Ev hizmetlilerine kupon sigortası olmalı

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince ev hizmetlerinde süreksiz çalışanlar sigortalı sayılmıyorlar. Sürekli ve ücretli çalışanlar içinse sigorta şart ama çalıştıran ev sahipleri için bürokrasi had safhada. 
5510 Sayılı Kanun’a göre, bir ev hizmetlisinin sigortalı sayılabilmesi için çalışma karşılığında ücret ödenmesi ve çalışmanın sürekli olması şarttır. Süreklilik kavramının ne olduğu da 4857 Sayılı İş Kanunu’nda şöyle belirtilmiştir: “Nitelikleri bakımından en çok otuz işgünü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir.” 

Bu sebeple, ev hizmetlisi 3-5 günde bir değişik evlere gidiyorsa hakkında Sosyal Sigorta Kanunları uygulanmıyor ama aynı eve her hafta aynı gün olsa bile bir ay boyunca gidiyorsa, bu sefer ev sahibi kendisini SGK’ya bildirmek ve sigorta primlerini ödemek zorundadır.

İŞ KANUNU UYGULANMAZ 
İster gündelikçi kadınlar ister aynı evde sürekli çalışan olsun, ev hizmetlileri hakkında İş Kanunu hükümleri uygulanmamaktadır. Bu nedenle onlara, 
- Kıdem tazminatı n İhbar tazminatı 
- Yıllık izin ücreti 
- Fazla mesai gibi haklar verilmez. 
Ülkemizde yaklaşık 1.5 milyon ev hizmetlisindeki kayıtdışılığı önlemek için Avrupa’daki banka kuponu formülü, hem çalışanı hem de işvereni kayıt altına alacaktır. Sistem şöyle: “Günlüğü 10 veya 11 lira olacak prim kuponlarını bankadan satın alıyorsunuz ve evinizde çalışana gün sonunda hem ücret hem de kuponu veriyorsunuz. Ev hizmetlisi de o fişleri toplayıp SGK’ya götürerek hizmetlerine ekletiyor.”

YASA ÖNERİM 
MADDE 1- 5510 Sayılı Kanun’un 6. maddesinin birinci fırkasının (c) bendi kaldırılmış ve aynı kanunun 81. maddesinin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir: 

“Ev hizmetlerinde gerek sürekli gerek süreksiz çalışanların işverenleri, asgari ücretin günlük tutarının yüzde 30’u oranında Sosyal Güvenlik ve yüzde 5 oranında kıdem tazminatı primi öderler. Primlerin ödenmesi bankalar aracılığıyla kurumca satılacak sosyal güvenlik günlük prim fişleriyle sağlanır. Sosyal Güvenlik fişlerinin şekli ve içeriği, verilme usulü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu madde kapsamında ev hizmetlisi adına ödenen kıdem tazminatı primi, ev hizmetlisinin emekliliği veya ödenen primlerin emekliliğine yetmemesi halinde 60 yaşında kendisine veya ölümü halinde mirasçılarına ödenir.”

Doğum izni 20 haftaya çıkacak mı? 
Halen doğum öncesi 8, doğum sonrası da 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta olan doğum izni süresinin artırılması da tartışılan konulardan biri. Mevcut tasarıda doğum izninin 20 haftaya çıkarılması planlanıyor. Ancak henüz netlik kazanmadı. Zira bu durumun, işverenler üzerinde kadın istihdamını azaltmasından korkuluyor. Bakan Çelik konuyla ilgili, “Kadının çok izinli olması demek, çok sayıda kadının istihdamı anlamına gelmiyor. Dengeleri doğru kurmamız gerekiyor. Bu nedenle de bu konu birinci önceliğimiz değil” dedi.

BAĞ-KUR BORÇLANMASINDA NEDEN ÇİFTÇİLER YOK

Vergi kaydı veya esnaf oda-dernek kaydı yahut şirket ortağı olanlara, 2008 yılına kadar 5 defa geriye doğru borçlanma imkânı sağlandı, 6’ncısı da yolda. Ancak tarımla uğraşan vatandaşlara bu hak hiç verilmedi, taslakta da yine kapsam dışı tutulmuş. 
Tarımla uğraşan ancak Ziraat Odası’na kayıt yaptırmayan veya sattığı ürün için hiç tevkifat belgesi almayan çiftçiler, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan tarımsal destekleme almakta, ancak SGK tarım sigortası kapsamında saymamakta. Neden olarak da Ziraat Odası kaydını olmamasını göstermekte. Ziraat Odası kaydı yaptırsa da geriye doğru sigortalılık hakkı verilmemekte. Muhalefetin Torba Kanun hazırlıklarında bu konu hakkında verdiği önergeler kabul görmedi.

EV KADINLARI BORÇLANMA İSTİYOR 
Yabancı ülkede yaşayan ev kadınlarına 3201 Sayılı Kanun gereğince borçlanarak emekli olma hakkı verilmiştir. Ancak Türkiye’de ikamet eden ev kadınlarına, 5510 Sayılı Kanun öncesinde eşlerinden sağlık hizmeti alma hakkı olanlara, sağlık primi ödemeden isteğe bağlı sigortalı olma imkânı bulunmaktaydı. 

2008 yılında yürürlüğe giren 5510 Sayılı Kanun’da bu hak ev kadınlarından alınmış oldu. Bunun yerine evde örgü örüp satanlara vergi dairelerinden alacakları muafiyet yazısına istinaden düşük prim ödeme imkânı getirildi fakat bu, eski hakkı tam olarak geri getirmediği gibi başka mağduriyetlere neden olmuştur. Türkiye’de ikamet eden ev hanımlarına, eşlerinden dolayı GSS hakkı bulunması halinde sağlık primi ödemeden isteğe bağlı hakkının ve geriye doğru borçlanma hakkı verilmesi gerekmektedir.