinci oluşturulması için SGK tarafından hazırlatılan “Güven ve Yarışcı Çocuklar” adlı animasyon ve dergisi tüm okullarda ücretsiz dağıtılmak için çalışmalar başlatıldı. Kısacası SGK’nın parası var ve yapımcılara ücretsiz kamu spotu yaptırmak için iddia edildiği gibi bir hukuksuzluğa girmesine gerek yok.

Sanatçıların hakkı

SGK’nın gayesi toplumun her kesimini sosyal güvenlik şemsiyesi altına almaktır. Bunun için gerekli yasal ve teknik düzenlemeler yapılarak ve bütün İnisiyatifler alınarak sigorta konusunda kolaylıklar sağlanmaktadır. Bu hassasiyet sanatçılar için gösterilmektedir. Hatırlayacağınız üzere daha önceki 3 yazımda sanatçılar için uygulamaya koyulan kolay sigortanın nasıl uygulanacağını anlatmış ve kolay sigorta ile sanatçılara ciddi bir hak sağlandığını izah etmiştim. 

Kolay sigortaya göre; sanatçıların çalışma sürelerinin diğer meslek gruplarından farklılık göstermesi ve kayıt dışılığın fazla olması hususları da dikkate alınarak kayıtlı çalışmanın artırılması amacıyla; 6111 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanun’da yapılan düzenleme ile 1/3/2011 tarihinden itibaren kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan ve ay içerisinde çalışma gün sayısı 10 günden az olan sanatçılar, kendileri tarafından 2012 için 19 gün üzerinden prim ödemeleri suretiyle kuruma müracaat ettikleri tarihten itibaren Ek 6’ncı Madde gereği 4/A kapsamında sigortalı sayılmaktadır. Bu hak sadece sanatçılara ve taksi şoförlerine getirilmiş bir haktır. Peki böyle bir kolay sigorta hakkını sanatçılara sağlayan SGK sanatçının sigorta hakkını ihlal eder mi? Tabii ki etmez. SGK sanatçı dahil herkesin sigorta hakkını korur, korumakla yükümlüdür. 

Başrole özel düzenleme

Kolay sigorta uygulaması daha çok figüran ve yan roller gibi dizi ve film projelerinde kısa süreli rol alanlar için tasarlanmıştır. Bunlar haricinde projelerde devamlı rol alan oyuncularla ilgili 1978 yılından beridir uygulaması olan SSK’lılık (4/A sigortalılığı) geçerlidir. Bununla birlikte; dizilerde başrol oynayarak kendi marka değerini oluşturan oyuncular vardır ki bunlar sadece marka değerleri ile yapılan işin asli unsurudur. Bu oyuncular oluşturdukları marka değerleri ile oynadıkları filmler haricinde reklam, isim hakkı, ses hakkı vs. gibi unsurlarla normal bir kazancın çok çok üzerinde kazanç elde ederek yapılan işten ayrı, bağımsız bir özelliği olan oyunculardır. Bu oyuncuların diğer oyuncularla kıyası yaptıkları işin büyüklüğü, harcanan mesai ve tüketilen emek ile ölçülemez. Bu oyuncular için değerlendirme sadece ve sadece marka değerleri açısından yapılır. 

Bu sebeple; bu oyuncular için gerek eser sözleşmesindeki konumları gerekse işin mali yönü de düşünüldüğünde ne 4A’lılık ne de ek 6’ncı Madde kapsamındaki kolay sigortalılık geçerli bir sigorta olarak uygulanması zor olmaktadır. Ve bu oyuncular projelerde aldıkları ücretleri serbest meslek makbuzu kesmek suretiyle tahsil edip vergi mükellefi oldukları için uygulamayı rahatlatmak açısından sadece başrol oyuncuları ile yapımcıların istisna akdi yapmaları kolaylık olacaktır. Bu durumda başrol oyuncuları 4/B kapsamında sigortalı olmaları gerekmektedir. 

Bu tip fiili durumu göz önünde tutan SGK Hukuk Müşavirliğinden aldığı hukuki görüş doğrultusunda sadece başrol oyuncuları için özel bir düzenleme yaparak yüz, imaj, isim, ses vs. gibi özellikleri ile marka değeri ve eser sözleşmesinde asli unsur olan başrol oyuncularının istemeleri halinde 4/B sigortalı olmalarının önü açılmış oldu. Ancak başrol oyuncusu bu hakkına rağmen ben yine de 4/A’lı çalışmak istiyorum derse yasal hakkı gereği 4/A’lı olacaktır.

Yerel yöneticiler için insan kaynakları kitabı

İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürü Ramazan Yıldız ve SGK İşverenler Prim Daire Başkanı Mehmet Bulut ile beraber yerel yönetimlerde yöneticilik yapanların insan kaynakları ile ilgili karşılaştıkları sorunlarda çözüm üretmeleri için ortak bir başvuru kitabı hazırladık. Yerel yönetimlerde çalışanların ve görev alanların statülerine göre ayrıntılı olarak izahat yaptığımız ,“Yerel Yönetimlerde Sosyal Güvenlik Hukuku, İş Hukuku ve Personel (DMK) Hukuku” adlı kitabımız Mahalli İdareler Derneği tarafından basıldı.