Suriye internetsiz iki gün yaşadı

Muhtelemelen Suriye’de internet ve cep telefonu iletişiminin kesilmesine ilişkin haberlerde bu ifadeler kullanıldı. Peki dünyayla iletişim halinde kalmak zorunda olanlar, iletişimini ve işini internetsiz yapamayanlar, aile üyeleri başka kentlerde yaşayan Suriyeliler ve Suriye’de yaşayan yabancılar için durum o kadar basit mi? Özellikle de gazeteciler için?
Tabii ki hayır...
İlk saatlerdeki 'tatil havası'...
İki gün boyunca internet bağlantısı sağlanamadı, cep telefonları ile yurtdışı ve şehirler arası arama yapılamadı. Ulaşamayacağınızı bile bile denemeye devam ettiğinizde karşınıza, “You are calling is occupied” şeklinde bozuk bir İngilizceyle “hat yok, uğraşma işte” demeye çalışan bir bant kaydı çıktı.

İnternetin kesik olduğu ilk 12 saat evde/ofiste birikmiş işler, dağınık evraklar veya bilgisayardaki dosyaların düzenlenmesiyle geçti, biraz da tatil havası gibiydi...
Derken dünyadan kopuş ve boşluğa düşme hissi yavaş yavaş kendini göstermeye başladı. Bir de 7 saate varan elektrik kesintilerini, kış mevsiminde olunduğunu ve evlerin ısıtmasında klimaların kullanıldığını hatırlatmak gerek. Bazı evlerde mazot sobası kullanılıyor, ancak mazot bazen altın kıymetinde, tüpgaz bulmak da çoğunlukla şans işi.
Bulunduğunuz durumun sıkıntısını azaltmak için kendinizi teselli etmeye çalışıyorsunuz.
“Türkiye’de olsaydı, borsa bile düşerdi kesin. Elektrik yok, internet yok, kombiler çalışmaz, çay bile yapılamazdı. Hem burada Cuma-Cumartesi günlerine denk geldi kesintiler, yani hafta sonu tatili. Türkiye’de Cuma günü internet kesik olacak da... Çok fena, çok...”
Uzayıp giden teselliler silsilesi...
Kesintilerin süresi uzadıkça tesellileri yenileri takip etti ve iyimserliğin son noktalarına uzanıldı:
“Sabit telefonlar çalışıyor. Sadece şehir içinde çalışıyor ama olsun bu da birşey... Hem cep telefonları da biraz sorunlu ama şehir içinde çalışıyor. Bardağın dolu tarafını görmek gerek” avuntuları...

Arada, muhtemelen epey uğraştıktan sonra ulaşmayı başaran dostların sesini duymak da var.
“Nasılsın, merak ettim, Şam’da şu şu olmuş, güvende misin?...”
Bazen, bu basit ifadeler, “evrenin sırrı bahşedilmiş” hissi yaratabiliyormuş. Neyse ki, internet ve iletişim kesintisi sadece iki gün sürdü. Daha fazla sürmesi halinde, “Gerekli 3 şeyi alamadan bir adaya düşmüşlük” hissi engellenemeyecekti belki de.
Kağıt evrak, damga pul
İnternetsiz, telefonsuz ve bazı yerlerde 12 saate varabilen elektriksiz kalma durumu Suriye’de günlük hayatı etkiledi mi?
İnternet kesintisinden ülkedeki yabancılar, basın ya da internetin zorunlu olduğu işler dışında pek etkilenilmediği söylenebilir. Kamu kurumlarında hala kağıt evrak, damga, pul, defter döneminden çıkamamış olan Suriye’de, kurumlar arası internet sistemi, E-Devlet gibi uygulamalar oldukça sınırlı. Kesintinin hafta sonuna denk gelmesi, internet üzerinden işlem yapan bankalar ve havayolu şirketleri gibi kurum ve kuruluşların da etkilenmemesini sağladı.
Evlerde sabit internetin son yıllarda yaygınlaşmaya başladığını ve henüz internetin elzem olduğu bir sosyal hayatın oluşmadığını hatırlatalım.
Gençler arasında internet gözde olsa da, internet kafelerde sıkı denetimlerin olduğu ve kimlik kaydı yapıldığı, dolayısıyla gençlerin çok rahat hareket edemediği unutulmamalı.
Gerek internetin pek yaygın olmayışı, gerek sıkı denetimler Suriye’de “interneti çoğunlukla ödev yapmak için kullananan” bir kitlenin ortaya çıkmasını sağlamış gibi görünüyor.
Kontrollü sosyal paylaşım

Facebook, Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri açık, ancak durumu, “Politik olunmadığı sürece tabii ki gençler dünyayla iletişim kuracak, çağımızın gereği” anlayışıyla özetlemek mümkün.
3G ise, Suriye şartlarına göre pahalı bir uygulama. Bu nedenle, çoğunlukla ücreti az olan 1 GB’lık paketler yaygın olarak kullanılıyor. 1 GB elbette internetin aktif kullanımını sağlayamıyor.
Ayaklanma sürecinde sanal ortamdaki muhalif örgütlenmelerin büyük çoğunluğu Suriye dışında oluştu. Ülke içinden bilgi ve görüntü aktaranların gelişmiş iletişim araçları kullanması nedeniyle, internet kesintisinin muhalifleri pek etkilediği söylenemez.
Suriye’deki internet kesintisi gündelik hayatı aksatmadı ama, cep telefonuyla iletişimdeki kesintinin halk arasındaki iletişimi durdurduğu ve elektrik kesintileri ile birlikte düşünüldüğünde, nerede ne olduğunu bilmemenin, can güvenliğinin en önemli sorun olduğu ülkede zaten varolan korkuyu büyüttüğü açık.