Doğu Timor

Doğu Timor resmî adıyla Doğu Timor Demokratik Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da Timor adasının doğusu, Atauro ve Jaco adaları ile Oecussi-Ambeno bölgesini kaplayan devlet. Tek komşusu Endonezya'ya bağlı Batı Timor'dur. 14,609 km² yüz ölçümüne sahip olan Doğu Timor'un başkenti Dili'dir.

Doğu Timor Haritası, İletişim, Yol Tarifi ve Adresi Nerede

Doğu Timor Haritadaki Konumu
'''Repúblika Demokrátika Timor Lorosa'e
República Democrática de Timor-Leste'''
'Doğu Timor Demokratik Cumhuriyeti'
Doğu Timor Bayrağı Doğu Timor arması
Bayrak Arma
Slogan: "Honra, Pátria e Povo" (Portekizce)
"Onur, Anayurt ve Halk"
Ulusal marş: Pátria
Başkent Dili
8°34'S 125°34'E
En büyük şehir Dili
Resmi dil(ler) Tetum, Portekizce
Hükümet Cumhuriyet
 - Devlet Başkanı Xanana Gusmão
 - Başbakan José Ramos Horta
Bağımsızlık Portekiz'den 
 - Tanınmadan 28 Kasım 1975 
 - Tanınma 20 Mayıs 2002 
Yüzölçümü  
 - Toplam 14,609 km² (158..)
  5,743 sq mi 
 - Sular (%)
Nüfus  
 - Temmuz 2005 yılında 947,000 (155..)
 - Yoğunluk 64/km² (132..)
166/sq mi 
GSMH

(Satın alma gücü paritesi)

2005 tahmini
 - Toplam 370 Milyon$ (.)
 - kişi başına 800$ (.)
Gelişmişlik Endeksi (2004) 0.513 (142..) – 
Para birimi ABD Doları (USD)
Saat dilimi (UTC+9)
İnternet alan adı .tl
Telefon kodu +670

16. yüzyıl'da Portekiz kolonisi olan Doğu Timor asırlarca Portekiz Timoru adıyla Portekiz'e bağlı kaldı. Endonezya tarafından işgal edilen Doğu Timor 1975 yılında kesin olarak Endonezya'nın 27. vilayeti oldu. 1999 yılını takiben Birleşmiş Milletler'in araya girmesiyle özerkliğin verilmesinin ardından Endonezya bölgenin kontrolü üzerindeki iddialarından vazgeçti ve 21. yüzyıl'ın ve 3. bin yılın ilk bağımsızlığını ilan eden devleti oldu. Doğu Timor Güneydoğu Asya'nın Katolik çoğunluklu nüfusuna sahip 2 devletinden biridir.

Kişi başına 800 $ ile Doğu Timor Gayri safi yurtiçi hasıla ve Satın alma gücü paritesi bakımından Asya'nın ve Dünya'nın en fakir ülkelerden biridir. İnsani Gelişme Endeksine göre orta gelimiş bir ülke olan Doğu Timor, dünya devletleri arasında gelişmişlik bakımından 142. gelmektedir.

dogu-timor

dogu-timor
Turkiye-Rehberi.Net Şimdi İndirin

Doğu Timor Resim Galerisi

dogu timor

dogu timor
Turkiye-Rehberi.Net Şimdi İndirin

Konu başlıkları

Etimoloji

"Timor" sözcüğünün kökeni Timur sözcüğüdür. Resmî olarak Portekizce adı Timor-Leste (IPA: [ti'mo? 'l??t?]), gayriresmî olarak Tetumca adı Timór Lorosa'e ve bazen İngilizce adı kullanılır. Birleşmiş Milletler Fransızca olan Timor-L'este'i kullanır. Lorosa (Tetumca'da dünyanın "doğu"su) harfi harfine "doğan güneş" anlamına gelir.

Tarih

Erken Tarih

Timor halkının kökenleri Güneydoğu Asya'ya ve Avustralya'ya dayanır. İlk başlarda göçen çok küçük halk nesilden nesile dalga daşga büyümüş ve halk kalabalıklaşmıştır. İlk akrabaları Yeni Gine ve Avustralya, 40.000 yıl önce Doğu Timor'a göçmeyi başarmıştır. Milattan 3000 yıl önce doğuya doğru göçmeye başlayan Avustranasya'lılar Okyanusya adaları'na gelmişlerdir.

Bu halk Timor'da mümkün olduğunca tarımı geliştirmiştir. Son olarak ilkel-Malay toplumu güney Çin ve kuzey Çinhindi'nden gelir.

Portekiz Koloniliği

Portekizliler, Avrupa'nın ilk kolonilerini 16. yy'da Güneydoğu Asya'da kurdu. Onlar başta Timor adasını ve etrafındaki adaları yönetmeye çalıştılar ama sonra bir tek Doğu Timor'da kolonilerini sürdürebilmişlerdir. Bu sırada Habsburg Hanedanı Portekiz'de hükmetmekteydi (1580-1640).

Uzun yıllar Portekiz idaresinde kaldıktan sonra 1975 yılında komşusu Endonezya tarafından işgal edilen Doğu Timor 1975 yılında kesin olarak Endonezya'nın 27. vilayeti oldu. 1999 yılını takiben Birleşmiş Milletler'in araya girmesiyle özerkliğin verilmesinin ardından Endonezya bölgenin kontrolü üzerindeki iddialarından vazgeçti ve 1999 yılında yapılan referandumun ardından 20 Mayıs 2002'de bağımsızlığını kazanandı. 1999 referandum sonrası ve 2006 yılında rakip siyasi partiler, çeteler ve kabileler arasındaki çatışmalar ve ayaklanmalar sırasında başkent Dili ve diğer Doğu Timor kasabaları yakılarak ağır hasar görmüştür. Nüfusun çoğu mülteci kamplarına kaçmıştır ve gerginlik hala devam etmektedir.

Bölge ve Belediyeler

Doğu Timor bölgeler haritası
Doğu Timor bölgeler haritası

Doğu Timor'da 13 bölge vardır:

1. Lautém
2. Baucau
3. Viqueque
4. Manatuto
5. Dili

6. Aileu
7. Manufahi
8. Liquiçá
9. Ermera

10. Ainaro
11. Bobonaro
12. Cova-Lima
13. Oecussi-Ambeno



Bu 13 bölge 65 altbölge, 443 sucos ve 2,336 kasaba, köy ve küçük köy'e ayrılır. [1]PDF (213 KiB)

Coğrafya

Doğu Timor haritasında büyük şehirler ve ulaşım yolları
Doğu Timor haritasında büyük şehirler ve ulaşım yolları

Malay Takımadalarına bağlı Küçük Sunda Adalarının bir parçası olan Timor adası bu takımadanın en büyük adasıdır. Kuzeydeki dağlık adalardan Ombai ve Wetar Boğazı ile ayrılan Timor Avustralya'dan güneydeki Timor Denizi ile ayrılır. Ülkenin batıdan Endonezya'ya bağlı olan Doğu Nusa Tenggara bölgesi ile komşudur. Doğu Timor'un en yüksek yeri Ramelau Dağı (ya da Tatamailau dağı) vardır 2,963m..

Ülkenin iklimi Tropikal İklim'dir. Ülke sıcak ve nemli'dir. Ülkede kurak ve yağmurlu geçen 2 mevsim vardır. Başkent, en büyük şehir ve liman olan Dili'dir ve ülkenin kent denilebilecek tek şehiridir. İkinci büyük şehir ise bir doğu kasabası olan Baucau'dur. Dili'de uluslararası bir havalimanı, Baucau, Suai ve Oecusse gibi daha küçük şehirlerde ise küçük Havaalanları vardır. Dili'deki Havalimanı'nın pistinden büyük uçaklar geçemez.

Demografi

Yerel kıyafetler
Yerel kıyafetler

Doğu Timor nüfusu yaklaşık 1 milyondur. Son zamanlarda yetişkin nüfus oranı, yüksek doğum oranları ile artmaya başlamıştır, nüfusun artmasında mültecilerin ülkelerine geri dönmesinin katkısı vardır. Nüfus özellikle başkent ve tek kenti Dili'de yoğunlaşmıştır.

Din

Doğu Timor Filipinler ile birlikte Asya'daki Katolik nüfus'un olduğu 2 ülkeden biridir. Halkın 90%ı Roma Katolikliğidir. İkinci büyük din eski Doğu Timor başbakanınında dahil olduğu Müslümanlık(5%), üçüncü din ise Protestanlıktır (3%). Küçük dinler Hinduizm (0.3%), Budizm (0.1%) ve diğer yerel dinlerdir.

Dil

Doğu Timor'da 2 resmi dil vardır.Bunlar; Portekizce ve Austronesian dillerinden biri olan Tetum'dur. Halk arasında Tetum daha çok kullanılır. Bu 2 dilden sonra Endonezce ve yerli dilleri konuşulur.

En önemli 15 yerli dil: Bekais, Bunak, Dawan, Fataluku, Galoli, Habun, Idalaka, Kawaimina, Kemak, Lovaia, Makalero, Makasai, Mambai, Tokodede ve Wetarese'dir.

Tatiller

Doğu Timor'da resmi tatiller tarihi olayları anmak, bağımsızlık ve din (Katoliklik ve Müslümanlık) için yapılır.Timor-Leste Law no. 10/2005PDF (16.7 KiB).

Tarih İsim Not
1 Ocak Yeni Yıl
Değişken Idul Adha
Mart-Nisan İyi Cuma
1 Mayıs Labour Day
20 Mayıs Bağımsız yenilenme günü Birleşmiş Milletler egemenliğin birleşmiş milletler tarafından devredilmesi, 2002
Mayıs-Haziran Corpus Christi
30 Ağustos Popüler Konsültasyon günü Popüler Konsültasyon yıldönümü, 1999
1 Kasım Tüm Azizler günü
2 Kasım Tüm Ruhlar günü
12 Kasım Ulusal Gençler günü Santa Cruz katliamı yıldönümü, 1991
28 Kasım Bağımsızlığın ilanı günü 1975
Değişken Idul Fitri
7 Aralık Ulusal Kahramanlar günü Endonezya'nın Doğu Timor'a saldırısı, 1975
8 Aralık Immaculate Conception
25 Aralık Noel

Resmi "Anısına tarihler" bunlar tatil değildir fakat iş zamanından kısıntılar yapar;

Tarih İsim
Şubat-Mart Paskalya öncesi perhizin ilk çarşambası
Mart-Nisan Kutsal Perşembe
Mayıs-Haziran Miraç
1 Haziran Uluslararası çocuklar günü
20 Ağustos Doğu Timor Silahlı Kuvvetler Kurtuluş günü (FALINTIL)
3 Kasım Ulusal kadınlar günü
10 Aralık Uluslararası insan hakları günü