5510 Sayılı Sosyal Güvenlik Yasası Hakkında

5510 SAYILI SOSYAL GÜVENLİK YASASI İLE İLGİLİ BİLGİLER

5510 Sayılı yasa ile sigorta numaraları yeni işe başlayanlarda verilmeyecek Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları Sosyal Güvenlik Sicil Numarası olarak esas alınacaktır.

Avukat ve Noterler :

1186 sayılı Avukatlık Kanunu öle 1512 sayılı Noterlik Kanunu ile 506 sayılı Kanunun 86.maddesi gereğince Sosyal Sigortalar Kanununa tabi tutulmuşlardır. Bu nedenle bezer şekilde serbest meslek faaliyetinde bulunan doktor, diş hekimi, mali müşavirler 9.000 (dokuzbin) gün prim ödeyerek emekli olurken, avukat ve noterler 5.000 (beşbin) gün prim ödeyerek emekli oluyorlardı. 5510 sayılı Kanunla, bu husus düzeltilmiş ve Avukatlarla Noterlerin de diğer serbest meslek erbabı gibi 4/b sigortalılığı sağlanmıştır.

Anonim Şirketlerin Kurucu Ortakları :

Anonim şirketlerin kurucu ortaklarından daha önce 1479 sayılı kanunun 24'üncü maddesine tabi olarak sigortalı olanlardan sigortalılıklarını devam ettirmek isteyenlerin 5510 sayılı kanunun yürürlülük tarihinden itibaren 6 ay içinde yazılı talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam ettirilecektir. Bu süre içerisinde talepte bulunmayanların sigortalılıkları ise 5510 sayılı kanunun yürürlülük tarihi itibariyle sona erecek.

Yeni yasa ile Anonim şirket kurucu ortakları Bağkur sigortalısı olmak zorunda olmayacak. Sadece Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyesi ortakları Bağ-Kur'lu olacaklardır.

Anonim şirketlerin kurucu ortaklarından daha önce 1479 sayılı kanunun 24'üncü maddesine tabi olarak sigortalı olanlardan sigortalılıklarını devam ettirmek isteyenlerin 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren 6 ay içinde yazılı talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam ettirilecek. Bu süre içerisinde talepte bulunmayanların sigortalılıkları ise 1 Ekim 2008 tarihinde sona erecektir.

4/B (Bağ-Kur) Sigortalılarının SGK'ya Bildirimi :

Şirket kuruluşlarında veya hisse değişikliğinde ticaret sicil memurluğu tarafından SGK'na bildirimler yapılacaktır.

Şirketler Çalışanlara Verilen Maaş Yazılarına Karşı Sorumlulukları :

Sigortalıların bankalardan kredi alınma işlemlerinde bankaya verdikleri maaş bordrosu veya maaş yazılarına istinaden bankalar bu kişilerin sigortalı olup olmadıklarını sistemden kontrol etmek ve sigortasız çalışıyorlarsa SGK'na bildirimi yapmakla sorumludurlar.

Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi :

Sigortalılığının sona ermesine ilişkin bildirimler, sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile ilgili üniteye 10 gün içinde e-sigorta ile yapılacak. Sigortalı işten çıkış bildirgesine kaydedilen bilgiler, ayrıca ilgili aylık prim ve hizmet belgesinde de gösterilecek. Aylık prim ve hizmet belgesi ile sigortalı işten çıkış bildirgesi arasındaki mutabakatsızlık, işverenle yapılacak yazışma sonucunda giderilecek. İşveren tarafından çıkarılan sigortalılarda 10 gün içinde e-sigorta'da ilgili üniteye bildirim yapılacaktır.

Sosyal Güvenlik Reformu Sonrasında SGK Tarafından Verilecek İdari Para Cezaları :

Sigortalı İşe Giriş Bildirgesine İlişkin İdari Para Cezası :

a) Sigortalı işe giriş bildirgesi (işe başlamadan önce) ile GSS giriş bildirgesini (bir ay içinde verecekleri genel sağlık sigortası giriş bildirgesi), bu Kanunda belirtilen süre içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari üçret tutarında idari para cezası uygulanır.

b) Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.

c) İşyeri esas alınmak suretiyle bildirgenin verilmediğine ilişkin; mahkemenin kara tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin Kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde yukarıda sayılan durumlardan biriyle tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.

Şirket Ortaklarının Sigortalı Olabilme Durumları :

Şirket ortakları ve Anonim Şirket yönetim kurulu üyeleri 4(b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı 4(a) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilemeyecekler. Ancak, kanunun 4(a) bendi kapsamında sigortalı olup sigortalılığı kesintisiz devam edersen, anonim şirket yönetim kurulu üyesi olanlarından ve limited şirket kurucu ortaklarından, esas görevlerine ilaveten başka bir kişinin yapabileceği görevlerden birini yapan ve karşılığında ücret alanlarla, kanunun 4(a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalıştığı limited şirkete ortak olanlar kanunun 4(a) bendi kapsamında sigortalı olabilirler.

Emekli Bağ-Kur Sigortalılarının Halen İşlerine Devam Etmeleri Durumu :

5510 sayılı Kanununun ilk halinde en çok yakınılan konulardan birisi olan Bağ-Kur'luların sosyal güvenlik destek pirimi sorunu çözüldü. Sosyal Güvenlik Reformu ile yapılacak düzenlemeye göre emeklilerin almakta oldukları aylıklarının yüzde 12'si oranında uygulanacak. Bu oran, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren takip eden her yılın Ocak ayında bir puan artırılarak yüzde 15'e çıkacak. Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilecek.

4(b) Bendi Bağ-Kur Kapsamındaki İşverenlerin Prime Esas Kazançları :

1479 sayılı Bağ-Kur Kanununda 24 gelir basamağı bulunmaktaydı, ve Bağ-Kur sigortalıları bulundukları basamağa göre primlerini ödemekteydiler. 5510 sayılı Kanunla basamak sistemi kaldırılarak aşağıdaki sisteme göre kazançlarına göre prim ödeyeceklerdir.

a) Aylık prime esas kazanç, prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Bu sigortalılar tarafından Kurumca belirlenen sürelerde aylık prime esas kazanç beyan edilir. Beyanda bulunmayan sigortalıların aylık prime esas kazancı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katı olarak belirlenecektir.

b) Sigortalı aynı zamanda işveren ise aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalıların prime esas günlük kazancının en yükseğinin otuz katından az olamaz. Aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalının otuz günlük prime esas kazancından düşük olduğu tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançları, tespit edilen kazanç dizeyine çıkartılarak aradaki farkın primi, 5510/89'uncu madde hükümlerine göre gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilecek.

c) 4(b) bendi kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek birden fazla durumun söz konusu olması halinde, bu fıkranın (a) ve (b) betlerinde belirtilen esaslara göre tek beyanda bulunulacak. Yani kaç şirkette ortak olduğuna bakılmasızın sadece bir kez Bağ-Kur primi ödenecek.

01.07.20089-31.12.2008 dönemi için sigorta primine esas kazancın alt sınırı 638.70.-YTL ve üst sınırı ise 4.151.70.-YTL olarak uygulanmaktadır.

Birden Fazla İşte Çalışılması Nedeniyle Kuruma Prim Ödenmesi :

Sigortalıların 5510 sayılı Kanunun 53'üncü maddesine göre belirlenen aynı sigortalılık haline tabi olacak şekilde birden fazla işte çalışması nedeniyle Kuruma ödenen primler toplamı, bu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, aşan kısmın tamamı, sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri ödenecektir. Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmemektedir.

Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Verilmesi ve Asılması :

İşverenler tarafından, otuz günden az çalıştırılan sigortalıların bu şekilde çalıştırılmalarını izah eden bilgi ve belgelerin Kuruma verilmesi ve onaylı aylık sigorta prim bildirgesinin işveren tarafından işçiler tarafından görülecek bir yere asmak ile yükümlüdür.

İşverenler sigortalıların görebileceği yere asmamaları halinde aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Bağ-Kur'lu Emeklilik Destek Primi :

Bağ-Kur'dan emekli olupta halen işlerine devam eden emeklilerin maaşından %12 oranında Bağ-Kur destek primi kesilecektir. İlgili kişiler işveren olarak faaliyetlerine devam ettiklerini Bağ-Kur'a durumlarını bildirmekle yükümlüler.

Bağ-Kur'luya 30 Gün Primle Sağlık Hizmeti:

Eski sistemde Bağ-Kur sigortalısı 8 ay prim ödedikten sonra sağlık hizmetinden yararlanabiliyorken yeni sistemde bu süre 30 gün prim ödeyen Bağ-Kur (4/b) ve bakmakla yükümlü olduğu eş ve çocukları ile bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek.

Mevcut uygulamada Bağ-Kur'lular, sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için hiç prim borçlarının bulunmaması gerekmektedir. Yapılan değişiklikle, Bağ-Kur sigortalılarının 60 günlük borcunun bulunması halinde bile, sağlık yardımlarından yararlanmaları imkanı getirilmiştir.

Genel Sağlık Sigortalısı Sayılanlar :

1-) 18 Yaşına kadar bütün çocuklar ve gençler, koşulsuz sağlık hizmeti alabilecek. Anne ve Babası sigortasız dahi olsa 18 yaşını dolduruncaya kadar başka hiçbir belge istenmeden sadece Nüfus Cüzdanı ile her türlü sağlık yardımı alabilecekler.

Genel Sağlık sigortası giriş bildirgesini Kuruma süresi içinde (Bir ay içinde) vermeyenler hakkında idari para cezası uygulanacaktır.

a) Sigortalı eşi,

b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, Yüksek Öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malül olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,(Çocukların öğrenim durumunu okul idaresince kaydedilip tasdik olunur. Kayıt ve tasdik işlemi yaptırılmadıkça Kurumca sağlık yardımı yapılmaz)

c) Geçimini sigortalı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babası,

01 Ekim 2008 tarih itibari ile genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına alınmakta olup bu tarih itibari ile sağlık yardımları Kurumca karşılanmaya başlanacaktır.

2-) Genel Sağlık sigortalısı olabilmek için Türkiye'de ikamet etmek şarttır. Türkiye'de ikamet eden kişilerden;

a) Kanunun 4/(a), 4/(b) ve 4/(c) bentlerine tabi olanlar,

b) İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler,

c) Yukarıdaki (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı sayılmayanlardan:

1) Aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan

vatandaşlardan her biri,

2) Sığınmacı veya vatansız olarak kabul edilen kişiler,

3) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk Vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,

4) 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı İstiklal Madalyası verilmiş bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı bağlanması hakkında kanun hükümlerine göre Şeref Aylığı alan kişiler,

5) 28/5/1986 tarihli ve 3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,

6) 3/11/1980 tarihli 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,

7) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişiler,

8) Harp malüllüğü aylığı alan kişiler ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alan kişiler,

9) 18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanunun 74.'üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen kişiler ile aynı Kanunun ek 16.'ncı maddesine göre aylık alan kişiler,

10)24/6/2008 tarihli ve 5774 sayılı Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ile Devlet Sporcusu Ünvanı Verilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,

d) Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler,

e) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler,

f) Kanun veya Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık alan kişiler,

g) Kanun ve Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal kanunlarına göre gelir veya aylık alan kişiler,

ğ) Kanunun 5 inci maddesinin;(g) bendi gereği ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin Türkiye'de ikamet eden bakmakla yükümlü olduğu kişiler,

Fakirler ve Yeşil Kartlılar da Prim Ödeyecekler :

5510 sayılı Kanun gereğince ”Harcamalar, taşınır ve taşınmaz malları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar,” (Bu aile; aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük anne ve büyük babadan oluşur.) prim ödemeyecekler bunların primlerin devlet ödeyecektir.

Yani aylık gelirleri asgari ücretin üçte birinden (212.90 YTL'den) çok olanlar SGK'ya GSS primi ödeyeceklerdir.

a) Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için asgari ücretin üçte biri (212.90 YTL ile 638.70 YTL arasında ise aylık 25.55 YTL,

b) Asgari ücretten asgari ücretin iki katın kadar olduğu tespit edilen kişiler asgari ücret, (638,70 ile 1.277.44 YTL arasında ise aylık 76.64 YTL,

c) Asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için asgari ücretin iki katı, üzerinde yüzde 12 oranıyla prim alınacaktır. (1.277.44 YTL'den fazla ise 153.28 YTL,

Genel Sağlık Sigortası primi ödenecektir.

18 Yaşını Tamamlayanlar GSS Primi Ödeyecek :

Sigortalıların bakmakla yükümlü oldukları 18 yaşını doldurmuş çocukları artık birey sayılacaklar ve ana-babaları üzerinden sağlık yardımı alamayacaklar ve ailenin gelir durumuna göre GSS primi ödenerek sağlık yardımı alabileceklerdir.

Ailenin gelirinin hesaplanmasında geliri toplanacak aile üyeleri ise; “Aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük anne ve büyük babadan oluşacaktır.

Part-Time Çalışanlar Tam Ay GSS Primi'ni Kendileri Ödeyecekler :

Ayda 30 günden az çalışması olan işçiler için işverenleri işyerinde çalıştıkları kadar gün için ücret ödeyecek ve bu çalışma süresine göre hem GSS hemde diğer primleri ödenecek. Örneğin, işçi işyerinde ayda 15 gün çalışıyorsa ve kendine bu 15 gün için 400 YTL brüt ücret veriliyorsa 400 YTL'nin yüzde 12.5'u kadar GSS primi ödenecek. Kalan 15 günlük GSS primini ise işçinin kendisi gidip SGK'YA (Sosyal Güvenlik Kurumu'na) ödeyecektir. Bu 15 günlük boş geçen sürenin GSS primini öderken de ailesindeki kişi başına düşen gelir tutarına göre en 25.55 YTL'nin yarısını veya en çok 153.28 YTL'nin yarısını ödeyecektir.

İşsizlikte 90 Gün GSS Hakkı :

Eski adıyla SSK'lı yeni adıyla 4/a sigortalısı olanların işten ayrıldıktan sonra 10 gün daha prim ödemeden GSS'den yararlanmak hakları vardır. Ancak, işten ayrılma tarihinden geriye doğru bir takvim yılı için 90 günlük çalışmaları varsa bu kere 10 gün değil 90 gün daha GSS'den yararlanma hakları vardır.

İşsizlik Parası alanlar ve GSS Primi :

5510 Sayılı yasa gereğince İşsizlik Parası alanlar Genel Sağlık Sigortalısı sayılırlar, İşsizlik ödeneği alınan süre 6, 8 veya en fazla 10 ay olabilmekte ve süre sonunda işsiz kişi iş bulamazsa bu durumdan sağlık hizmeti alabilmek için kendi cebinden GSS primi yatırmak zorundadır.

Sigortalılığı Sona Erenlerin Kuruma Bildirimi

4.1 Hizmet akdi ile çalışanların;

· - Hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren işverenleri tarafından en geç 10 gün içinde,

· Kamu idarelerinde çalışanların;

· Ölüm veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde, bu tarihi takip eden ayın ilk gününden,

· Diğer hallerde ise görevden ayrıldıkları tarihten itibaren işverenleri tarafından en geç 10 gün içinde,

4.2 Kendi nam ve hesabına çalışanların;

Vergi mükellefiyetlerinin veya faaliyetlerinin sona erdiği ya da oda kayıtlarının silindiği tarihten itibaren ilgili vergi dairesi, oda veya birlik tarafından en geç 10 gün içinde, Kuruma bildirilecektir.

İşyeri İle İlgili Yükümlülükler :

İş Kazası ve Meslek Hastalığında İşverenin Sorumluluğu :

5510 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine 5510 sayılı Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilecektir.

Ancak,işverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınacaktır.

a) İş kazasının, Kanunda belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde,
bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği,
Kurumca işverenden tahsil edilecektir.
b)Ayrıca sağlık raporu alınması gereken ağır ve tehlikeli işlerde, rapor alınmadan sigortalı çalıştırılmasını engellemek için bu durumdakilerin işe girmeden önce mevcut olduğu tespit edilen hastalıkları nedeniyle ödenecek geçici iş görmezlik ödeneklerinin işverene ödettirileceği hususu da hükme bağlanmıştır.

Saygılarımla,

E-Devlet - SSK Sorgulama

• E-Devlet
• E-Devlet Şifresi
• E-Devlet Giriş
• E-Devlet Kapısı
• SSK Prim Sorgulama
• SSK Sorgulama
• SSK Hizmet Dökümü
• Bağkur Borç Sorgulama
• SGK Sorgulama
• SGK Hizmet Dökümü
• SGK
• Sigorta Sorgulama
• Emekli Maaşı Sorgulama
• Bağkur Sorgulama
• E-Devlet SSK Sorgulama
• SGK Prim Sorgulama
• SSK Gün Sorgulama
• SGK Prim Sorgulama
• Yargıtay Dosya Sorgulama
• Bağcılar Devlet Hastanesi Randevu