Letonya

Tarih

Ana madde: Letonya tarihi

Günümüzdeki Letonyalılar ve Litvanyalılar M.Ö. 2500 civarında Baltık Denizi civarında yerleşen Hint-Avrupa kavimlerinin torunlarıdır. Dil yapısı bakımından komşuları olan Cermenler ve Fin-Ugor halklarından farklı olup Baltık halkları olarak adlandırılmaktadırlar. 12. yüzyılda bölgeye önce ticaret amacıyla gelen Cermenler Letonyalıları zor kullanarak Hristiyanlaştırmışlar, 1201 yılında Letonya'nın başkenti olan Riga'yı kurmuşlardır. 13. yüzyılda Töton şövalyeleri Estonya ve Letonya topraklarında Livonya Konfederasyonu adı verilen bir konfederasyon kurdular. 1282 yılında Riga dahil birçok Letonya kentleri Kuzey Alman Ticaret ortaklığı olan Hansa Birliği'ne katıldılar. Böylece Riga Doğu Baltık ticaret yollarında önemli bir yer kazandı.

Riga'daki bağımsızlık anıtı

1558–1582 yılları arasında Rusya'yla Lehistan, Litvanya ve Danimarka arasında yapılan Livonya Savaşı Rusya'nın yenilgisiyle sonuçlanınca bölge önce Litvanya Grandüklüğü, sonra da Lehistan-Litvanya Birliği'nin eline geçti. Lehistan'ın 1793 yılında parçalanmasından sonra da Letonya Çarlık Rusyası'nın eline geçti. I. Dünya Savaşı'na kadar Rusya'nın egemenliğinde yaşayan Letonya 18 Kasım 1918 tarihinde bağımsızlığını ilan etti. Letonya II. Dünya Savaşı'nda bir süre Nazi Almanyası tarafından işgal edildi. 1944 yılında kurulan Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1990'lı yıllarda Sovyetler Birliği'nin parçalanmasına kadar bir Sovyet Cumhuriyeti olarak kaldı. 21 Ağustos 1991 tarihinde Letonya SSCB'den bağımsızlığını ilan etti. 2004 yılında da Avrupa Birliği'ne ve NATO'ya üye kabul edildi.

Coğrafya

Konum: Doğu Avrupa, Baltik Denizi kıyısında, Estonya ile Litvanya arasında yer alır

Coğrafi konumu: 57 00 Kuzey enlemi, 25 00 Doğu boylamı

Yüzölçümü: 64,589 km²

Sınır komşuları: Beyaz Rusya 167 km, Estonya 343 km, Litvanya 576 km, Rusya 282 km

İklimi: Deniz iklimi, nemlidir, kışlar orta sertlikte geçer.

Arazi yapısı: Alçak ovalar

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Baltik Denizi 0 m en yüksek noktası: Gaizinkalns 312 m

Doğal kaynakları: Kehribar, bataklık kömürü, kireçtaşı, hidro enerji, işlenebilir arazi

Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %28.19 daimi ekinler: %0.45 diğer: %71.36 (2005 verileri)

Sulanan arazi: 200 km² (2003 verileri)

Letonya'ya ilişkin ekonomik göstergeler

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 35.08 milyar $ (2006 verileri)

GSYİH - reel büyüme: %9.3 (2006 verileri)

Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %6.3 (2006)

İşsizlik oranı: %6.7 (2006 verileri)

İhracat ürünleri: Ahşap ve ahşap ürünleri, makine ve parçaları, metaller, tekstil, gıda maddeleri

İhracat ortakları: Litvanya %11, Estonya %10.8, Almanya %10.2, Birleşik Krallık %10.2, Rusya %7.9, İsveç %7.8, Danimarka %5.3, Polonya %5.3 (2005)

İthalat ürünleri: Makine ve parçalar, kimyasallar, yakıtlar

İthalat ortakları: Almanya %13.9, Litvanya %13.6, Rusya %8.6, Estonya %7.9, Polonya %6.4, Finlandiya %5.9, Beyaz Rusya %5.8, İsveç %5.1 (2005)

Dış borç tutarı: 18.9 milyon $ (2006 verileri)

Dil

Letonya'da resmi dil Letonca'dır. Günümüzde bu dil, sadece güney komşusu olan Litvanya ile akrabalık ilişkisi vardır. Yok olan Prusya dili ile de akrabalık bağı vardır. Baltık dili ailesine bağlı olan bu dil Hint-Avrupa dillerindendir. Nüfusunun yarıya yakını Rus olan Letonya'da Rusça da yaygın olarak kullanılmaktadır.