İş Kazasında İlliyet Şart

Ali Bey, bir işletmede (markette) çalışan işçi, 17 Temmuz 2011 'de dükkânın önünde bir tartışma sonucu bıçaklanarak öldürüldü. Bu kişinin 623 gün sigortası var. Eşine maaş bağlanması konusunda sigortayla görüştük. Bunun iş kazası olmadığını, adli bir vaka olduğunu ve 900 günü doldurmadığı için maaş bağlanamayacağını söylediler. Konuyu başka yerlerden araştırdığımızda ise bunun iş kazası olduğunu ve 1 gün bile SSK'lı olsa eşine maaş bağlanabileceğini, iş kazası sonucu ölüm olarak bildirimin yapılması gerektiğini söylediler.

Kazanın olduğu gün "iş kazası sonucu ölüm" diye çıkışını verdik; halen iş kazası bildirim formunu Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Bölge Çalışma'ya veremedik. Raporlar elimize yeni ulaştı. Jandarma Komutanlığı inceleme raporunda kısaca, "şüphelinin alışveriş yapmak için dükkâna geldiği esnada komşusu olduğu maktulün şüpheliyle apartmana getirdiği uygunsuz şahıslar nedeni ile tartışmaya başladığı, tartışmanın büyüyerek kavgaya dönüştüğü ve şüphelinin yanında bulunan bıçağı çıkartarak savurduğu ve maktulü bıçakladığı, hastaneye kaldırılırken hayatını kaybettiği" yazıyor. Şimdi biz eşine maaş bağlanması için nasıl bir yol izlemeliyiz? Bu konuyu başka bir yerden de araştırdık. İş kazası bildirim formunu zamanında vermediği için işverenin çok büyük bir para cezası ve tazminatla karşı karşıya kalabileceği söylendi. Tazminat olayı nedir bunu anlamadık. Ölen kişi zaten işletme sahibinin oğlu. Bu konuyla ilgili yapmamız gerekenler hakkında geniş kapsamlı bilgi verirseniz sevinirim. Sadık Eker

Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için 5510 Sayılı Kanun'un 13'üncü maddesinde belirtilen yer ve durumlarda meydana gelmiş olması gerekir. Bahsettiğiniz olay, işyerinde yani markette başlamış, tartışmanın büyümesi üzerine market önünde bıçaklanma ve sonrasında da vefatla sonuçlanmış.

KANUNA UYUYOR

Olay normal şartlarda işyeri sınırları içinde olmasa da, işyerinde başlayıp işyeri dışında sonlansa da 5510 Sayılı Kanun gereğince iş kazası. Olayın başlangıcı ile sonlanması arasında ilişki olduğundan iş kazası sigortası hükümlerinin uygulanması gerekir. Bu konuya benzer daha önceki olaylarda da gerek SGK denetim elemanları gerekse de mahkemeler iş kazası kararı vermişler.

SGK SORUŞTURUR

Her iş kazası bildirimi için olmasa bile önemli (özellikle de ölüm) olaylarda SGK denetim elemanları kendilerine bildirilen iş kazasını soruşturur ve önce iş kazası olup olmadığına karar verir, sonra da iş kazası kararı verirse olaydaki sorumluları tespit eder. SGK denetim elemanı iş kazası kararı verirse, vefat edenin geride kalan eşine (varsa çocuklarına) ölüm geliri bağlar. Bu bir tür emekli aylığı gibi olup son 3 aylık ücret ortalamasının yüzde 70'i kadardır. Mesela kişi SGK'ya ayda 1000 lira üzerinden bildiriliyorsa geride kalanlarına en fazla 700 lira aylık gelir bağlanır.

SGK 'İŞ KAZASI' DEMEZSE

SGK denetim elemanı olayı iş kazası olarak kabul etmezse, bu sefer iş mahkemesinde tespit davası açılıp olayın iş kazası olduğu kararı aldırılabilir.

HASTANE MASRAFI İŞVERENDEN ALINIR

İş kazası olayları SGK'ya, çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilmek zorunda. Bu süre içinde SGK'ya bildirim yapılmamışsa, iki sonucu olur. Birincisi, kazadan sonra sigortalının hastanede kaldığı veya raporlu olarak geçirdiği sürelerde SGK tarafından ödenen geçici işgöremezlik ödenekleri işverenden tahsil edilir. İkincisi, kazalı hastanede tedavi edilmişse hastane masrafları da işverenden tahsil edilir. Sizin olayınızda zaten bir tedavi süreci olmadığından zamanında SGK'ya bildirmemenin cezası, sonucu olmaz. Ancak iş kazasını Bölge Çalışma'ya da iki gün içinde bildirmek gerekir ve bu zamanında yapılmazsa 1000 TL kadar ceza kesilir.

DAVA AÇILABİLİR

İş kazası sonrasında kazalı (vefat etmişse geride kalanları) işverene karşı sorumsuzluk ve sorumluluk hallerine göre maddi-manevi tazminat davası açabilir. Olayınızda zaten işveren market sahibi baba, vefat eden de oğlu olduğuna göre bu davayı geride kalan eşi, kayınpederine karşı açabilir veya açmaz.

GEÇ DE OLSA KAZA BİLDİRİMİ YAPIN

Geçmiş de olsa iş kazası bildirimi yapın veya geride kalan eşi SGK'ya dilekçe verip iş kazasından eşi üzerinden gelir istesin. Sonrasında yukarıdaki süreç başlamış olur.

Vefat edenin en az beş yıllık sigortası ve en az 900 günü olsaydı geride kalanlara iş kazasından bağlanacak gelirin yanı sıra bir de ölüm aylığı bağlanacaktı. Aynı kişiye hem gelir hem de aylık bağlandığında da çok olanın tamamı, az olanın yarısı her ay ödenir.

Ali Tezel