Kayıtdışı Bilgilendirme ve Bilinçlendirme Faaliyetleri

Söz konusu eylem planı ile ilgili sonuçların değerlendirilmesinde; toplam 2.084 faaliyete (seminer, toplantı ve panel düzenlenmesi, yerel gazetelere ilan verilmesi, belirli yerlere broşür asılması, vatandaşların bilgilendirilmesi, yerel televizyonlar aracılığıyla bilgilendirme yapılması, TV programlarına iştirak edilmesi gibi…) yer verildiği görülmüştür.

2- Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü ile yapılan çalışma sonucunda, Kurumumuzca hazırlanan sosyal güvenlik bilinci ve kayıt dışı istihdamın önlemesine ilişkin afişlerin gar, istasyon ve  trenlerde sergilenmesi için anılan Genel Müdürlüğe gönderilmiş ve 1-28 Şubat 2011 tarihlerinde söz konusu afişlerin sergilenmesi sağlanmıştır.

3- Belediyeler Birliği ile yapılan çalışmalar sonucunda, belediye otobüsleri ile belediye otobüs duraklarında,  Kurumumuzca hazırlanan afişlerin bizzat belediyelerce bastırılarak bu yerlerde sergilenmesi ile Belediyeler Birliği internet sitesinde sosyal güvenlik bilinci ve kayıt dışı istihdamın önlenmesine yönelik sloganlara yer verilmesi konusunda mutabakata varılarak, Kurum Başkanımızın imzasıyla yazılı olarak talepte bulunulmuştur.

4- Tüm kurum ve vatandaşlarımızın artık tüm bilgilenme işlemlerini e-Devlet üzerinden yapacağı düşüncesiyle TÜRKSAT ile irtibata geçilerek, sosyal güvenlik bilinci ve kayıt istihdamın önlenmesi konusunda Kurumumuzca hazırlanan sloganların e-Devlet ekranında yer alması sağlanmıştır.

5- Ülke nüfusunun büyük bir kısmının banka ATM’lerinden işlem yaptığı dikkate alınarak, Kurum Başkanımızın imzasıyla Türkiye Bankalar Birliği ile Türkiye Katılım Bankaları Birliğine ATM ekranlarında sosyal güvenlik bilinci ve kayıt dışı istihdamın önlenmesine yönelik sloganların yer alması talebinde bulunulmuştur. 

6- Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan çalışmalar sonucunda, 2011-2012 öğretim yılında ders müfredatında sosyal güvenlik ile iş sağlığı ve güvenliği konusuna yer verilmesi hususunda mutabakata varılarak konu ile ilgili protokol ile  müfredatta yer alacak metin taslağı hazırlanmış olup, Bakanlığımız aracılığıyla anılan Bakanlığa gönderilmesi aşamasına gelinmiştir.

7- Milli Savunma Bakanlığı Genelkurmay Başkanlığı ile yapılan çalışmalar sonucunda, terhislerinden sonra çalışma hayatına atılacak askerlerimize eğitim ve etütlerde sosyal güvenlikle ile ilgili bilgilerin de verilmesi konusunda protokol ile bilgilendirme metin taslağı hazırlanmış, Bakanlığımız aracılığıyla anılan Bakanlığa gönderilmesi aşamasına gelinmiştir.

8- PTT Genel Müdürlüğü ile yapılan çalışmalar sonucunda, tüm vatandaşlarımızın yoğunlukla uğradığı ve işlem yaptığı PTT şubelerinde Kurumumuzca hazırlanacak ve bastırılacak sosyal güvenlik bilinci ile ilgili afişlerin sergilenmesi, ayrıca, gönderilecek tüm posta gönderilerinin üzerlerine sosyal güvenlikle ilgili sloganlara yer verilmesi konusunda mutabakata varılmış olup, klişe mektup zarflarının üzerine basılması, afiş ve broşürlerin ise PTT şubelerinde sergilenmesi ve dağıtılması sağlanmıştır.

9- TV dizilerini tüm ülke nüfusunun izlediği ve tartıştığı düşünülerek, Kurum Başkanımızın imzasıyla toplam 16 yapım şirketine 25 dizi içeriğinde sosyal güvenlik bilinci ve kayıt dışı istihdamın önlenmesinin önemi konularına da yer verilmesi için  talepte bulunulmuş ve bazı dizilerde sosyal güvenlikle ilgili konulara yer verilmesi sağlanmıştır.
Televizyon yarışma programlarında yarışmacılara,  sosyal güvenlik bilinci ile ilgili soru sorulması için  19 soru hazırlanarak 5 TV yarışma programına gönderilmiş olup, bazı yarışma programlarında sosyal güvenlikle ilgili sorulara yer verilmesi sağlanmıştır.

10- Sosyal Güvenlik Haftasında milli piyango biletlerinde sosyal güvenlik bilinci ile ilgili sloganlara verilmesinin sağlanması konusunda Mili Piyango Genel Müdürlüğü ile varılan mutabakat sonucunda 9/8/2011 tarihli milli piyango çekilişinde biletlerin üzerinde “SGK” logosu ile “SGK’ya Kayıtlı Ol, Güvende Ol” sloganının yer alması planlanmıştır.

11- Bazı şehirlerarası otobüsler firmaları ile irtibat kurularak, otobüslerde her koltukta bulunan ekranlarda sosyal güvenlikle ilgili tanıtım filminin yayınlanmasının sağlanması konusunda çalışmalar başlatılmıştır.

12- Özellikle ev hanımlarının  uğradığı belediyelere bağlı lokaller ile halk eğitim merkezlerine “sosyal güvenlik mevzuatında ev hanımlarına getirilen hükümler”le ilgili bilgilendirme broşürlerinin dağıtılmasının sağlanması için belediyelerin ilgili birimlerinden talepte bulunulmuştur.

13- Tarımda mevsimlik işçi olarak çalışanlara yönelik olarak getirilen haklarla ilgili 95.000 adet broşür bastırılarak taşra birimleri aracılığıyla ilgili kişi ve kurumlara dağıtımı sağlanmıştır.

14- Sanatçılara sağlanan sosyal güvenlik hakları hakkında bilgilendirici 50bin adet kitapçık batırılarak, tüm SGİM ile ilgili meslek kuruluşlarına gönderilmiş ve dağıtımı sağlanmıştır. 

15- Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Antalya, Adana olmak üzere 6 ilde toplam 117 AVM’lere sosyal güvenlik konusunda bilgilendirici ve bilinçlendirici broşürler gönderilmiş ve halkın görebilmesine uygun alanlara asılması sağlanmıştır. 

16-  Milli Eğitim Bakanlığının talebi üzerine 5510 sayılı Kanun hakkında toplam 10 ilde 49 eğitim verilmiştir.

17- Kayıt Dışı İstihdamı Teşvik Projesi (KİT-UP) kapsamında 17 ilde bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 

18- Kurumuz tarafından sigortalılara, hak sahiplerine ve üçüncü kişilere gönderilen dış yazışmalarda , kayıt dışı istihdamın önlenmesi ve vatandaşların bilgilendirilmesi amacıyla “ALO 170 KAYIT DIŞI ÇALIŞMAYIN! GELECEĞİNİZİ RİSKE ATMAYIN!” sloganının kullanılmasına başlanılmıştır. 

19 - Rehberlik Ve Bilinçlendirme Faaliyetleri
a) Rehberlik Faaliyetleri; Kayıt dışı istihdamla mücadelede toplumsal mutabakatı sağlamak ve güçlendirmek adına Kamu Kurum ve Kuruluşları, Sivil Toplum Kuruluşları, Meslek Oda ve Birliklerine yönelik Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca bilgilendirme amaçlı planlı ve talebe bağlı olarak gerçekleştirilen toplantı ve seminerler yapılmıştır. 
b) Sosyal Güvenlik Bilgi Notları; Sosyal güvenliğin amacı tarafların hak ve yükümlülükleri ile kayıt dışına yönelme halinde karşılaşılacak parasal maliyetlerin anlatıldığı ve incelemelerde dikkat edilen hususların izah edildiği yazılı doküman hazırlanmıştır.

20 - Risk Analizi
a) Dayanak: 
Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı “Prim ödeme yükümlülerini gruplar ve sektörler itibariyle analiz etmek, denetlenecek sektörleri her yıl için belirlenecek risk değerlendirme kriterlerine göre sınıflandırmak suretiyle riskli sektörlerin denetimine öncelik vermek ” ile görevlendirilmiştir. (RTB Yönetmeliği m.7/c) 
b) Kapsam:
Kümülatif risk değerlendirme yöntemi kullanılarak faaliyet gruplarının risk puanlarının elde edilmesidir. Risk Analizi;
1.Adım: Risk Kriterleri Belirleme 
2.Adım: Kriter Puanlaması Yapılması
3.Adım: Risk Kriterlerinin Ağırlık Oranın Belirlenmesi
4.Adım: Faaliyet Gruplarının Belirlenmesi
5.Adım: Denetim Önceliğinin Belirlenmesi
6.Adım: İş Kolu Kodları üzerinden denetim önceliğinin belirlenmesi
adımlarından meydana gelmektedir.
Risk analizi kapsamında yürütülen sektörel analiz çalışmaları ile riskli grup ve bölgelerin belirlenmesine çalışılmaktadır. Bu çalışma için ihtiyaç duyulan veriler, işyerinde ikmal edilen işin yürütüm şartlarına ait veriler olup Kurumumuz taşra teşkilatı ve bilgi işlem alt yapısı başta olmak üzere ilgili Kamu Kurum ve Kuruluşlarından, Meslek/Ticaret veya Sanayi Odalardan, Sendikalar ve Üniversitelerden temin edilmektedir. 
Gelen veriler il/işkolu kodu/işveren bazında ayrıma tabi tutulmakta, her bir işyeri kontrol edilirken Kurumumuza bildirilen sigorta primine esas kazanç, işçi sayısı ve çalışma gün sayısındaki dalgalanmalar ve yıllar arası değişim oranlarına dikkat edilmekte, diğer kurumlardan gelen bilgiler olduğu takdirde birbirleriyle mukayesesi yapılmaktadır. 

21 - Denetim Rehberleri
a) Dayanak: 
Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı “Müfettişler tarafından yapılacak denetimlere ilişkin, yöntem ve teknikleri geliştirmek, standart ve ilkelerin oluşturulmasını sağlamak, denetim rehberleri hazırlamak, denetimlerin etkililiğini ve verimliliğini artırıcı tedbirleri almak, bu konuda görüş ve öneriler sunmak” ile görevlendirilmiştir. (RTB Yönetmeliği m.7/ğ) 
b) Kapsam:
Asgari İşçilik İncelemesi (Aİİ) Denetim Rehberi; ilgili sektörün tanınması ve işin yürütüm şartlarının belirlenmesinde müfettişlere yol göstermek amacıyla hazırlanan, asgari işçilik incelemesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yazılı dokümandır. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca;
1. Ayaktan Teşhis ve Tedavi Merkezleri Aİİ Rehberi, 
2. Diyaliz Merkezleri Aİİ Rehberi,
3. Fırın (Ekmek İmalatı) İşyerleri Aİİ Rehberi,
4. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon İşyerleri Aİİ Rehberi,
5. Futbol Kulüpleri Aİİ Rehberi,
6. Hazır Beton İşyerleri Aİİ Rehberi,
7. Meyve Suyu İmalatı Aİİ Rehberi, 
8. Motorlu Taşıt Sürücü Kursları Aİİ Rehberi, 
9. Otel İşletmeleri Aİİ Rehberi, 
10. Özel Dershaneler Aİİ Rehberi, 
11. Özel Güvenlik Kuruluşları Aİİ Rehberi, 
12. Özel Hastane Aİİ Rehberi,
13. Özel Servis Araçları Aİİ Rehberi,
14. Özel Temizlik İşletmeleri Aİİ Rehberi, 
15. Özel Nitelikteki İnşaat ve İhaleli İşler Aİİ Rehberi, 
16. Süt ve Süt Ürünleri Aİİ Rehberi,
17. Şehirlerarası Otobüs İşletmeleri Aİİ Rehberi, 
18. Şehir İçi Halk Otobüsleri Aİİ Rehberi, 
19. Yapı Denetim Kuruluşları Aİİ Rehberi, 
hazırlanmıştır.

22 - Devamlı İşyerleri Asgari İşçilik İncelemesi
a) Dayanak: 
Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı; “İşin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarını tespit etmek” ile görevlendirilmiştir. (RTB Yönetmeliği m.7/d) 
b) Asgari İşçilik İncelemesi:
Risk değerlendirme kriterleri kullanılarak yapılan analizler sonucunda, Kuruma yaptığı işçilik bildirimleri bakımından riskli grup içerisinde kaldığı anlaşılan işverenin; Kuruma, işin yürütülmesi için yeterli işçilik bildiriminde bulunup - bulunmadığının belirlenmesi amacıyla; işin yürütülmesi için gerekli olan asgarî işçilik miktarının, işyerinde yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalışan işçi sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurların dikkate alınması suretiyle tespit edilmesine yönelik olarak devamlı işyerleri hakkında yapılan incelemeyi ifade etmektedir.

23 - Asgari İşçilik İncelemelerinde Uzlaşma Uygulaması
Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından devamlı mahiyetteki işyerlerinde yapılan asgari işçilik incelemesi sonucunda tespiti yapılan ve sigortalılara maledilemeyen fark sigorta primine esas kazanç matrahı üzerinden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte hesaplanacak sigorta primi ve buna bağlı uygulanacak idari para cezalarında, konuya ilişkin raporun Kurumun ilgili birimine gönderilmesinden önce işverenle uzlaşma imkanı getirilmiştir.
Kanunun açık lafzı gereği uzlaşma kapsamında değerlendirilecekler sayılı ve sınırlı şekilde belirlenmişlerdir. Buna göre; tespit edilen fark matrah tutarı üzerinden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte hesaplanacak sigorta primi ve buna bağlı uygulanacak idari para cezaları uzlaşmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu bilgiler ışığında uzlaşmadan söz edebilmek için üç şartın gerçekleşmiş olması gerekmektedir;
- Devamlı mahiyette faaliyet gösteren bir işyerinde asgari işçilik incelemesinin yapılması,
- İnceleme neticesinde sigortalılara mal edilemeyen asgari işçilik fark matrahının tespit edilmesi,
- Konuya ilişkin raporun Kurumun ilgili birimine gönderilmesinden önce işverenin uzlaşma talebinde bulunması, şarttır.
Kanun açık bir şekilde devamlı işyerlerinden bahsettiği için, geçici işyerleri ile ilgili olarak yapılan  asgari işçilik incelemelerinde tespit edilen fark işçilik tutarları uzlaşma kapsamında yer alamayacaktır.