Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu II

a) Harpte fiilen ates altında,
b) Harpte, harp bölgelerindeki harp harekât ve hizmetleri sırasında, bu harekât ve hizmetlerin sebep ve
etkileriyle,
c) Harpte veya harbe hazırlık devresinde her çesit düsman silâhlarının etkisiyle,
d) Askerî harekâtı gerektiren iç tedip ve sınır hareketleri sırasında, bu hareketlerin sebep ve etkisiyle,
e) Barısta veya olağanüstü hallerde, emir veya görev ile uçus yapan uçucularla hangi meslek ve sınıftan olursa
olsun emirle görevli olarak uçakta bulunanlardan uçusun havadaki ve yerdeki sebepleriyle ve yine emir ve görev
ile dalıs yapan dalgıçlarla, hangi meslek ve sınıftan olursa olsun emirle görevli olarak denizaltı gemisinde veya
dalgıç kıtasında bulunanlardan denizaltıcılığın veya dalgıçlığın çesitli sebep ve etkileriyle,
f) Anayasanın 92 nci maddesi veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözlesmeler uyarınca Türk Silâhlı
Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesini gerektiren durumlarda, birliklerin bulundukları yerlerden
hareketlerinden itibaren yurt içinde, yurt dısında, yabancı ülkelerde veya yurda dönüs sırasında,
vazife malûlü olanlara harp malûlü denir.
Bunlardan uzman erbaslara bulundukları kademenin üç ilerisindeki kademenin, uzman jandarmalara
bulundukları rütbenin bir üst rütbesinin aynı kademesinin; astsubaylarla yarbay rütbesine kadar (yarbay hariç)
bir üst rütbenin aynı kademesinin, yarbaylara albay, albaylara kıdemli albay, kıdemli albay ile general ve
amirallere bir üst rütbenin, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında bulunan
sigortalılara ise bir üst derecesine veya kademesine karsılık gelen prime esas kazancı üzerinden aylık bağlanır.
Bulundukları derecenin bir üst derecesi olmayanlar için o derecenin üç ilerisindeki kademe göstergesi, üç
ilerisindeki kademe göstergesi olmayanlar için de o derecenin son kademe göstergesinin prime esas kazancı
esas alınır.
Harp malûllerinin, malûllük derecesine göre asağıdaki yazılı göstergelerin, memur aylık katsayısı ile çarpımı
sonucu bulunacak miktar "Harp malûllüğü zammı" olarak ayrıca eklenir.
Malûllük Derecesi Göstergeler
1 1100
2 950
3 800
4 600
5 500
6 400
Harp malûlü sayılanlardan bir harekâtın basarıyla sonuçlanmasını sahsen sağladığı ve örnek tutulacak cesaret ve
fedakârlık gösterdiği sıralarda bu malûllüğe uğradıkları usûlüne göre sıralı üstlerince saptanan Türk Silâhlı
Kuvvetleri mensupları ile Türk Silâhlı Kuvvetlerince görevlendirilen sivil görevlilere, Genelkurmay Baskanlığının
uygun görmesi ve Millî Savunma Bakanının onayı ile harp malûllüğü zamları % 25 fazlasıyla bağlanır.
Bu madde gereğince vazife malûllüğü aylığı almakta iken veya vazife malûllüğü aylığı bağlanması gerekirken
ölenlerin, hak sahiplerine, müstahak olmaları halinde harp malûllüğü zammı da dahil olmak üzere prim ödeme
gün sayısına bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanır.
Harp malûlü olanlara verilecek harp malûllüğü zammı tutarının Kurumca belirlenecek pesin sermaye değeri
toplamı en geç bir ay içinde Millî Savunma Bakanlığı veya Đçisleri Bakanlığı tarafından Kurumun göstereceği
hesaplara yatırılır. Süresinde yatırılmayan tutarlar için 89 uncu madde hükümleri uygulanır.
Vazife malûllüğü aylığı bağlananlardan;
a) 5 inci maddenin (c) bendi hükmü saklı kalmak kaydıyla vazife malûllüğü aylığı bağlanmıs olanlardan harp
malûllüğü zammı hariç Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalısmaya
baslayanların aylıkları, çalısmaya basladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi basından itibaren kesilir ve
bunlar hakkında uzun vadeli sigorta kolları uygulanır. Bunlardan çalıstıkları süre zarfında 80 inci maddeye göre
belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel
sağlık sigortasına ait prim alınır. Bunlar ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalısmaları
nedeniyle istekleri üzerine haklarında uzun vadeli sigorta kolları uygulananlardan; yeniden aylık bağlanması için
yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya herhangi bir nedenle görevi sona erenler hakkında sonraki
çalısmaları karsılığında aylığa hak kazanmaları halinde bu süre için, 29 uncu maddeye göre aylık hesaplanır.
Sonradan geçen çalısmalarından dolayı yaslılık aylığına hak kazanamayanların kendilerine toptan ödeme, vefatı
halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanır veya toptan ödeme yapılır.
b) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalısmaları sırasında malûllük derecelerinin
değismesi halinde aylığı yeni malûllük derecesi de dikkate alınarak son prime esas kazancı üzerinden ilk vazife
malûllüğü aylığından az olmamak kaydıyla yeniden hesaplanır.
c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendi hariç olmak üzere diğer alt bentlerine
tabi çalısmaya baslayanlar hakkında 30 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi hükmü uygulanır.
Vazife malûllüğüne bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, bu madde gereğince tespit
edilecek aylık, 34 üncü ve 35 inci madde hükümlerine göre bağlanır. Ayrıca 37 nci madde hükümlerine göre hak
sahiplerine cenaze ve evlenme ödeneği de verilir.
Bu maddeye göre bağlanacak vazife veya harp malûllüğü aylıkları, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan maddeleri
dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre emsali istirakçiye bağlanacak harp veya vazife malûllüğü aylığından az
olamaz.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, uluslararası barısı koruma ve
destekleme operasyonlarında Türkiye Cumhuriyetince görevlendirilenlere, bu görevleri esnasında veya bu
görevleri nedeniyle vazife malûlü aylığı ödendiği sürece harp malûllüğü zammı ayrıca verilir.
Bu maddenin uygulanmasına iliskin usûl ve esaslar Kurumca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kamu görevlilerinin emekliye sevk onayları
Madde 48
(Değisik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/28 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında
olanların yaslılık, malûllük veya vazife malûllüğü islemleri;
a) Re'sen emekliye sevk hallerinde, sigortalının çalıstığı göreve atamasındaki usûle göre atamaya yetkili
makamın,
b) Đstek üzerine veya yas haddi, malûllük veya vazife malûllüğü hallerinde kamu idaresinin en yüksek amirinin,
c) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri için Meclis Baskanlığının, belediye baskanları için belediye encümeninin,
illerin daimi komisyon üyeleri için il valiliğinin, çalıstıkları kamu idareleri ile ilisikleri kesilmis olup da bir
kanunla sigortalılık hakkı devam edenler için daha önce görev yaptıkları son kamu idaresinin en yüksek
amirinin,
d) Kurumların yönetim kurulu üyelerinin istek, malûliyet ve yas haddi hallerinde, atanmalarında atamayı yapan
kurumun en yüksek amirinin,
e) Danıstay Baskanının istek, malûliyet ve yas haddi hallerinde Basbakanlık, Sayıstay Baskanının aynı halleri için
Türkiye Büyük Millet Meclisi Baskanlığı,
onayı ile tekemmül eder.
Özel kanun hükümleri hariç olmak üzere yetkili makamın emekliye sevk onayı, talep tarihinden itibaren bir ayı
geçemez. Bakanlar Kurulu kararı veya müsterek kararname ile atananların görevleriyle ilisiklerinin kesilmesi
ilgili bakanın onayı ile tekemmül eder.
Özellestirilmeleri sonucu sermayesindeki kamu payı % 50'nin altına düsen kuruluslar ile satıs veya devri yapılmıs
olan kuruluslarda çalısmakta iken emekliye ayrılanlar için emekliye sevk onayı aranmaz. Birinci fıkranın (b)
bendine göre emekliye ayrılmak isteyenler için her durumda, istek tarihinden itibaren bir aylık süre sonunda
ilisikleri kesilmis sayılır.
Đtibarî hizmet süreleri ve itibarî hizmet süresi primi
Madde 49 (Değisik: 17/4/2008-5754/29 md.)
Đtibarî hizmet süresi, bu Kanuna göre bağlanacak aylıklar ve yapılacak toptan ödemelerin hesabında dikkate
alınan ancak hiçbir sekilde bu Kanunla tanınan hakları kazanma bakımından gerekli prim ödeme gün sayısı, yas
ve emeklilik ikramiyesinin hesabında nazara alınmayan süredir. Sigortalıların asağıda yazılı görevlerde geçen
zamlar hariç, fiilî hizmet sürelerinin her yılı için;
a) Subay (yedek subay dahil), astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaslardan;
1) Harbi doğuran genel ve kısmî seferberliğe katılanların, harbin ilânından seferberliğin bitim tarihine,
2) Seferberliği gerektiren iç tedip hareketlerine fiilen katılan birliklerde görevli olanların, çarpısmaların
baslangıcından seferberliğin sona erdiği tarihe,
3) Harp veya seferberlik ilân edilmeden, Anayasanın 92 nci maddesi veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası
sözlesmeler uyarınca, yabancı ülkelere gönderilen Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görev yapanların çarpısma
meydana gelmesi halinde, çarpısma süresince veya çarpısma bitmeden dönenler için Türkiye'ye dönüs tarihine,
kadar geçen tutsaklık süreleri dahil fiilî hizmet sürelerinin,
b) 4 üncü madde gereği sigortalı sayılanlardan bu fıkranın (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde
yazılı hareketlere sivil görevli, er veya erbas olarak katılanların, bu durumlarda geçen fiilî hizmet sürelerinin,
bu tarihlerden sonra devam eden tutsaklık sürelerinin,
c) Harp halinde düsmana tutsak düsen veya düsman tarafından enterne edilen sigortalılardan kanunları
gereğince, aylıkları ödenmek suretiyle, sözlesmeli personel hariç olmak üzere kurumları ile ilgileri
kesilmeyenlerin, bu durumlarda geçen fiilî hizmet sürelerinin,
her yılı için altı ay itibarî hizmet süresi olarak eklenir. Bu nedenlerle eklenecek itibarî hizmet sürelerinin
toplamı, üç yıldan fazla olamaz.
Kamu idarelerinde pilot olan ve olmayan uçucu, denizaltıcı, dalgıç, kurbağa adam ve parasütçülerin bu
görevlerde geçirdikleri fiilî hizmet sürelerinin her yılı için üç ay itibarî hizmet süresi eklenir. Bunlardan bu
maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde gösterilenler için itibarî hizmet
süresi zamları ayrıca eklenir.
Her yıl sonunda, sigortalının fiilî hizmet süresine bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri ile ikinci
fıkrası hükümleri uyarınca eklenen itibarî hizmet süresinin her otuz günü için, yılın son ayında sigortalı adına
ödenen malûllük, yaslılık ve ölüm sigortasına ait sigortalı ve isveren prim toplamı kadar ayrıca itibarî hizmet
süresi primi isverenden tahsil edilir. Süresinde yatırılmayan tutarlar için 89 uncu madde hükümleri uygulanır.
ALTINCI BÖLÜM
Đsteğe Bağlı Sigorta Hükümleri
Đsteğe bağlı sigorta ve sartları
Madde 50
Đsteğe bağlı sigorta; kisilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel
sağlık sigortasına tâbi olmalarını sağlayan sigortadır.
(Değisik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/30 md.) Đsteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye'de ikamet edenler ile
Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözlesmesi imzalanmamıs ülkelerdeki Türk vatandaslarından;
a) Bu Kanuna tâbi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek sekilde çalısmamak veya sigortalı olarak çalısmakla
birlikte ay içerisinde 30 günden az çalısmak ya da tam gün çalısmamak,
b) Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamıs olmak,
c) 18 yasını doldurmus bulunmak,
d) Đsteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kuruma basvuruda bulunmak,
sartları aranır.
Đsteğe bağlı sigorta baslangıcı ve sona ermesi
Madde 51
(Değisik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/31 md.) Đsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın Kurum kayıtlarına intikal
ettiği tarihi takip eden günden itibaren baslar.
Đsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihlerde, 4 üncü maddeye göre sigortalı olmayı gerektirecek
çalısması bulunduğu tespit edilenlerin, zorunlu sigortalılıkla çakısan isteğe bağlı prim ödenen süreleri iptal
edilerek, bu süreye iliskin ödedikleri primler ilgililere iade edilir.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/31 md.) Ay içerisinde 30 günden az çalısan veya 80 inci madde uyarınca prim ödeme
gün sayısı, ay içindeki toplam çalısma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen günlük normal çalısma saatine
bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların aynı ay içerisinde isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri halinde,
primi ödenen süreler zorunlu sigortalılığa iliskin prim ödeme gün sayısına otuz günü geçmemek üzere eklenir ve
eklenen bu süreler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul
edilir.
Đsteğe bağlı sigortalılık;
a) Đsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi ödenmis son günü takip eden günden,
b) Aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmıs olmak sartıyla talep tarihinden,
c) Ölen sigortalının ölüm tarihinden,
itibaren sona erer.
Đsteğe bağlı sigorta primi ödenmis süreler, malûllük, yaslılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası
hükümlerinin uygulamasında dikkate alınır ve bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi
kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir.
Đsteğe bağlı sigorta primleri ve ödenmesi
Madde 52 (Değisik: 17/4/2008-5754/32 md.)
Đsteğe bağlı sigorta primi, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında,
sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın % 32'sidir. Bunun % 20'si malûllük, yaslılık ve ölüm
sigortaları primi, % 12'si genel sağlık sigortası primidir. 51 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilenler için 82
nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında olmak kaydıyla belirlenen
günlük kazanç ve gün sayısı üzerinden malûllük, yaslılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi alınır.
Đsteğe bağlı sigortalı olanlar, bakmakla yükümlü olunan kisi olsa dahi, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (b)
bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır ve genel sağlık sigortası primini de ödemekle yükümlüdürler.
Yabancı ülke vatandaslarından Türkiye’de yerlesik olma hali bir yılı doldurmadıkça genel sağlık sigortası primi
alınmaz ve bu kisiler genel sağlık sigortalısı sayılmaz.
Ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde 89 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre hesaplanacak gecikme
cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen süreler, sigortalılık süresinden sayılmaz. Bu 12 aylık
süreden sonra ödenen primler 89 uncu maddenin üçüncü fıkrası hükümlerine göre iade edilir.
Đsteğe bağlı sigortalıların zorunlu sigortalılık nedeniyle prim borcunun bulunması halinde, isteğe bağlı sigortaya
tâbi ödenen primler öncelikle zorunlu sigortalılık nedeniyle Kuruma olan borçlarına mahsup edilir.
YEDĐNCĐ BÖLÜM
Kısa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarına
Đliskin Ortak Hükümler
Sigortalılık hallerinin birlesmesi
Madde 53
(Değisik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.) Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c)
bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek sekilde
çalısması halinde; öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında
çalısması yoksa ilk önce baslayan sigortalılık iliskisi esas alınarak sigortalı sayılır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar,
kendilerine ait veya ortak oldukları isyerlerinden dolayı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında sigortalı bildirilemezler.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.) Đsteğe bağlı sigortalı olanların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve
(c) bentleri kapsamına tabi olacak sekilde çalısmaya baslamaları halinde, bu Kanunun 51 inci maddesinin
üçüncü fıkrası saklı kalmak kaydıyla isteğe bağlı sigortalılık hali sona erer.
Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık halleri ile 5 inci
maddenin (a) ve (e) bentlerine tâbi sigortalılık hallerinin çakısması halinde, 4 üncü madde kapsamında sigortalı
sayılır ve birinci fıkra hükmü uygulanır.
Sigortalının, bu madde hükmüne göre sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden baska bir sigortalılık hali
için prim ödemis olması durumunda, ödenen primler birinci fıkraya göre esas alınan sigortalılık hali için ödenmis
ve esas alınan sigortalılık halinde geçmis kabul edilir.
(Değisik fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sigortalı
sayılanlardan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalısmıs
olanların yaslılık aylığı bağlanma taleplerinde, en fazla sigortalılığın geçtiği sigortalılık hali, hizmet sürelerinin
esit olması ile malûllük ve ölüm halleri ile yas haddinden re’sen emekli olma, süresi kanunla belirlenen
vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları sigortalılık halinin kanunla değistirilmesi durumunda ise son
sigortalılık hali esas alınır.
Aylık ve gelirlerin birlesmesi
Madde 54
Bu Kanuna göre bağlanacak aylık ve gelirlerin birlesmesi durumunda;
a) Uzun vadeli sigorta kollarından;
1) Hem malûllük hem de yaslılık aylığına hak kazanan sigortalıya, bu aylıklardan yüksek olanı, aylıklar esitse
yalnız yaslılık aylığı,
2) Malûllük, vazife malûllüğü veya yaslılık aylığı ile birlikte, ölen esinden dolayı da aylığa hak kazanan
sigortalıya her iki aylığı,
3) Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı,
4) Birden fazla çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya en fazla ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan
yüksek olan aylığın tamamı, düsük olan aylığın yarısı,
5) (Değisik: 17/4/2008-5754/34 md.) Hem esinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak
kazananlara, tercihine göre esinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığı,
6) (Ek: 17/4/2008-5754/34 md.) Bu Kanuna göre vazife malûllüğü aylığı almakta iken, tekrar sigortalı
olanlardan hem vazife malûllüğüne hem de malûllük aylığına hak kazananlara bu aylıklardan yüksek olanı,
aylıkları esitse yalnızca vazife malûllüğü aylığı, bunlardan hem vazife malûllüğü hem de yaslılık aylığına hak
kazananlara, bu aylıkların her ikisi,
7) (Ek: 17/4/2008-5754/34 md.) Evliliğin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda sonraki esinden de aylığa hak
kazananlara tercih ettiği aylığı,
bağlanır.
b) Kısa vadeli sigorta kollarından;
1) Sürekli is göremezlik geliriyle birlikte ölen esinden dolayı da gelire hak kazanan ese her iki geliri,
2) Ana ve babadan ayrı ayrı gelire hak kazananlara, yüksek olan gelirin tamamı, az olanın yarısı,
3) (Değisik: 17/4/2008-5754/34 md.) Birden fazla çocuğundan gelire hak kazanan ana ve babaya, en fazla
ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan gelirin tamamı, düsük olan gelirin yarısı,
4) (Değisik: 17/4/2008-5754/34 md.) Hem esinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm gelirine hak
kazananlara, tercihine göre esinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak geliri,
5) (Ek: 17/4/2008-5754/34 md.) Evliliğin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda sonraki esinden de gelire hak
kazananlara tercih ettiği geliri,
bağlanır.
c) (Değisik: 17/4/2008-5754/34 md.)Malûllük, yaslılık, ölüm sigortaları ve vazife malûllüğü ile is kazası ve
meslek hastalığı sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birlesirse, sigortalıya veya hak sahibine bu aylık
veya gelirlerden yüksek olanın tamamı, az olanın yarısı, esitliği halinde ise is kazası ve meslek hastalığından
bağlanan gelirin tümü, malûllük, vazife malûllüğü veya yaslılık aylığının yarısı bağlanır.
Birinci fıkradaki sıralamaya göre yapılacak değerlendirmeler sonucunda, bir kiside ikiden fazla gelir veya aylık
birlestiği takdirde, bu gelir ve aylıklardan en fazla ödemeye imkân veren iki dosya üzerinden gelir veya aylık
bağlanır, diğer dosya veya dosyalardaki gelir ve aylık hakları durum değisikliği veya diğer bir dosyadan gelir
veya aylığa hak kazanıldığı tarihe kadar düser.
Gelir ve aylıkların düzeltilmesi, yükseltilmesi, alt sınırı, ödenmesi ve yoklama islemleri
Madde 55
Bu Kanuna göre gelir veya aylık bağlanan sigortalı ile hak sahibi kisilerin durumlarının, kendilerine veya baska
hak sahiplerine bağlanmıs bulunan gelir veya aylık tutarının düzeltilmesini gerektirir bir sekilde değismesi
halinde gelir veya aylık tutarları, değisikliğin meydana geldiği tarihten sonraki ödeme dönemi basından
baslanarak yeni duruma göre düzeltilir.
(Değisik: 17/4/2008-5754/35 md.) Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz ödeme
tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre Türkiye Đstatistik Kurumu tarafından
açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değisim oranı kadar artırılarak belirlenir.
(Ek: 17/4/2008-5754/35 md.) Bu Kanuna göre sigortalıya bağlanacak aylıklar ile ölen sigortalının hak
sahiplerinin aylıklarının hesabına esas tutar, çalısma sürelerindeki her yıl için 82 nci maddeye göre tespit edilen
prime esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak, talep veya ölüm yılına ait Ocak ayı itibariyle 29 uncu
maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenen ortalama aylık kazancın % 35'inden, sigortalının bakmakla yükümlü
olduğu esi veya çocuğu varsa % 40'ından az olamaz. Hak sahibi kimselerin aylıkları; hak sahibi bir kisi ise bu
fıkraya göre hesaplanan alt sınır aylığının % 80'inden, hak sahibi iki kisi ise % 90'ından az olamaz. Uluslararası
sosyal güvenlik sözlesmeleri gereğince bağlanan kısmı aylıklar için bu fıkra hükümleri uygulanmaz.
(Ek: 17/4/2008-5754/35 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki
sigortalılar için ayrı ayrı olmak üzere, malûllük sigortasından dosya bazında her yıl bağlanan aylıkların aylık
baslangıç tarihinin ait olduğu yılın Ocak ayı itibarıyla yıl içine ait artıslar uygulanmaksızın hesaplanacak
tutarları, yaslılık sigortasından bir önceki yılın son ödeme ayında söz konusu sigortalılar için ayrı ayrı dosya
bazında ödenen en düsük yaslılık aylığından az olamaz.
(Ek: 17/4/2008-5754/35 md.) Đs kazası veya meslek hastalığı sonucu baska birinin sürekli bakımına muhtaç
duruma gelen sigortalı için bu Kanunun 19 uncu maddesine göre hesaplanacak sürekli is göremezlik geliri, 82 nci
maddeye göre tespit edilen prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının %85'inden az olamaz.
Sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanan gelir veya aylıklar, her ay pesin olarak ödenir. Gelir ve aylıkların
ödeme dönemleri, ödeme tarihleri, ödeme sekli ve ödeme merkezleri Kurumca belirlenir.
Gelir ve aylık alma sartlarının devam edip etmediğine yönelik yoklama islemlerine iliskin usûl ve esaslar ile bu
maddenin uygulanmasına iliskin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir.
Gelir ve aylık bağlanmayacak haller
Madde 56
(Değisik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/36 md.) Ölen sigortalının hak sahiplerinden;
a) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmıs olan sigortalıyı kasten öldürdüğü
veya öldürmeye tesebbüs ettiği veya bu Kanun gereğince sürekli is göremez hale veya malûl duruma getirdiği,
b) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamıs olan sigortalıya veya hak
sahibine karsı ağır bir suç islediği veya bunlara karsı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde
yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları,
hususunda kesinlesmis yargı kararı bulunan kisilere gelir veya aylık ödenmez. Ödenmis bulunan gelir ve aylıklar,
96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.
Esinden bosandığı halde, bosandığı esiyle fiilen birlikte yasadığı belirlenen es ve çocukların, bağlanmıs olan
gelir ve aylıkları kesilir. Bu kisilere ödenmis olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.
Yas
Madde 57
Đs kazasıyla meslek hastalığı halinde, hak sahiplerine bağlanacak gelirlerin hesabında, is kazasının olduğu veya
meslek hastalığının hekim veya sağlık kurulu raporu ile ilk defa tespit edildiği tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı
bulunan doğum tarihleri esas alınır.
Malûllük, yaslılık ve ölüm sigortalarına iliskin yas ile ilgili hükümlerin uygulanmasında, sigortalıların ve hak
sahibi çocuklarının, mülga 2/6/1949 tarihli ve 5417 sayılı Kanun ve mülga 4/2/1957 tarihli ve 6900 sayılı Kanun
ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla
mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlara, 17/7/1964 tarihli ve 506
sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tâbi sandıklara veya bu Kanuna göre ilk defa malûllük, yaslılık ve ölüm
sigortalarına tâbi olduğu tarihte, nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri, sigortalının bu Kanuna göre
ilk defa çalısmaya basladığı tarihten sonra doğan çocuklarının ise nüfus kütüğüne ilk olarak yazılan doğum
tarihleri esas alınır.
Đs kazası, meslek hastalığı, malûllük, yaslılık ve ölüm sigortalarından gelir ve aylık tahsisleri ile sermaye
değerinin hesabında, is kazasının olduğu veya meslek hastalığının hekim raporuyla ilk defa tespit edildiği veya
sigortalıların bu Kanuna ve bu Kanunla yürürlükten kaldırılmıs kanunlara tâbi olarak ilk defa çalısmaya basladığı
tarihten sonraki yas düzeltmeleri dikkate alınmaz.
Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz’da, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı
olmayanlar o ayın birinde doğmus sayılır.
Türk Silâhlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı
maddesinde belirlenen yas hadleri sebebiyle emeklilik islemleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar
ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için
müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu
Madde 58
Bu Kanunda yazılı olan görevleri yerine getirmek üzere bransları Kurum tarafından belirlenecek uzman
hekimlerden olusan Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kurulur. Kurul; Millî Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı,
Çalısma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, en fazla üyeye sahip isveren, isçi ve kamu
çalısanlarını temsil eden konfederasyonlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları
Konfederasyonu, Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile Kurum tarafından görevlendirilecek
birer uzman hekimden olusur. Aynı usûlle birden fazla Kurul olusturmaya Bakanlık yetkilidir.
Kurula, kendi aralarından seçecekleri üye baskanlık eder. Baskan, yokluğunda yerine bakacak üyeyi belirler.
Kurul, haftada en az bir kez ve en az yedi üye ile toplanır, kararlar salt çoğunlukla alınır. (Ek cümle:
17/4/2008-5754/37 md.) Oylarda esitlik olması halinde baskanın bulunduğu taraf çoğunluk sayılır.Kurulda
görevlendirilecek olan hekimlerin hizmet süreleri üç yıl olup, üç yıl sonunda yeniden görevlendirilebilirler. Bir
takvim yılı içerisinde mazeretsiz olarak birbirini izleyen bes veya toplam on toplantıya katılmayan üyelerin
üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu sekilde üyeliği sona eren üyenin yerine bir baska kisi, aynı usûlle
görevlendirilir.
(Değisik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/37 md.) Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna istirak edenlerden;
katıldıkları her toplantı günü için 4000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak
miktarda ve ayda sekiz toplantıyı geçmemek üzere huzur hakkı ödenir. Kurulun çalısmaları ile ilgili her türlü
giderler Kurumca ödenir. Kurul gerek gördüğü hallerde dısarıdan uzman kisilerin görüsüne basvurabilir. Bu
kisilere de aynı miktar ve sartlarda huzur hakkı ödenir.
Kurul, sigortalılar hakkında vazife malûllük derecesi is kazası ve meslek hastalığı sonucu sürekli is göremezlik
derecesi tespiti ile çalısma gücünün malûliyeti gerektirecek derecede kaybına iliskin Kurumca verilen
kararlardan itiraza konu olanları inceleyerek karara bağlar. Kurul, sigortalı veya hak sahiplerinin talebi üzerine
görevlendirdiği uzman bir hekimi dinlemek zorundadır.
Kurul, bu Kanunda yazılı görevlerle sınırlı olmak kaydıyla, mahkemelerden intikal eden ve bilirkisi sıfatıyla
rapor düzenlenmesi talep edilen dava dosyaları hakkında, gerekli incelemeleri yaparak görüs bildirir.
Mahkemeler, bahse konu dosyalar için belirlediği bilirkisi ücretini kurul üyelerine iletilmek üzere Kuruma
gönderir.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun hizmetlerini ifa etmesi için gerekli sekretarya islemleri Kurumca yerine
getirilir. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun görev, yetki, çalısma usûl ve esasları ile bu maddenin
uygulanmasına iliskin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kurumun denetleme ve kontrol yetkisi
Madde 59
Bu Kanunun uygulanmasına iliskin islemlerin denetimi, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmis
memurları eliyle yürütülür. Askerî isyerlerine ait sigorta islemlerinin denetim ve kontrolü, askerî is müfettisleri
tarafından da yapılabilir.
Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmis memurlarının görevleri sırasında tespit ettikleri Kurum
alacağını doğuran olay ve bu olaya iliskin islemler, yemin hariç her türlü delile dayandırılabilir. Bunlar
tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. Đsverenler ve sigortalılar ile isyeri
sahipleri, tasfiye ve iflâs idaresinin memurları, isle ilgili gerçek ve tüzel kisiler, Kurumun denetim ve kontrol ile
görevlendirilmis memurlarına bilgi verilmek üzere çağrıldıkları zaman gelmek, gerekli olan defter, belge ve
delilleri getirip göstermek ve vermek, görevlerini yapmak için her türlü kolaylığı sağlamak ve bu yoldaki
isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler. Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmis
memurları görevlerini yaparken, tüm kamu görevlileri gerekli kolaylığı gösterir ve yardımcı olurlar.
Bu Kanunun uygulanması bakımından, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmis memurları, 4857 sayılı Đs
Kanununda belirtilen denetim, teftis ve kontrol yetkisini de haizdir.
Đhaleli isler ile özel bina insaatı isyerleri isverenlerine, Kuruma prim borçlarının bulunmadığını gösteren
ilisiksizlik belgesinin verilmesinde, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci
Malî Müsavirlik ve Yeminli Malî Müsavirlik Kanununa göre yetki verilmis serbest muhasebeci malî müsavirler ile
yeminli malî müsavirler tarafından isyeri kayıtlarının incelenmesi sonucunda Kuruma bildirildiği tespit edilen
isçilik tutarlarının uygunluğu, Kurumun denetim yetkisi saklı kalmak kaydıyla, esas alınabilir.
Usûl ve esasları Kurumca belirlenmis hesaplama yöntemine uygun olarak serbest muhasebeci malî müsavirler ile
yeminli malî müsavirlerce düzenlenen rapor ile Kuruma yeterli isçilik bildirilmediği anlasılan isyeri ve
isverenlerinin, tespit edilen fark isçilik tutarı üzerinden hesaplanacak prim, gecikme cezası ve gecikme zammı
tutarını 102 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi ile (e) bendinin (4) numaralı alt bendi uyarınca verilecek
idarî para cezaları ile birlikte ödemeleri kaydıyla ilisiksizlik belgesi verilebilir.
Kurumca belirlenen usûl ve esaslara aykırı hareket ederek Kurum zararına sebebiyet verdiği anlasılan serbest
muhasebeci malî müsavirler ile yeminli malî müsavirler tarafından düzenlenen raporlar dikkate alınmaz ve
bunların daha sonra düzenleyecekleri raporlar Kurumca isleme konulmaz. Gerçeğe aykırı rapor düzenleyen
serbest muhasebeci malî müsavirler ile yeminli malî müsavirler, Kurumun bu nedenle uğradığı zarardan
isverenle birlikte müstereken ve müteselsilen sorumlu olup, bunlar hakkında, genel hükümlere göre Kurumun
takip hakkı saklıdır. Meslek mensupları, isverenlerin devamlı isyerlerinin sigortalıları ile yaptıkları isler ile
Kurumda tescil edilmemis veya tescil edilmis olmakla birlikte isçilik bildiriminde bulunulmamıs olan yukarıdaki
isler hakkında inceleme yapamazlar.
Kamu idarelerinin denetim elemanları kendi mevzuatı gereğince isyerlerinde yapacakları sorusturma, denetim
ve incelemeler sırasında, çalıstırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek, sigortasız çalıstırılanları
Kuruma bildirmek zorundadır. Bu kurumlar ayrıca kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler
sırasında bu Kanuna göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının veya sigortalı gün sayılarının eksik
bildirilmesi sonucunu doğuran tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas
almak üzere gerekli yasal islemi yapar. Đlgililerin itiraz hakları saklıdır.
Bu maddenin uygulanmasına iliskin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Genel Sağlık Sigortası Hükümleri
BĐRĐNCĐ BÖLÜM
Kapsamdaki Kisiler ve Tescili
Genel sağlık sigortalısı sayılanlar
Madde 60- (Değisik: 17/4/2008-5754/38 md.)
Đkametgahı Türkiye'de olan kisilerden;
a) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;
1) (a) ve (c) bentleri gereğince sigortalı sayılan kisiler,
2) (b) bendi gereğince sigortalı sayılan kisiler,
b) Đsteğe bağlı sigortalı olan kisiler,
c) Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerine göre sigortalı sayılmayanlardan;
1) Harcamaları, tasınır ve tasınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek
test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kisi basına düsen aylık tutarı asgari
ücretin üçte birinden az olan vatandaslar,
2) Vatansızlar ve sığınmacılar,
3) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yasını Doldurmus Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaslarına Aylık
Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kisiler,
4) 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı Đstiklal Madalyası Verilmis Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Seref Aylığı
Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre seref aylığı alan kisiler,
5) 28/5/1986 tarihli ve 3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine
göre aylık alan kisiler,
6) 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık
alan kisiler,
7) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre
korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kisiler,
8) Harp malûllüğü aylığı alanlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alanlar,
9) 18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen kisiler
ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre aylık alan kisiler,
10) 11/10/1983 tarihli ve 2913 sayılı Dünya Olimpiyat ve Avrupa Sampiyonluğu Kazanmıs Sporculara ve Bunların
Ailelerine Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kisiler,
d) Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak sartıyla, oturma izni almıs yabancı ülke vatandaslarından yabancı bir
ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kisiler,
e) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı Kanun gereğince issizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalısma
ödeneğinden yararlandırılan kisiler,
f) Bu Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık alan
kisiler,
g) Yukarıdaki bentlerin dısında kalan ve baska bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan
vatandaslar,
genel sağlık sigortalısı sayılır.
6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (f), (g), (h), (ı) ve (k) bentlerinde sayılanların öncelikle, genel
sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kisi olup olmadığına bakılır. Genel sağlık sigortalısının bakmakla
yükümlü olduğu kisi ise tescili yapılmaz. Aksi takdirde birinci fıkra hükümlerinden durumuna uyan bende göre
genel sağlık sigortalısı sayılır. Birinci fıkranın (f) bendi kapsamında gelir alması nedeniyle genel sağlık sigortalısı
sayılanlar, aynı zamanda diğer bentler gereği de genel sağlık sigortalısı sayılması halinde (f) bendi dısındaki
bentler kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.
6 ncı maddenin birinci fıkrasının (d), (e) ve (l) bentleri kapsamında olanlar, ceza infaz kurumları ile tutukevleri
bünyesinde bulunan hükümlü ve tutuklular, birinci fıkranın (d) bendi kapsamına girenlerden Türkiye'de bir
yıldan kısa süreyle yerlesik olanlar, (f) bendi kapsamında olup mülga 30/5/1978 tarihli ve 2147 sayılı ve
8/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı kanunlara göre borçlanarak aylık bağlanan kisilerden ise Türkiye’de ikamet
etmeyenler genel sağlık sigortalısı ve genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kisi sayılmazlar.
Birinci fıkranın (d) ve (g) bentlerinin uygulanmasında evli olanlar için, eslerden hangisinin bu maddeye göre
genel sağlık sigortalısı, hangisinin bakmakla yükümlü olunan kisi olacağının tespiti kendi tercihlerine bırakılır.
Diğer bentler gereği eslerin her ikisinin de genel sağlık sigortalılık sartlarının olusması halinde her ikisi de ayrı
ayrı genel sağlık sigortalısı sayılır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan, ilgili kanunları gereğince bir
yıldan fazla aylıksız izin kullanan esler, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kisi sayılır.
Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ile 80 inci maddede belirtilen aile; aynı hane
içerisinde yasayan es, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan olusur.
Genel sağlık sigortalılığının baslangıcı, bildirimi ve tescili
Madde 61
Genel sağlık sigortalılığı baslangıcının tespiti ve tescil islemleri asağıdaki hükümlere göre yürütülür. 60 ıncı
maddenin birinci fıkrasının;
a) (a) ve (b) bentlerinde sayılanlar; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı olarak tescil edildikleri tarihten itibaren
genel sağlık sigortalısı sayılır ve ayrıca bir bildirime gerek olmaksızın tescil edilmis sayılır.
b) (Değisik: 17/4/2008-5754/39 md.) (c) bendinde sayılanlardan; (1) numaralı alt bentte belirtilenler Kurumca
tescil edildiği, (3), (4), (5), (6), (8), (9) ve (10) numaralı alt bentlerde belirtilenler ise aylığa hak kazandıkları
tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılır. Yukarıdaki alt bentler kapsamı dısında kalanlar ise vatansız ve
sığınmacı sayıldıkları, korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaya basladıkları
tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılır ve ilgili kurumlarca kapsama alındığı tarihten itibaren bir ay
içinde Kuruma bildirilir. (1) numaralı alt bentte belirtilenlerin taleplerinin Kurumca değerlendirilmesi sonucu
talep tarihi itibariyle müstahak olduğu anlasılanların talep tarihi; daha sonra müstahak olanların ise müstahak
oldukları tarih, Kurumca tescil edildikleri tarih olarak kabul edilir.
c) (d) bendinde sayılanlar; Türkiye'deki yerlesim süresinin bir yılı geçtiği tarihten itibaren genel sağlık
sigortalısı sayılır ve bu tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri genel sağlık sigortası giris bildirgesi ile tescil
edilirler.
d) (Değisik: 17/4/2008-5754/39 md.) (e) bendinde sayılanlar, issizlik veya kısa çalısma ödeneğinden
yararlanmaya basladıkları tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılır ve Türkiye Đs Kurumu tarafından issizlik
ödeneğinin bağlandığı tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirilir.
e) (f) bendinde sayılanlar; gelir veya aylıktan yararlanmaya basladıkları tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı
sayılır ve ayrıca bir bildirime gerek olmaksızın tescil edilmis sayılır.
f) (Değisik: 17/4/2008-5754/39 md.) (g) bendinde sayılanlar; diğer bentlere göre genel sağlık sigortalısı
olmadıkları tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılır ve bu tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri genel
sağlık sigortası giris bildirgesi ile tescil edilirler. Ancak 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında
genel sağlık sigortalısı sayılanların zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün sonra bu bent
kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.
(Değisik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/39 md.) 60 ıncı madde gereği genel sağlık sigortalısı sayılanların
çocukları, ana ya da babanın tescil edilmis olmasına bakılmaksızın ve ayrıca bir isleme gerek olmaksızın 18
yasını dolduruncaya kadar genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kisi
olarak sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılır. 18 yasından küçük çocuğun ana ve babası da yok
ise 18 yasını dolduruncaya kadar 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (7) numaralı alt bendi
kapsamında primi Devlet tarafından ödenmek üzere genel sağlık sigortalısı sayılır.
(Değisik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/39 md.) 60 ıncı madde gereği genel sağlık sigortalısı iken durumunda
değisiklik olan kisilerden, aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendine veya (g) bendi
kapsamına giren kisiler durumlarında değisiklik olduğu tarihten itibaren en geç bir ay içinde Kuruma basvurmak
zorundadır. Bu kisilerin 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamına
girmediğinin tespit edilmesi halinde, durumlarında değisiklik olduğu tarihten baslamak üzere (g) bendi
kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar.
Genel sağlık sigortalılığı, yerlesim yerinin Türkiye olmadığı veya 60 ıncı maddenin üçüncü fıkrası gereği genel
sağlık sigortası kapsamı dısına çıkılan tarihten itibaren sona erer.
Bu maddede belirtilen genel sağlık sigortası giris bildirgesini süresi içinde vermeyenler hakkında 102 nci
maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre idarî para cezası uygulanır.
Genel sağlık sigortası giris bildirgesinin içerik ve sekli ile bu maddenin uygulanmasına iliskin usûl ve esaslar,
Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sağlık hizmetleri ve diğer haklar ile bunlardan yararlanma
Madde 62
Bu Kanun gereğince genel sağlık sigortasından sağlanacak sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan
yararlanmak, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisiler için bir hak, Kurum için ise bu hizmet
ve hakların finansmanını sağlamak bir yükümlülüktür.
Sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan genel sağlık sigortalısı ile bakmakla yükümlü olduğu kisiler
yararlandırılır.
Bu Kanun kapsamındaki kisilere sağlanacak sağlık hizmetleri ve diğer haklar ile kisilerden alınan primlerin tutarı
arasında iliski kurulamaz.
ĐKĐNCĐ BÖLÜM
Sağlanan Sağlık Hizmetleri ve Diğer Haklar
Finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri ve süresi
Madde 63
Genel sağlık sigortalısının ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin sağlıklı kalmalarını; hastalanmaları halinde
sağlıklarını kazanmalarını; is kazası ile meslek hastalığı, hastalık ve analık sonucu tıbben gerekli görülen sağlık
hizmetlerinin karsılanmasını, is göremezlik hallerinin ortadan kaldırılmasını veya azaltılmasını temin etmek
amacıyla Kurumca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri sunlardır:
a) Kisilerin hastalanmalarına bakılmaksızın kisiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile insan sağlığına zararlı
madde bağımlılığını önlemeye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri.
b) Kisilerin hastalanmaları halinde ayakta veya yatarak; hekim tarafından yapılacak muayene, hekimin göreceği
lüzum üzerine teshis için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer tanı yöntemleri,
konulan teshise dayalı olarak yapılacak tıbbî müdahale ve tedaviler, hasta takibi ve rehabilitasyon hizmetleri,
organ, doku ve kök hücre nakline ve hücre tedavilerine yönelik sağlık hizmetleri, acil sağlık hizmetleri, ilgili
kanunları gereğince sağlık meslek mensubu sayılanların hekimlerin kararı üzerine yapacakları tıbbî bakım ve
tedaviler.
c) Analık sebebiyle ayakta veya yatarak; hekim tarafından yapılacak muayene, hekimin göreceği lüzum üzerine
teshis için gereken klinik muayeneler, doğum, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer tanı yöntemleri, konulan
teshise dayalı olarak yapılacak tıbbî müdahale ve tedaviler, hasta takibi, rahim tahliyesi, tıbbî sterilizasyon ve
acil sağlık hizmetleri, ilgili kanunları gereğince sağlık meslek mensubu sayılanların hekimlerin kararı üzerine
yapacakları tıbbî bakım ve tedaviler.
d) (Değisik: 17/4/2008-5754/40 md.) Kisilerin hastalanmaları halinde ayakta veya yatarak; ağız ve dis
muayenesi, dis hekiminin göreceği lüzum üzerine ağız ve dis hastalıklarının teshisi için gereken klinik
muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer tanı yöntemleri, konulan teshise dayalı olarak yapılacak
tıbbî müdahale ve tedaviler, dis çekimi, konservatif dis tedavisi ve kanal tedavisi, hasta takibi, dis protez
uygulamaları, ağız ve dis hastalıkları ile ilgili acil sağlık hizmetleri, 18 yasını doldurmamıs kisilerin ortodontik
dis tedavilerinin 72 nci maddeye göre belirlenen tutarı,
e) Evli olmakla birlikte çocuk sahibi olmayan genel sağlık sigortalısı kadın ise kendisinin, erkek ise karısının;
1) Yapılan tıbbî tedavileri sonrasında normal tıbbî yöntemlerle çocuk sahibi olamadığının ve ancak yardımcı
üreme yöntemi ile çocuk sahibi olabileceğinin Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları sağlık kurulları
tarafından tıbben mümkün görülmesi,
2) 23 yasından büyük, 39 yasından küçük olması,
3) Son üç yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamamıs olduğunun Kurumca yetkilendirilen sağlık
hizmet sunucuları sağlık kurulları tarafından belgelenmesi,
4) Uygulamanın yapıldığı tıbbî merkezin Kurum ile sözlesme yapmıs olması,
5) En az bes yıldır genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kisi olup, 900 gün genel sağlık sigortası
prim gün sayısının olması,
sartlarının birlikte gerçeklesmesi halinde en fazla iki deneme ile sınırlı olmak üzere yardımcı üreme yöntemi
tedavileri ile bir hastalığın tedavisinin baska tıbbî bir yöntemle mümkün olmaması ve Kurumca yetkilendirilen
sağlık hizmet sunucuları sağlık kurulları tarafından tıbben zorunlu görülmesi halinde yardımcı üreme yöntemi
tedavileri.
f) Yukarıdaki bentler gereğince sağlanacak sağlık hizmetleriyle ilgili teshis ve tedavileri için gerekli olabilecek
kan ve kan ürünleri, kemik iliği, ası, ilaç, ortez, protez, tıbbî araç ve gereç, kisi kullanımına mahsus tıbbî cihaz,
tıbbî sarf, iyilestirici nitelikteki tıbbî sarf malzemelerinin sağlanması, takılması, garanti süresi sonrası bakımı,
onarılması ve yenilenmesi hizmetleri.
(Değisik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/40 md.) Kurum, finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teshis ve
tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini,
ödeme usûl ve esaslarını Sağlık Bakanlığının görüsünü alarak belirlemeye yetkilidir. Kurum, bu amaçla
komisyonlar kurabilir, ulusal ve uluslararası tüzel kisilerle isbirliği yapabilir. Komisyonların çalısma usûl ve
esasları Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüsü alınarak Kurumca belirlenir.
60 ıncı maddede sayılan genel sağlık sigortalısı sayılma sartlarının yitirilmesi halinde, devam etmekte olan
tedavi nedeniyle sağlanacak sağlık hizmetleri kisinin iyilesmesine kadar sürer.
Bu maddenin uygulanmasına iliskin usûl ve esaslar, Sağlık Bakanlığının görüsü üzerine Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kurumca finansmanı sağlanmayacak sağlık hizmetleri
Madde 64
Kurumca finansmanı sağlanmayacak sağlık hizmetleri sunlardır:
a) Vücut bütünlüğünü sağlamak amacıyla yapılan ve is kazası ile meslek hastalığına, kazaya, hastalıklara veya
konjenital nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan durumlarda yapılacak sağlık hizmetleri dısında estetik amaçlı
yapılan her türlü sağlık hizmeti ile estetik amaçlı ortodontik dis tedavileri.
b) Sağlık Bakanlığınca izin veya ruhsat verilmeyen sağlık hizmetleri ile Sağlık Bakanlığınca tıbben sağlık hizmeti
olduğu kabul edilmeyen sağlık hizmetleri.
c) (Ek: 17/4/2008-5754/41 md.) Yabancı ülke vatandaslarının; genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık
sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kisi sayıldığı tarihten önce mevcut olan kronik hastalıkları,
Bu maddenin uygulanmasına iliskin usûl ve esaslar Sağlık Bakanlığının uygun görüsü alınarak, Kurumca
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri
Madde 65
Hekimin veya dis hekiminin muayene veya tedavi sonrası tıbben göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı
ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri
yerlesim yeri dısına yapılan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kisi ile sınırlı olmak üzere
refakatçisinin gidis ve dönüs yol gideri ve gündelikleri; yatarak tedavilerde ise gidis ve dönüs tarihleri için
gündelikleri ile yol gideri Kurumca karsılanır.
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin yatarak tedavileri sırasında, hekimin veya dis
hekiminin tıbben göreceği lüzum üzerine yanında kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kisi ile sınırlı
olmak üzere Kurumca karsılanır.
Yurt içinde veya yurt dısına yapılan sevkler nedeniyle ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin
tutarı 72 nci maddede belirtilen Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenir.
Sürekli is göremezlik veya malûllük durumlarının tespiti, kontrolü veya periyodik sağlık muayenesi amacıyla
yapılan sağlık hizmeti giderleri ile yol ve gündelik giderleri de bu madde hükümlerine göre ödenir.
Bu maddenin uygulanmasına iliskin usûl ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Yurt dısında tedavi
Madde 66
63 üncü maddede sayılan sağlık hizmetlerinin yurt içindeki sağlık hizmet sunucularından sağlanması esastır.
Ancak;
a) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde sayılan genel sağlık
sigortalılarından; isverenleri tarafından Kurumca belirlenen usûle uygun olarak veya kamu idareleri için özel
mevzuatlarında belirtilen usûle uygun olarak geçici görevle yurt dısına gönderilenlere, acil hallerde,
b) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde sayılan genel sağlık
sigortalılarından; isverenleri tarafından Kurumca belirlenen usûle uygun olarak veya kamu idareleri için özel
mevzuatlarında belirtilen usûle uygun olarak sürekli görevle yurt dısına gönderilenler ile bunların yurt dısında
birlikte yasadıkları bakmakla yükümlü olduğu kisilere,
c) Sağlık Bakanlığının uygun görüsü üzerine yurt içinde tedavisinin yapılamadığı tespit edilen kisilerin, (1)
sağlık hizmetleri yurt dısında sağlanır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/66 md.) Yurt içinde yapılması mümkün olmayan tetkiklerin de yurt dısında yapılması
sağlanabilir.
Ancak, yukarıdaki fıkranın (a) ve (b) bentleri gereği yurt dısında sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca
karsılanacak bedelleri, yurt içinde sözlesmeli sağlık hizmet sunucularına ödenen tutarı geçemez. Bu tutarı asan
kısım isverenler tarafından ödenir. Uluslararası sosyal güvenlik sözlesmeleri hükümleri saklıdır.
Bakanlar Kurulu kararı ile birlik halinde ya da kamu idarelerinin yetkili makamlarınca yurt dısına askerî veya
güvenlik amaçlı görevlendirilenlerin, bu Kanun kapsamına giren sağlık hizmetlerinin sağlanması ile bu
hizmetlere iliskin giderlerin yurt içindeki sözlesmeli sağlık hizmeti sunucularına ödenen tutarı asan kısmı,
kurumlarınca karsılanır.
Kurum, birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamındaki kisilerin sağlık hizmetlerini, bu kisilerin geçici veya
sürekli görev süresince genel sağlık sigortası için Kuruma ödenen prim tutarını geçmemek kaydıyla, ilgili ülkede
sağlık sigortası yaptırmak suretiyle de sağlayabilir.
Birinci fıkranın (c) bendi gereğince yurt dısına sevk edilen kisilerin sağlık hizmeti bedelinin tümü ödenir. Ancak
bu tutar varsa Kurumun yurt dısında sevke konu tedaviye iliskin sözlesmeli olduğu sağlık hizmet sunucularına
ödenen tutarı geçemez. Bu kisilerin 65 inci madde hükümlerine göre yapılacak giderleri ayrıca karsılanır.
Yukarıdaki haller dısında, yurt dısında sağlık hizmetlerine iliskin giderler Kurumca ödenmez.
Bu maddenin uygulanmasında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olması
nedeniyle genel sağlık sigortalısı sayılanların daimi olarak altı aydan fazla süreyle yurt dısında
görevlendirilmeleri durumu, sürekli görevle yurt dısına gönderilme sayılır.
Kamu idarelerinde çalısan sigortalılar dısında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki
sigortalıların geçici veya sürekli görevlendirilmesine iliskin usûller ve süreler ile bu maddenin uygulanmasına
iliskin diğer usûl ve esaslar, ilgili Bakanlıkların görüsü alınarak Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Sartları ve Katılım Payı
Sağlık hizmetlerinden yararlanma sartları
Madde 67- (Değisik: 17/4/2008-5754/42 md.)
18 yasını doldurmamıs olan kisiler, tıbben baskasının bakımına muhtaç olan kisiler, acil haller, is kazası ile
meslek hastalığı halleri, bildirimi zorunlu bulasıcı hastalıklar, 63 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c)
bentleri gereğince sağlanan sağlık hizmetleri, 75 inci maddede sayılan afet ve savas ile grev ve lokavt hali hariç
olmak üzere sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanabilmek için;
a) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) ve (f) bentleri hariç diğer bentleri gereği genel sağlık sigortalısı ve
bakmakla yükümlü olduğu kisilerin, sağlık hizmeti sunucusuna basvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde
toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması,
b) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi ile (g) bendine tabi olan genel sağlık
sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin yukarıdaki bentte sayılan sartla birlikte, sağlık hizmeti
sunucusuna basvurduğu tarihte 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilerek tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60
günden fazla prim ve prime iliskin her türlü borcunun bulunmaması, (1)
c) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerine tabi olan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü
olduğu kisilerin yukarıdaki bentlerde sayılan sartla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna basvurduğu tarihte prim
ve prime iliskin her türlü borcunun bulunmaması,
sarttır.
Ancak, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kisi kapsamından çıkanların genel sağlık sigortalısı
olduğu tarihten itibaren otuz gün içinde sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için bu maddenin birinci
fıkrasının (a) bendindeki prim ödeme gün sayısı aranmaz. Ayrıca 60 ıncı madde kapsamında genel sağlık
sigortalısı sayılanların;
a) Herhangi bir sebeple silâh altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi,
b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,
c) Đs kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortalarından geçici is göremezlik ödeneği alan sigortalının is
göremediği süre,
d) Sigortalının greve istirak etmesi veya isverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre,
sağlık hizmeti sunucusuna basvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası
primi ödeme gün sayısı hesabında dikkate alınmaz.
Ayrıca genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan
yararlanabilmeleri için sağlık hizmet sunucularına basvurduklarında acil haller hariç olmak üzere (acil hallerde
ise acil halin sona ermesinden sonra); nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, evlenme cüzdanı, pasaport veya Kurum
tarafından verilen resimli sağlık kartı belgelerinden birinin gösterilmesi zorunludur.
60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar, zorunlu
sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar. Bu kisilerin
sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa,
sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle zorunlu sigortalılıklarından sonraki genel sağlık
sigortalılıklarından dolayı prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın bakmakla yükümlü olduğu kisiler dahil
sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar.
Bu maddenin uygulanmasına iliskin usûl ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Katılım payı alınması
Madde 68
63 üncü maddede sayılan sağlık hizmetlerinden katılım payı alınacak olanlar sunlardır:
a) Ayakta tedavide hekim ve dis hekimi muayenesi.
b) (Değisik: 25/6/2009-5917/40 md.) Vücut dısı protez ve ortezler
c) Ayakta tedavide sağlanan ilaçlar.
d) (Ek: 25/6/2009-5917/40 md.) Kurumca belirlenecek hastalık gruplarına göre yatarak tedavide finansmanı
sağlanan sağlık hizmetleri.
(Değisik ikinci fıkra: 25/6/2009-5917/40 md.) Katılım payı, birinci fıkranın (a) bendindeki sağlık hizmetleri için
2 Türk Lirası olarak uygulanır. Katılım payı, (b) ve (c) bentlerindeki sağlık hizmetleri için gereksiz kullanımı
azaltma, sağlık hizmetlerinin niteliği itibarıyla hayati öneme sahip olup olmaması, kisilerin prime esas
kazançlarının, gelir ve aylıklarının tutarı ve benzeri ölçütler dikkate alınarak % 10 ilâ % 20 oranları arasında
olmak üzere Kurumca belirlenir. Kurum, birinci fıkranın (a) bendi gereği belirlediği katılım payını; birinci
basamak sağlık hizmeti sunucularında yapılan muayenelerde almamaya ya da daha düsük tutarlarda
belirlemeye veya tekrar birinci fıkranın (a) bendi için belirlenen tutara getirmeye, ikinci ve üçüncü basamak
sağlık hizmet sunucularında yapılan muayenelerde ise müracaat edilen sağlık hizmeti sunucusunun yer aldığı
basamak, sağlık hizmeti sunucusunun resmi ve özel sağlık hizmeti sunucusu niteliğinde olup olmaması, önceki
basamaklardan sevkli olarak basvurulup basvurulmadığı gibi hususları göz önünde bulundurarak on katına kadar
artırmaya ve sağlık hizmeti sunucuları için farklı belirlemeye yetkilidir. Birinci fıkranın (a) bendindeki sağlık
hizmetleri için belirlenen katılım payı tutarı, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca
belirlenen yeniden değerleme oranı kadar her yıl artırılır. Birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen sağlık
hizmetleri bedelinin yüzde birine kadar katılım payı alınabilir. Yüzde birine kadar tespit edilen katılım payını
almamaya, yarısına kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya, gerektiğinde bu tutarları kanuni
tutarlarına getirmeye veya indirmeye Kurum yetkilidir.
(Mülga üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/43 md.)
(Değisik dördüncü fıkra: 25/6/2009-5917/40 md.) Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin
birinci fıkranın (b) bendi gereği ödeyecekleri katılım payının tutarı, sağlık hizmetinin alındığı tarihteki asgarî
ücretin % 75’ini, (d) bendi gereği ödeyecekleri katılım payının tutarı ise bir takvim yılında asgari ücret tutarını
geçmemek kaydıyla her bir yatarak tedavi için asgari ücretin dörtte birini geçemez.
63 üncü maddenin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince sağlanan ve bir hastalığın tedavisinin baska tıbbî bir
yöntemle mümkün olmaması nedeniyle yapılacak yardımcı üreme yöntemi tedavisi dısındaki, yardımcı üreme
yöntemi tedavisinde katılım payı ilk denemede % 30, ikinci denemede % 25 oranında uygulanır. Ancak katılım
payında dördüncü fıkra gereği uygulanan üst limit dikkate alınmaz.
60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentleri gereği genel sağlık sigortalısı
sayılanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kisilerin ödemis oldukları katılım payları, talepleri halinde,
29/5/1986 tarihli ve 3294 sayılı Sosyal Yardımlasma ve Dayanısmayı Tesvik Kanunu hükümlerine göre
kendilerine geri ödenir.
(Değisik yedinci fıkra: 25/6/2009-5917/40 md.) Katılım paylarını, gelir veya aylık alan kisilerin gelir veya
aylıklarından, çalısanların ücret veya maaslarından mahsup edilmek suretiyle veya eczaneler ile diğer kurum ve
kuruluslar aracılığı ile tahsile ve katılım paylarının ödenme usulünü belirlemeye Kurum yetkilidir. Sözlesmeli
sağlık hizmeti sunucularına, tahsil ettikleri katılım payı düsüldükten sonra kalan tutar ödenir.
(Değisik sekizinci fıkra: 17/4/2008-5754/43 md.) Katılım paylarının hesaplanmasında 72 nci maddeye göre
tespit edilen sağlık hizmeti tutarları esas alınır.
Katılım paylarının ödenme usûlleri ile bu maddenin uygulanmasına iliskin diğer usûl ve esaslar, Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Katılım payı alınmayacak haller, sağlık hizmetleri ve kisiler
Madde 69
68 inci maddede sayılan sağlık hizmetlerinden katılım payı alınmayacak haller, sağlık hizmetleri ve kisiler
sunlardır:
a) Đs kazası ile meslek hastalığı halleri ile askerî tatbikat ve manevralarda sağlanan sağlık hizmetleri.
b) 75 inci maddede yer alan afet ve savas hali nedeniyle sağlanan sağlık hizmetleri.
c) Aile hekimi muayeneleri ve kisiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri.
d) Sağlık raporu ile belgelendirilmek sartıyla; Kurumca belirlenen kronik hastalıklar ve hayati önemi haiz 68 inci
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sağlık hizmetleri ile organ, doku ve kök hücre; nakli. (2)
e) (Değisik: 17/4/2008-5754/65 md.) 94 üncü maddede tanımlanan kontrol muayeneleri,
f) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c ) bendinin (4) numaralı alt bendinde belirtilen kisiler ile bunların esleri,
(5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentleri kapsamında sayılanlar, vazife malûlleri ile 4 üncü maddenin dördüncü
fıkrasının, (d) ve (e) bentlerinde sayılanlar. (Ek cümle: 17/4/2008-5754/66 md.) Ayrıca, 3713 sayılı Kanuna göre
aylık bağlanmıs malûller ile aynı Kanun kapsamına giren olaylar sebebiyle vazife malûllüğü aylığı alan er ve
erbasların sağlık kurulu raporuyla ihtiyaç duydukları her türlü ortez/protez ve diğer iyilestirici araç/gereçler
herhangi bir katılım payı veya fark alınmaksızın ve kısıtlama getirilmeksizin karsılanır.
Bu madde gereğince katılım payı alınmayacak sağlık hizmetlerini tek tek veya gruplandırarak tespite Kurum
yetkilidir.
Hizmet basamakları ve sevk zinciri
Madde 70
Bu Kanunun uygulanması bakımından sağlık hizmeti sunucuları birinci, ikinci ve üçüncü basamak olarak Sağlık
Bakanlığı tarafından basamaklandırılır. Bu basamaklar ve sağlık hizmet sunucuları arasında sevk zinciri; tanı, ön
tanı, hekimlerin ve dis hekimlerinin uzmanlıkları dikkate alınmak suretiyle tüm yurtta veya il ya da ilçe bazında
Sağlık Bakanlığının görüsü alınarak Kurum tarafından belirlenir. Aile hekimleri birinci basamak hizmet
sunucuları içinde yer alır.
Kurumca sağlık hizmetlerinin sağlanabilmesi için, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisiler
sevk zinciri kurallarına uygun hareket etmek zorundadır.
(Mülga üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/67 md.)
Kimlik tespiti ve acil haller
Madde 71
Sağlık hizmeti sunucuları, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilere sağlık hizmeti sunumu
asamasında (acil hallerde ise acil halin sona ermesinden sonra), 67 nci maddenin üçüncü fıkrasında sayılan
belgeleri ve bu belgelerin basvuran kisiye ait olup olmadığını kontrol etmek zorundadır. (Mülga son cümle:
17/4/2008-5754/67 md.)
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin kendi adına bir baskasının sağlık hizmeti almasını
veya Kurumdan haksız bir menfaat temin etmesini sağlaması yasaktır. Bu fiilleri isleyenlerden Kurumun uğradığı
zararın iki katı kanunî faiziyle birlikte müstereken ve müteselsilen tahsil edilir ve ilgililer hakkında 26/9/2004
tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır.
Bu Kanunun uygulamasında acil hallerin ve acil sağlık hizmetlerinin neler olduğuna, hangi yöntem ve ölçütlerle
tespit edileceğine iliskin hususlar, Sağlık Bakanlığının uygun görüsü üzerine Kurum tarafından çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Malî ve Çesitli Hükümler
Sağlık hizmetlerinin ödenecek bedellerinin belirlenmesi
Madde 72
(Değisik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/44 md.) 65 inci madde gereği ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek
giderlerinin Kurumca ödenecek bedellerini belirlemeye Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu yetkilidir.
Komisyon, tıp eğitimini, hizmet basamağını, alt yapı ve kaynak kullanımı ile maliyet unsurlarını dikkate alarak
sağlık hizmeti sunucularını fiyatlandırmaya esas olmak üzere ayrı ayrı sınıflandırabilir. Komisyon, 63 üncü
madde hükümlerine göre finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca ödenecek bedellerini; sağlık
hizmetinin sunulduğu il ve basamak, Devletin doğrudan veya dolaylı olarak sağlamıs olduğu sübvansiyonlar,
sağlık hizmetinin niteliği itibarıyla hayati öneme sahip olup olmaması, kanıta dayalı tıp uygulamaları, maliyetetkililik
ölçütleri ve genel sağlık sigortası bütçesi dikkate alınmak suretiyle, her sınıf için tek tek veya
gruplandırarak belirlemeye yetkilidir.
(Değisik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/44 md.) Komisyon; Çalısma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, Maliye
Bakanlığını, Sağlık Bakanlığını, Devlet Planlama Teskilâtı Müstesarlığını, Hazine Müstesarlığını temsilen birer
üye ve Kurumu temsilen iki üye olmak üzere toplam yedi üyeden olusur. Komisyon kararlarını salt çoğunluk ile
alır, kararlar Resmî Gazetede yayımlanır. Komisyonca gerekli görülen hallerde sağlık hizmetlerinin türlerine
göre birden fazla alt komisyon kurulabilir. Komisyonun sekreterya islemleri Kurumca yerine getirilir.
Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonuna istirak edenlere, ayda iki defadan fazla olmamak üzere
katıldıkları her toplantı günü için (3000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpılarak bulunacak
tutarı üzerinden toplantı ücreti ödenir. Komisyon çalısmaları ile ilgili her türlü giderler Kurumca ödenir.
(Değisik dördüncü fıkra: 17/4/2008-5754/44 md.) Kurum, ilgili kamu kurum ve kurulusları ile dernek, vakıf,
federasyon, konfederasyon ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluslarının görüslerini alabilir.
Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunun çalısmasına, görev ve yetkileri ile bu maddenin uygulanmasına
iliskin diğer usûl ve esaslar, Komisyon üyesi kurumların görüsleri alınarak Kurum tarafından çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi
Madde 73 (Değisik: 17/4/2008-5754/45 md.)
Bu Kanuna göre sağlık hizmetleri, Kurum ile yurt içindeki veya yurt dısındaki sağlık hizmeti sunucuları arasında
yapılan sözlesmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla
yükümlü olduğu kisilerin sözlesmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti giderlerinin
ödenmesi suretiyle sağlanır.
Kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları dısındaki vakıf üniversiteleri dahil sözlesmeli sağlık hizmeti
sunucularınca, Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenen sağlık hizmetleri bedeline ek olarak,
genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü oldukları kisilerden sağlık hizmeti sunucularının giderleri ve
ürettikleri sağlık hizmetlerinin maliyetleri, yapılan sübvansiyonlar gibi kriterler dikkate alınarak bu bedellerin
bir katına kadar alınabilecek ilave ücretin tavanını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu tavan dahilinde
alınabilecek ilave ücret oranları Kurumca belirlenir. Ancak kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları tarafından
sevk edilmesi halinde 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (4), (6) ve (8) numaralı alt bentleri
kapsamında sayılanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kisilerden ilave ücret alınamaz. Sağlık Hizmetleri
Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenen esdeğer ilaçların, azami fiyatı ile kisinin talep ettiği esdeğer ilacın
fiyatı arasında olusacak fark ve optik için tavan uygulanmaz ve bu fıkra kapsamında değerlendirilmez.
Kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları ise otelcilik hizmeti ile dördüncü fıkrada belirtilen istisnai sağlık
hizmetleri dısında, sağladıkları sağlık hizmetleri için genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu
kisilerden ilave ücret talep edemez. Aksine bir hüküm bulunmadığı sürece, kamu idaresi ve vakıf üniversitesi
sağlık hizmeti sunucularında 4/11/1981 tarih ve 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununda tanımlanan öğretim
üyeleri tarafından sunulan sağlık hizmetleri için bu fıkra hükmü uygulanmaz, Kurum öğretim üyeleri için
alınacak ilave ücret için bir tavan belirleyebilir.
Sözlesmeli sağlık hizmeti sunucuları, Kurumca belirlenmis standartların üstündeki talepleri karsılayan otelcilik
hizmetleri ile hayati öneme sahip olmama ve alternatif tedavilerin bulunması gibi hususlar göz önüne alınarak
Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenen istisnai sağlık hizmetleri için, genel sağlık
sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerden belirlenen hizmet fiyatlarının üç katını geçmemek üzere ilâve
ücret alabilir. Sözlesmeli sağlık hizmeti sunucuları, Kurumca ödenecek sağlık hizmeti bedellerinin
yayımlanmasını takiben otuz gün içinde ilâve ücret ödemeleri için belirlenen tavanlar dahilinde
belirledikleri sağlık hizmeti fiyatlarını kuruma bildirmek zorundadır. Sözlesmeli sağlık hizmeti sunucuları fiyat
değisikliklerini 5 is günü içinde Kuruma bildirirler. Tavanlar dahilinde de olsa Kurumca belirlenen süreden önce
bu fiyatlarını artıramazlar.
Kurum, provizyon islemlerini yürütmek üzere sağlık hizmeti sunucularının mahallinde provizyon merkezi açabilir
ve personel çalıstırabilir. Sözlesmeli sağlık hizmeti sunucuları, bu amaçla Kuruma uygun bağımsız mekân tahsis
etmek zorundadır.
Acil haller dısında sözlesmesiz sağlık hizmeti sunucularından kisilerce satın alınan sağlık hizmeti bedelleri
Kurumca ödenmez.
Sözlesmesiz sağlık hizmeti sunucularından acil hallerde alınan sağlık hizmeti bedeli, 72 nci madde gereği
sözlesmeli sağlık hizmeti sunucuları için belirlenen bedeller esas alınarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla
yükümlü olduğu kisilere fatura karsılığı ödenir. Sözlesmeli ve sözlesmesiz sağlık hizmeti sunucuları, acil
hallerde, sözlesmeli sağlık hizmetleri sunucuları ise Kurumun belirlediği sağlık hizmetleri için genel sağlık
sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerden veya Kurumdan herhangi bir ilave ücret talep edemez.
Kurum, bu Kanunun birinci fıkrasında belirtilen yöntemler dısında, kamu idarelerince verilecek sağlık
hizmetlerini götürü bedel üzerinden hizmet alım sözlesmesiyle de sağlamaya yetkilidir. Kamu idaresi sağlık
hizmeti sunucuları, sözlesmede belirtilen götürü bedel karsılığında genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü
olduğu kisilere sözlesme kapsamında verilmesi gereken her türlü sağlık hizmetini sunmakla yükümlüdür ve
sözlesmede belirtilen götürü bedel dısında Kurumdan veya genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu
kisilerden Kanunda belirtilen ilave ücretler ve katılım payları dısında ayrıca bir bedel talep edemez. Götürü
bedel üzerinden hizmet alım sözlesmesiyle temin edilen hizmetler için Kuruma ayrıca fatura ve dayanağı belge
gönderilmez. Bu fıkranın uygulanmasına iliskin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı ile müstereken belirlenir.
Sağlık hizmeti sunucuları, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin sağlık hizmetlerinden
yararlanmaya müstahak olup olmadığını, Kurumun elektronik veya diğer ortamlarda sağlayacağı yöntemlere
uygun olarak kontrol etmek ve belgelemek zorundadır.
Sağlık hizmeti satın alma sözlesmelerinin hazırlanması ve akdedilmesi, sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi ve
bu maddenin uygulanmasına iliskin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Genel sağlık sigortası gelirlerinin kullanım amacı, kısa ve uzun vadeli sigorta kolları için yapılan sağlık
harcamaları
Madde 74
Genel sağlık sigortası prim gelirleri; yönetim giderleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetleri ve
diğer haklar dısında baska bir amaçla kullanılamaz.
Uzun ve kısa vadeli sigorta kolları bakımından sürekli is göremezlik, malûllük, çalısma gücü kaybı hallerinin
tespiti veya bu amaçla yapılan kontroller nedeniyle olusan sağlık hizmeti giderleri ile 72 nci maddeye göre, usûl
ve esasları Kurumca belirlenecek gündelik ve yol giderleri, refakatçı giderleri, kısa ve uzun vadeli sigorta kolları
prim gelirlerinden karsılanır.
Doğal afetler veya savas hali
Madde 75
15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak
Yardımlara Dair Kanun kapsamındaki afetler ile 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savas Hali
Kanunu gereğince ilân edilen savas halinde genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin sağlık
hizmetleri Kurum tarafından sağlanmaya devam edilir. Ancak, afet veya savas hallerine bağlı nedenlerden
dolayı Kurumca yapılan sağlık hizmeti giderleri, giderlerin ödendiği takvim yılı sonu esas alınarak genel
bütçeden Kuruma bir yıl içinde transfer edilir.
Đsverenin, genel sağlık sigortalısının ve üçüncü kisilerin sorumluluğu
Madde 76
Đsveren, is kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan genel sağlık sigortalısına sağlık durumunun
gerektirdiği sağlık hizmetlerini derhal sağlamakla yükümlüdür. Bu amaçla isveren tarafından yapılan ve
belgelere dayanan sağlık hizmeti giderleri ve 65 inci madde hükümlerine göre yapılacak masraflar Kurum
tarafından karsılanır.
Birinci fıkrada belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesindeki ihmalinden veya gecikmesinden dolayı, genel
sağlık sigortalısının tedavi süresinin uzamasına veya malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına sebep
olan isveren, Kurumun bu nedenle yaptığı her türlü sağlık hizmeti giderini ödemekle yükümlüdür.
(Değisik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/46 md.) Đlgili kanunları gereğince sağlık raporu alınması gerektiği halde
sağlık raporuna dayanmaksızın veya alınan raporlarda söz konusu iste çalısması tıbbî yönden elverisli olmadığı
belirtildiği halde genel sağlık sigortalısını çalıstıran isverenlere, bu nedenle Kurumca yapılan sağlık hizmeti
giderleri tazmin ettirilir. Sağlık kurulu raporu ile belli bir iste çalısamayacağı belgelenen 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki kisiler bu iste çalıstırılamaz. Bu kisileri çalıstıran isverenler, genel
sağlık sigortalısının aynı hastalık sebebiyle Kurumca yapılan masraflarını ödemekle yükümlüdür. Tedavinin sona
erdiğine ve çalısılabilir durumda olduğuna dair Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından belge
almaksızın baska iste çalısan genel sağlık sigortalısının aynı hastalığı sebebiyle yapılan tedavi masrafları ise
kendisinden alınır.
Đs kazası ile meslek hastalığı, isverenin kastı veya genel sağlık sigortalısının is sağlığını koruma ve is güvenliği ile
ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi sonucu olmussa, Kurumca yapılan sağlık hizmeti giderleri isverene
tazmin ettirilir. Đsverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır.
(Mülga besinci fıkra: 17/4/2008-5754/46 md.)
(Değisik altıncı fıkra: 17/4/2008-5754/46 md.) Genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu
kisilere kastı veya suç sayılır bir hareketi veya ilgili kanunlarla verilmis bir görevi yapmaması ya da ihmali
nedeniyle Kurumun sağlık hizmeti sağlamasına veya bu kisilerin tedavi süresinin uzamasına sebep olduğu
mahkeme kararıyla tespit edilen üçüncü kisilere, Kurumun yaptığı sağlık hizmeti giderleri tazmin ettirilir.
Sözlesmeli sağlık hizmeti sunucularının duyurulması ve sağlık hizmet sunucusunu seçme serbestisi
Madde 77
Bu Kanun gereğince genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisilerin sağlık hizmetinden
yararlanmak için basvuracakları yurt içinde veya yurt dısındaki sözlesmeli sağlık hizmeti sunucularının unvan,
isim ve adresleri Kurumca elektronik ortamda veya diğer yöntemlerle duyurulur.
Genel sağlık sigortalıları ve bakmakla yükümlü olduğu kisiler, sağlık hizmeti sunucuları arasından, genel sağlık
sigortasıyla ilgili diğer madde hükümlerine uymak sartıyla istediğini seçme hakkına sahiptir.
Sağlık hizmeti sunucularının kayıt ve bildirim zorunluluğu ve kontrol yetkisi
Madde 78
Kurum ile sözlesmesi olan, tüm sağlık hizmeti sunucuları, sağlık hizmeti sunduğu tüm kisilere ait sözlesme
hükümlerinde yer verilen bilgileri, belirlenen yöntemlere ve süreye uygun biçimde elektronik ortamda veya
yazılı olarak Kuruma göndermek zorundadır. Bu bilgiler gönderilmeksizin talep edilen sağlık hizmeti bedelleri,
bilgiler gönderilinceye kadar ödenmez.
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kisinin sağlık bilgilerinin gizliliği esastır. Sağlık bilgilerinin
ne sekilde korunacağı, ulusal güvenlik nedeniyle sağlık bilgisi paylasıma açılmayacak kisilerin tespiti ilgili
bakanlıkların önerisi üzerine Bakanlıkça tespit edilir. (Ek cümle: 17/4/2008-5754/66 md.) Bu kisi ve grupların
sağlık bilgilerinin nasıl tutulacağı ilgili kurulusların görüsleri alınarak hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.
Kurum, genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili olarak isverenler, sağlık hizmeti sunucuları ve
diğer gerçek ve tüzel kisiler nezdindeki defter, belge ve bilgileri inceleyebilir, ibrazını isteyebilir.
Kurum, bu Kanunda belirtilen görevleriyle ilgili olarak sağlık hizmeti sunucularının yürüttüğü hizmet ve
islemleri kontrol yetkisine sahiptir. Kurum, bu yetkisini görevlendirdiği personeli vasıtasıyla veya kamu
kurumları ve özel kurumlardan hizmet satın almak suretiyle kullanabilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Primlere Đliskin Hükümler
BĐRĐNCĐ BÖLÜM
Prim Alınması, Prime Esas Kazanç, Prim Oranları ve Asgarî Đsçilik
Prim alınması zorunluluğu
Madde 79
Kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, bu Kanunda öngörülen her türlü ödemeler ile
yönetim giderlerini karsılamak üzere Kurum prim almak, ilgililer de prim ödemek zorundadır.
Kurumca tahsil edilen genel sağlık sigortası primleri, tahsil edilmesini müteakip doğrudan Kurum bütçesinin
genel sağlık sigortası kalemine aktarılır.
Prime esas kazançlar
Madde 80 (Değisik: 17/4/2008-5754/47 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları asağıdaki sekilde
belirlenir.
a) Prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çesit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve isverenler tarafından
sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) Đdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen
kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
brüt toplamı esas alınır.
b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem
tazminatı, is sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, kesif ücreti, ihbar ve kasa
tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, isverenler
tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı
asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime
esas kazanca tabi tutulmaz.
c) (b) bendinde belirtilen istisnalar dısında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine
geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi
tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.
d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği
ayın kazancına dahil edilir ve ücret dısındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın asılması nedeniyle prime
tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan baslanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın
altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu is sözlesmelerine tabi isyerleri
isverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret
dısındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi
durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın
kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinlesme
tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci
madde hükümleri uygulanmaz.
e) Saatlik, günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmıs olmayıp da komisyon ücreti ve kâra
katılma gibi belirsiz zaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve ödeneklerinin hesabında esas
tutulacak günlük kazançları, 82 nci madde hükmüne göre belirlenen alt sınırdır.
f) Bir isverene tabi olarak çalısan sigortalının belirli ücretinin dısında ayrıca (e) bendi kapsamında ücret alması
halinde, prime esas günlük kazancı bunların toplamından olusur.
g) Primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının
otuzda biridir. Ancak günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalısmamıs ve çalısmadığı
günler için ücret almamıs sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancının ücret aldığı gün
sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
h) Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme
gün sayılarını gösterir. Ancak, isveren ve sigortalı arasında kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmıs
olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalısan ve çalıstığı saat karsılığında ücret alan sigortalının
ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalısma saati süresinin 4857 sayılı Đs Kanununa göre
belirlenen haftalık çalısma süresine göre hesaplanan günlük çalısma saatine bölünmesi suretiyle bulunur. Bu
sekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilir.
ı) Đsveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalısmaya dayalı yazılı is sözlesmesinde taraflar arasında çalısma
süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemis ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık çalısma
süresi en az yirmi saat kararlastırılmıs sayılarak (h) bendi hükmüne göre hesaplanır.
i) 88 inci maddenin dördüncü fıkrasına göre ay içerisinde 30 günden az prim ödeme gün sayılarına ait eksik
günlerin genel sağlık sigortası primleri, eksik çalısma süreleri dikkate alınmak suretiyle hesaplanır.
j) (Ek: 31/7/2008-5797/1 md.) Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim
kurumlarında ek ders ücreti karsılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak
çalıstırılanların prim ödeme gün sayısı 30 günü asmamak kaydıyla, bir takvim ayı içerisinde hak kazandıkları
brüt ek ders ücreti toplam tutarının, prime esas günlük kazanç alt sınırına bölünmesi sonucu bulunur. Bu sekilde
yapılacak hesaplamalarda tam sayıdan sonraki küsuratlar dikkate alınmaz.
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları asağıdaki
sekilde belirlenir.
a) Aylık prime esas kazanç, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı
arasında kalmak sartı ile kendileri tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Bu sigortalılar
tarafından Kurumca belirlenen sürelerde aylık prime esas kazanç beyan edilir. Beyanda bulunmayan
sigortalıların aylık prime esas kazancı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katı olarak belirlenir.
b) Sigortalı aynı zamanda isveren ise aylık prime esas kazancı, çalıstırdığı sigortalıların prime esas günlük
kazancının en yükseğinin otuz katından az olamaz. Aylık prime esas kazancı, çalıstırdığı sigortalının otuz günlük
prime esas kazancından düsük olduğu tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançları, tespit edilen
kazanç düzeyine çıkartılarak aradaki farkın primi, 89 uncu madde hükümlerine göre gecikme cezası ve gecikme
zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek birden fazla
durumun söz konusu olması halinde, bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen esaslara göre tek beyanda
bulunulur.
Bu Kanuna göre ilk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanların prime esas
kazançlarının hesabında;
a) Aylıklarını personel kanunlarına göre alan sigortalılar için;
1) Đlgili kanunları uyarınca aylık gösterge ve ek göstergeler üzerinden ödenen aylık tutarları,
2) Memuriyet taban aylık ve kıdem aylık tutarları,
3) Makam, temsil ve görev tazminatları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca
ödenen tazminatlar (bölge, kurum, birim, çalısma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak
asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç), 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı
Kuvvetleri Personel Kanununun ek 17 nci maddesinin (A) bendinde yer alan cetvelde belirtilen oranlar
üzerinden ödenen hizmet tazminatı (28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Kanun ile 17/11/1983 tarihli ve 2955 sayılı
Kanuna göre tazminat veya üniversite ödeneği alanların sadece rütbelerinin karsılığı hizmet tazminatları),
11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 12 nci maddesi uyarınca ödenen üniversite
ödeneği, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 106 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca ödenen ek
ödeme,
b) Kadro karsılığı sözlesmeli olarak görev yapan sigortalılar için isgal ettikleri kadrolar esas alınmak suretiyle (a)
bendinde öngörülen unsurlar üzerinden hesaplanan tutarı,
c) Açıktan vekil olarak atanan sigortalılar için, (a) bendinde öngörülen unsurlardan ilgili mevzuatı uyarınca
ödenen tutarı,
ç) Baska bir kadro ya da görevin ödeme unsurları esas alınmak ve kıyaslanmak suretiyle aylık veya ücret ödenen
sigortalılar için; emsal alınan kadro veya görevin prime esas kazanç tutarını geçmemek üzere, bu kazancın aylık
veya ücret ödenmesinde öngörülen oranında hesaplanacak tutarı,
d) Büyüksehir belediye baskanları için bakanlık genel müdürünün, diğer belediye baskanları için ise öğrenim
durumları itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre yükselebilecekleri dereceyi asmamak kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ekli
(I) sayılı ek gösterge cetvelinin “VIII. Mülki Đdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı” bölümünün (d) bendinde
belirtilenlerin prime esas kazançları,
e) 78 sayılı Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
eki cetvellerde yer alan yükseköğretim kurumlarına bağlı konservatuvarlarda 2914 sayılı Yüksek Öğretim
Personel Kanununun 15 inci maddesi uyarınca sözlesme ile istihdam edilen öğretim elemanlarından sanatçı
öğretim elemanı olarak istihdam edilenler için, anılan Kanunda öğretim görevlisi kadro unvanında istihdam
edilenlerin tahsil ve derecelerine göre belirlenen prime esas kazanç tutarı; kamu idarelerinde sanatçı, sanatkar
ve sanatçı öğretmen olarak sözlesme ile istihdam edilenler için, tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna
tabi olarak teknik hizmetler sınıfında yer alan mühendislerin (a) bendindeki prime esas kazanç tutarı; yüksek
öğretim kurumları ile diğer kamu idarelerinde sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcısı olarak sözlesme ile
istihdam edilenlerden en az önlisans mezunu olanlar için tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna tabi
olarak teknik hizmetler sınıfında yer alan teknikerlerin, diğerleri için ise teknisyenlerin prime esas kazanç
tutarları,
f) Đlgili kanunlarında emeklilik ya da ek gösterge açısından belirli bir kadro, unvan veya görevle bağlantı
kurulanlar için, bağlantı kurulan kadro, unvan veya görevin prime esas kazanç tutarı,
g) Bu fıkranın (a) ilâ (f) bentleri kapsamı dısında kalan sigortalılar için atandıkları görev itibarıyla 657 sayılı
Kanuna göre girebilecekleri sınıflardaki benzer görevlerin aynı kadro, unvan, tahsil ve derecesi için belirlenen
prime esas kazanç tutarları,
esas alınır. Vekalet veya ikinci görev karsılığında ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler prime esas
kazancın hesabında dikkate alınmaz.
Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi olanlar bakımından prime esas aylık kazancın tespitinde; 60 ıncı maddenin
birinci fıkrasının (d) ve (g) bentlerinde sayılan kisiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük
kazanç alt sınırının iki katının otuz günlük tutarı, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen
kisiler için asgari ücret, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen kisiler için ise prime esas
asgari kazanç tutarı esas alınır. Ancak, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi
kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılmak için müracaat etmekle birlikte, Kurumca belirlenecek test
yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilen aile içindeki gelirin kisi basına düsen aylık tutarı; asgari ücretin
üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kisiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas
günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu
tespit edilen kisiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük
tutar, asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kisiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime
esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır.
Bu maddenin uygulamasına iliskin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Prim oranları ve Devlet katkısı
Madde 81
Bu Kanun gereğince alınacak sigorta prim oranları asağıdaki sekildedir:
a) Malûllük, yaslılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının % 20'sidir. Bunun % 9'u
sigortalı hissesi, % 11'i isveren hissesidir.
b) (Değisik: 17/4/2008-5754/48 md.) Bu Kanunda belirtilen fiilî hizmet süresi zammı uygulanan islerde 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının;
1) (a) bendi kapsamında çalısan sigortalılar için uygulanacak malûllük, yaslılık ve ölüm sigortaları prim oranı, bu
maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına; 40 ıncı maddeye göre 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek islerde
1 puan, 90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek islerde 1,5 puan, 180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek islerde 3
puan,
2) (c) bendi kapsamında çalısan sigortalılar için ise uygulanacak malûllük, yaslılık ve ölüm sigortaları prim
oranı, bu maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına; 40 ıncı maddeye göre 60 fiilî hizmet gün sayısı
eklenecek islerde 3,33 puan, 90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek islerde 5 puan, 180 fiilî hizmet gün sayısı
eklenecek islerde 10 puan,
eklenmesi suretiyle belirlenir ve bu sekilde bulunan oran ile bu maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranı
arasındaki farka ait primin tamamı isveren tarafından ödenir.
c) Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, yapılan isin is kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği
tehlikenin ağırlığına göre % 1 ilâ % 6,5 oranları arasında olmak üzere, 83 üncü maddeye göre Kurumca
belirlenir. Bu primin tamamını isveren öder.
d) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen öğrenciler ile (e) bendinde belirtilen kursiyerler için
prim oranı prime esas kazançlarının % 1'idir. Kursiyerlerin prime esas günlük kazançlarının hesaplanmasında
prime esas günlük kazanç alt sınırı dikkate alınır. Aday çırak, çırak ve meslekî eğitim gören öğrencilerin prime
esas kazancı ilgili kanunlarında belirtilen sekilde uygulanır.
e) (Mülga: 17/4/2008-5754/48 md.)
f) (Değisik: 17/4/2008-5754/48 md.) Genel sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi
olanlar için 82 nci maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan prime esas kazancın % 12,5'idir. Bu primin % 5'i
sigortalı, % 7,5'i ise isveren hissesidir. Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi olanlar ile 60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (e) bendi ve bu Kanunun geçici 13 üncü maddesinde belirtilenlerin genel sağlık sigortası primi, prime
esas kazancın % 12'sidir.
g) (Değisik: 17/4/2008-5754/48 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar (a),
(c) ve (f) bentlerindeki prim oranlarının toplamı üzerinden primlerini öderler.
h) (Ek: 17/4/2008-5754/48 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılara
bağlanan veya bağlanacak vazife malûllüğü aylıkları ile bunların hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıklarının
karsılığı olmak üzere, bu kapsamdaki sigortalılar için kamu idarelerinin bütçelerinden ayrılan sosyal güvenlik
kurumlarına devlet primi ödeneklerinin % 20’si oranında ek karsılık primi alınır. Ayrılan ek karsılık priminin
tamamı kurum bütçelerinin yetkili makamlarca onaylanarak yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ay baslarından
itibaren altı ay içinde ve aylık esit taksitlerle ödenir. Genel bütçe kapsamındaki idarelerin ek karsılık primleri
Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karsılanır.
ı) (Ek: 17/4/2008-5763/24 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki
sigortalıları çalıstıran özel sektör isverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malullük,
yaslılık ve ölüm sigortaları primlerinden, isveren hissesinin bes puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece
karsılanır. Đsveren hissesine ait primlerin Hazinece karsılanabilmesi için, isverenlerin çalıstırdıkları sigortalılarla
ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik
Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile
Hazinece karsılanmayan isveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim,
idari para cezası ve bunlara iliskin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması sarttır. Ancak Kuruma
olan prim, idari para cezası ve bunlara iliskin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 21/7/1953 tarihli ve
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren
isverenler ile 29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa ve 22/2/2006 tarihli ve 5458
sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değisiklik Yapılması
Hakkında Kanun ile diğer taksitlendirme ve yapılandırma Kanunlarına göre taksitlendiren ve yapılandıran
isverenler bu tecil, taksitlendirme ve yapılandırmaları devam ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır.
Bu fıkra hükümleri Kamu idareleri isyerleri ile bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalısanlar ve
yurt dısında çalısan sigortalılar hakkında uygulanmaz. Hazinece karsılanan prim tutarları gelir ve kurumlar
vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrayla düzenlenen destek
unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan isverenler aynı dönem için ve mükerrer
olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, isverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle
uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve
denetimlerde çalıstırdığı kisileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen isverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla
sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz.(Ek cümle: 31/7/2008-5797/2 md.) Bu fıkrada düzenlenen tesvik,
kamu idareleri hariç bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara iliskin
matrah, oran ve esaslar üzerinden 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların
statülerine tabi personel için de uygulanır. Bu fıkranın uygulanmasına iliskin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile
Çalısma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müstesarlığı tarafından müstereken belirlenir.
(Değisik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/48 md.) Devlet, Kurumun ay itibarıyla tahsil ettiği malûllük, yaslılık ve
ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası priminin dörtte biri oranında Kuruma katkı yapar. Devlet katkısı olarak
hesaplanacak tutar talep edilen tarihi takip eden 15 gün içinde Hazinece Kuruma ödenir.
Günlük kazanç sınırları
Madde 82
Bu Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı,
asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır.
Günlük kazançları yukarıdaki fıkrada belirtilen alt sınırın altında olan sigortalılar ile ücretsiz çalısan
sigortalıların günlük kazançları alt sınır üzerinden, günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük
kazançları da üst sınır üzerinden hesaplanır.
Đkinci fıkraya göre sigortalının kazancı alt sınırın altında ise bu kazanç ile alt sınır arasındaki farka ait sigorta
primleri ile ücretsiz çalısan sigortalılara ait sigorta primlerinin tümünü isveren öder.
Sigortalıların bu Kanunun 53 üncü maddesine göre belirlenen aynı sigortalılık haline tâbi olacak sekilde birden
fazla iste çalısması nedeniyle Kuruma ödenen primler toplamı, bu sigortalılık hali için belirlenen prime esas
kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı asarsa, asan kısmın tamamı, sigortalının talebi üzerine en geç
talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri ödenir. Geri verilen primler için
ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmez.