San Marino

Tarih

Ana madde: San Marino tarihi

Kuruluş

San Marino Şatosu

Dünyanın en eski ülkelerinden biri olan ve en eski cumhuriyeti[5] olan San Marino, 3 Eylül 301 tarihindeRoma İmparatoru Diocletianus'un Hıristiyanlara karşı uyguladığı işkenceden kaçan Hıristiyan bir taş ustası Dalmaçyalı Marinus tarafından kurulmuştur.[6][7][8]

Yeni Çağ

Ülke tarihi boyunca genel olarak barış içinde yaşadı. 1503 yılında bir süre Cesare Borgia tarafından işgal edildi.[7] 1739 yılında Papa XII. Clemens'in emriyle bir süre Papalık ordusu tarafından işgal edildi.1815 yılında toplanan Viyana Kongresi, San Marino'yu bir devlet olarak tanımaya devam etti. San Marino Giuseppe Garibaldi'nin çabalarıyla gerçekleşen İtalya'nın Birleşmesine katılmadı.

Yakın Çağ

Ülke 1944 yılında önce Nazi Almanyası sonra da Müttefikler tarafından işgal edildi. San Marino II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1945-1957 yılları arasında Komünist Parti ile Sosyalist Parti tarafından kurulan bir koalisyon hükümeti tarafından yönetildi. Böylece, Batı Avrupa'da Komünistler tarafından yönetilen ilk ülke olma niteliğini kazandı

Demografi 

Yaklaşık 30.000 kişilik ülke nüfusunun 1.000 kadarı yabancıdır ve yabancıların büyük kısmını İtalyanlar oluşturur. Yaklaşık 5.000 kadar San Marinolu da yurtdışında, özellikle de İtalya'da yaşar. San Marino'da konuşulan dil İtalyancanın Emilia-Romagna lehçesidir. Halkın çoğu Roma Katolik Kilisesi'ne bağlıdır.[1]

Coğrafya 

San Marino haritası

Ana madde: San Marino coğrafyası

San Marino, tamamı İtalya toprakları içerisindeki Emilia-Romagna ve Marche bölgeleri arasında yer alan bir ülkedir. Adriyatik Denizi kıyısından 20 kilometre batıda bulunan[9] ülkenin tek komşusu dört yanını çevreleyen İtalya Cumhuriyeti'dir. Başkenti Monte Titano üzerindeki San Marino şehridir. Ülke,Avrupa'da Vatikan ve Monako'dan sonra en küçük ülkedir.[10]

İklim 

Ülkede İtalya Yarımadasında egemen olan Akdeniz İklimi etkilidir. San Marino'nun iklim ve hava durumu bilgileri hakkında bilgi toplayıp yaymak üzere bir kurumları vardır.[11]

Ekonomi

Ülke son yıllarda turizmde büyük gelişme kaydetmiştir.

San Marino Avrupa Birliği'ne üye olmamasına rağmen para birimi olarak Avro'yu kullanır.[12] Avro'dan önce İtalyan lireti veSan Marino lirası'nı kullanan ülke Avro'nun Avrupa Birliği'nin resmi para birimi olması nedeniyle, İtalyan lirası'nın tedavülden kalkmasıyla[13] İtalya ile birlikte Avro'ya geçmiştir.

Ülke, Gayri safi yurtiçi hasılasındaki en önemli pay %50 ile turizmdir. 1997 yılında 3.3 milyon kişi ülkeyi ziyaret etmiştir.[14] Geri kalan %50lik bölümü ise bankacılık, elektronik ve seramikçilik gibi ekonomik etkinliklere aittir. Ülke tarım sektöründe en çok peynir ve şarap üretir.

San Marino'nun bastırdığı pullar filatelistler ve pul koleksiyoncuları tarafından rağbet görür. Ülke Küçük Avrupa Posta Birliği'ne üyedir.[15]

Politika

San Marino çok partili temsili demokrasi ile yönetilen bir demokratik cumhuriyettir. Ülkenin başında bir Önder Kral Naibi[16] bulunur. Yürütmeyle ilgili güç, hükümet tarafından uygulanır. Yasamaya ilişkin güç, hem hükümet ve görkemli ve genel konseyde[17] kullanılır. Adliye, yönetici ve yasama organından bağımsızdır.

Dış ülkelerle ilişkiler

I. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri arasında yer alan ülke, İttifak Devletlerine savaş ilan etti. Savaş bitiminde Türkiye kurulduğu zaman tüm ülkeler ile anlaşma yapmış olmasına rağmen San Marino ile anlaşma yapmamıştır. Bu yüzden resmi kayıtlara göre iki ülke hala savaş halinde gözükmektedir.[18]

Kültür

San Marino Grand Prix

Monte Titano üzerinde bulunan San Marino'nun Üç Kulesi ülkenin simgelerinden biri olup hem ülke bayrağı hem de armasında bulunur. Bu kulelerde üretilen çikolata ve kek oldukça ünlüdür.

Spor

İtalya ile beraber San Marino'da en ünlü spor futboldur. Ülkedeki futbol klupleri San Marino Futbol Federasyonu[19] çatısı altında birleşir. Yaklaşık on beş takım San Marino Şampiyonası'nda birincilik için yarışır. San Marino Calcio adında bir kulüp de İtalya Futbol Federasyonuna bağlı olarak Serie C2 liginde oynamaktadır.

San Marino Millî Futbol Takımı ilk gayriresmi maçını 1986 yılında Kanada Olimpiyat Takımı ile yapmış, ve 1-0 yenilmiştir. İlk resmi maçını 14 Kasım 1990 tarihinde Avrupa Futbol Şampiyonası için İsviçre ile yapan San Marino bu maçta 4-0 yenilmiştir.

Ülkede ikinci önemli spor olan Formula 1, dünyaca ünlü San Marino Grand Prix'inde yapılır.[20] 2007 Formula 1 sezonu'nda pist yarışa dahil olmamıştır.

Mutfak 

San Marino mutfağı, İtalyan mutfağı ile kuvvetli bir benzerlik taşır. Özellikle arasında bulunduğu Emilia-Romagna ve Marche bölgelerinin mutfağına benzeyen San Marino mutfağının en özgün yemeği San Marino'nun Üç Kulesi'nde üretilen çikolatalı keklerdir. Ayrıca ülkede küçük bir şarap endüstrisi vardır.

Ordu

San Marino ordusu dünyanın en küçük ordularından biridir. Törensel vazifeler, sınırları devriye gezmek, hükümet binalarında bekçilik yapmak, büyük suçlarda suçluları polise teslim etmede polise yardım etmek ve ülkeyi savunmak bu ordunun görevidir.ayrica ülkede polislerin maaşı düşüktür.

Ulaşım 

San Marino'da bir teleferik

Ülke 61 km²'lik bir alan kaplamasına rağmen 220 kilometrelik bir karayolu ağı vardır ve bunun büyük kısmını otobanlar oluşturur. San Marino'nunplakalarda kullandığı kod "RSM"'dir. Ülkeye giriş çıkışların büyük kısmı karayolu ile yapılsa da ülkede Federico Fellini Uluslararası Havalimanıadında bir havalimanı da vardır ve birçok Avrupa ülkesinin büyük kentlerinden San Marino'ya direkt seferleri vardır. Ülkenin denize kıyısı olmadığı için limanı da yoktur.[21]

Ayrıca bakınız

• San Marino Grand Prix
• San Marino Millî Futbol Takımı
• San Marino'daki şehirler listesi

Notlar ve Kaynaklar

Dış bağlantılar

Konuyla ilgili diğer Wikimedia sayfaları :

Commons'da San Marino ile ilgili çoklu ortam dosyaları bulunmaktadır.

VikiSözlük'te San Marino ile ilgili kelime açıklaması bulunmaktadır.

•  Marino?uselang=tr Wikimedia-Atlas: San Marino – Coğrafi ve tarihi haritalar
• Wikitravel'dan San Marino gezi rehberi
• CIA World Factbook: San Marino