Kosova

Uluslararası camiada tanınması

Kosova'yı ilk tanıyan Amerika Birleşik Devletleri ikinci tanıyan Arnavutluk olmuştur. Türkiye, İngiltere ve Afganistan da Kosova'yı tanıyan ilk ülkelerdendir. Sırbistan Türkiye'ye tanıma ile ilgili olarak nota vermiştir.

Bunların haricinde Almanya da Kosova'nın bağımsızlığını tanımıştır. Macaristan, ve Avusturya tanıyacağını açıklamıştır.

Bu bağımsızlığı tanımayacağını ilan eden Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Sırbistan ve Rusya´ya göre burası hâlen Sırbistan´a bağlı özerk bir bölgedir.

Sonra da Kosova'yı tanıyan ülkeler arasına Japonya ve Gürcistan da katılmıştır. En son Çek Cumhuriyeti 21 Mayıs Çarşamba günü Kosova'nın 17 Şubat'ta tek taraflı olarak ilan ettiği bağımsızlığını resmen tanıyan 41. ülke olmuştur.

İklimi ve Coğrafyası

Kosova 10.912 km2lik alana, 2 milyonun üzerinde nüfusa sahiptir. Kuzeybatısında Karadağ, kuzey ve doğusunda Sırbistan, güneyinde Makedonya ve güneybatısında Arnavutluk bulunmaktadır.En büyük yerleşim merkezi başkent Priştine'dir. Koordinatlari 42,6394 (42°38'21.840"N) kuzey enlemi ve 21,0961 (21°5'45.960"E) doğu boylamıdır.

Kosova'nın iklimi karasal iklimdir. Kışları soğuk ve kar yağışlıdır, yazları ise sıcak ve kurak.

Kosova'nın topraklarının büyük bir kısmı dağlık arazidir.Makedonya sınırı boyunca Şar Dağları uzanmaktadır. Burada kış turizimi faaliyetleri yapılmaktadır. Brezovica en önemli kış turizmi kentlerinden birisidir.Kosova dağları çok yüksek ve dik yamaçlara sahiptir. 2656 m ile Djeravica zirvesi ülkenin en yüksek doruğudur. Drenica,Carraleva gibi kentleri bu bölgelerdeki yüksek yamaçlara kurulmuş yerleşim birimleridir.

Kosovanın güneybatısında Arnavutluk Alpleri uzanmaktadır. Kuzeyinde ise Kopanik Dağları bulunmaktadır.

Tarihi

Ana madde: Kosova tarihi

1875-1878 yıllarında Kosova illeri

1881-1912 yıllarında Kosova illeri

Roma İmparatorluğunun zamanında Kosova'nın ismi Dardania'ydı. Günümüzde Kosova'da Dardanlara ait birçok kalıntıya rastlanmaktadır. Kosova'da yaşayan Arnavutların Dardanlardan (İlirya) geldiklerinin en güçlü kanıtı; insan yapısı, aynı kültür ve dilin konuşulmasıdır. Dil zaman geçtikçe değişmiştir ancak aynı dilbilgisi kuralları içermektedir. Arnavutça kelimelerin çoğu İlirya'da konuşan dilden kaynaklamaktadır. Bunun en güçlü kaynağı eski Yunan felsefecilerin kitaplarında - İlir diline ait pekçok kelimeyi kullanmasıdır. Dardanlar Kosova'nın bugünkü topraklarında yaşamaktaydı. Yapı olarak güçlü ve sert insanlar olarak izah ediliyorlar.

Kosova I. Murat zamanında 1389 I. Kosova Savaşından sonra Osmanlı topraklarına katıldı. 5 asırdan fazla Osmanlı idaresinde kalan bölge 1912'de I. Balkan Savaşı sırasında Sırbistan'ın eline geçti.

Arnavut kahramanı İskender Bey

Arnavut Ligası

Arnavut Ligası veya siyasi birliği:

1444'te Arnavut ve Karadağ prenslikleri Balkanlar'daki Osmanlı yayılmasına karşı bir askeri savunma birliği oluşturdular. Birliğin kurucusu Arnavut Kruya Prensi Gjergj Kastrioti (İskender Bey) oldu. Birlik Venedik Cumhuriyeti tarafından da desteklendi.

Mart 1444'te İskender Bey o zaman Venedig hakimiyetindeki liman şehri Lezha (Alessio)'da bölgenin en önemli prenslikleri olan Thopia, Muzaka, Ballsha ve Crnojevic aileleriyle bu biliği kurdu. Daha ufak diğer Kuzey Arnavut aşiretleri de bu birliğe katıldılar. Osmanlılar'a karşı mücadele için kendi aralarındaki anlaşmazlıkları bir tarafa bıraktılar. İskender Bey birliğin komutanlığına seçildi. Alınan siyasi kararlarda bütün birlik üyelerinin kabul etmesi şartı vardı.

1444'te İskender Bey Osmanlı ordusunu Torviol Ovası'nda yenmeyi başardı. Bundan sonraki iki yılda da Arnavut Birliği Osmanlılara karşı savaşlar kazandı. 1450'de Kruya'yı kuşatan Osmanlı birlikleri kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldılar. 1451'de İskender Bey Napoli Krallığı ile bir ittifak kurdu. 1452'de Osmanlı ordusu Mokrica ve Meçadi'de Arnavut Birliği'ne yenildi. 1453'teki İstanbul'un fethi üzerine Arnavutlar Napoli, Venedik, Papalık ve Macaristan Kralları'ndan maddi yardım almaya başladılar. 1462'ye kadar Arnavutlar her yıl Osmanlı ordusunu püskürtüyor, ama ertesi yıl Osmanlılar tekrar aynı güçle tekrardan geliyorlardı. 1460 ve 1463'te yapılan ateşkesler dışında Arnavut-Osmanlı savaşı hiç durmadan sürdü. 1462'de İskender Bey önemli bir şehir olan Ohrid'i almayı başardı.

1466'da Kruya'nın ikinci kuşatması da Arnavut Birliği'nce engellendi. Fakat aynı yıl Osmanlılar Shkumbin Vadisi'nde Elbasan Kalesi'ni kurmayı ve ilk kez Arnavutluk'ta kalıcı olmayı başardılar. 1467'de Kruya'nın üçüncü kuşatması da Arnavut Birliği'nce engellendi.

1468'e kadar İskender Bey'in 10.000 kişilik ordusu Osmanlı Orduları'nın sürekli saldırılarını başarıyla engellemeyi başardı.

1468'de İskender Bey'in ölümüyle Lezha Liga'sı zayıflamaya başladı. Venedik'in yardımıyla Kuzey Arnavutlar Osmanlılar'la mücadele etmeyi sürdürdüler, ancak Venedik yönetimindeki İşkodra 1479'da Osmanlılarca fetholununca, Arnavut direnişi sona ermese de zayıfladı. Bundan sonra Arnavutluk Osmanlı hakimiyetine girdi.
Arnavut Lezha Birliği'nin üyeleri olan prensler şunlardı: Lek Dukagjin, Pjeter Shpata, Gjergj Ballsha, Karl Thopia, Theodor Muzaka, Stefan Crnojevic, İskender Bey (Gjergj Kastrioti)

Osmanlı Dönemi

1479-1912 arasında Kosova Osmanlı hakimiyetinde kaldı. Kosova'nın çok önemli Batı-Doğu ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle, Osmanlı yönetimi Venedik'in de kontrolüne yakın olan Arnavutluk'un geri kalan bölgelerinin aksine yoğun bir devşirme-islamlaştırma politikası Kosova'da uyguladı. 1878 Rus - Osmanlı savaşı sonrası Sırplar Kosova'da hak iddia etmeye başladılar.

Yugoslavya Dönemi

2. Dünya Savaşı sırasında İtalya'nın Almanya'ya teslim olması üzerine Tito tarafından kurulan meclisçe Yugoslavya 1945 yılında ilan edildi ve monarşi yıkıldı. Bu olaydan sonra Kosova; Yugoslavya'ya bağlı bir eyalet statüsüne geçti.

SSCB'nin çöküşü ile dağılmaya başlayan ülkeler arasına Yugoslavya da katıldı. Yugoslavya 1992 yılında eyaletlerinin bağımsızlığını ilan etmesi ile dağılmaya başladı. Hırvatistan, Bosna-Hersek, Slovenya,Makedonya bağımsızlığını ilan etti. Fakat Kosova Sırp baskısı ve askeri müdaheleler sonucunda tam bağımsızlığına kavuşamadı. 1995 yılında Sırp ordusu Kosova'ya girdi ve birçok sivilin öldürülmesine sebep oldu.

Kosova 'yı Tanımayan Diğer Devletlerin Tutumu

A.B.D., NATO ve AB, Kosova'nın bağımsızlığını tanıma konusunda hemfikirdir. 2008'in Şubat ayının 17'sinde tek taraflı bağımsızlık ilan edildi. Rusya, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Sırbistan ve İspanya bağımsızlığa karşı çıkan devletlerdir. Güney Kıbrıs ve Yunanistan'ın bağımsızlığa karşı çıkma nedeni, Kosova'nın, KKTC için bir örnek olmasıdır. Fakat Rusya'nın mazereti ise tam tersine, batılı devletlerin diğer yeni bağımsız olan ülkeleri (Abhazya, Güney Osetya, Kuzey Kıbrıs vb.) tanımadıkları için uyguladıkları çifte standart. Rusya devlet başkanı Putin, KKTC'nin 40 yıldır tanınmadığı halde batılı devletlerin Kosova'yı hemen bağımsız hale getirmelerini sağladıkları için batılı devletleri "ikiyüzlü" olarak nitelendirmiştir ve "Bundan utanmalısınız..." demiştir. Kosova 17 Şubat 2008 pazar günü bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlık ilanı Arnavutlar'ın 600 yıllık Sırp istilası ve genel olarak yabancı güçlerin tahakkümünden kurtulmaları yönünde önemli bir adım olarak görülmektedir. Tek taraflı bağımsızlık ilanı üzerine Sırbistan ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi Rusya,.

Kosova'nın Bağımsızlığının Muhtemel Etkileri

Kosovayı tanıyan ülkeler

Kosova'nın bağımsızlığının Bosna-Hersek sınırları içerisinde bulunan Sırp Cumhuriyeti'nin bağımsızlık taleplerinin artmasına ve Sırbistan içerisinde bulunan Voyvodina özerk bölgesindeki etnik istikrarsızlığın artarak sürmesine yol açması beklenmektedir. Yunanistan ise Makedonya bölgesindeki bağımsızlık taleplerinin şiddetlenmesinden endişe etmektedir. KKTC'nin başarılı bir dış politika ile bağımsızlık yolunda önemli bir adım atması da beklenenler arasındadır.

Dil Yapısı

Arnavutluk ve Makedonya Cumhuriyetiyle komşu olan Kosova'nın resmi dilleri Arnavutça ve Sırpçadır . (Kosova'da %90 Arnavut, %5 ise Sırplar yaşamaktadır). İki resmi dil olmasının sebebi Kosova Sırplarına, Birleşmiş Milletler tarafından özel azınlık hakları verilmesidir. 1989 yılına kadar resmi dil olarak kabul edilen Türkçe, Kosova'nın belirli bölgelerinde konuşulmaktadır. Son olarak Gilan şehri ile birlikte Kosova'nın dört şehrinde Türkçe resmi dil ilan edilmiştir[8].

Siyasi Yapı

Kosova siyasi haritası

Kosova

Karadağ’ın da bağımsız olmasıyla Büyük Yugoslavya hayali sadece bir anı haline dönüşmüş ve 2002 yılında resmi varlığını kaybeden Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, gayri resmi varlığını da kaybetmiştir.

• Bağımsızlığı tanımayacak ülkeler: Yunanistan, Sırbistan, Rusya , İspanya , Güney Kıbrıs
• Şu an tanıyan ülkeler: ABD, Fransa, İngiltere, Almanya, Estonya, Kosta Rika, Afganistan, Türkiye, İtalya, Letonya, Arnavutluk, Avusturalya, Belçika, Finlandiya,Litvanya, Avusturya, Senegal, Norveç, Peru, Danimarka, Lüksemburg ve Polonya (26.02.08 16.00 tarihine kadar Kosova'yı tanıyan ülkelerdir.)

Kosova ileri de Arnavutluk'la birleşecek ve Etnik Arnavutluk için büyük bir adım atılmış olacaktır.Bunun karşısında Sırbistan da Bosna-Hersek Federasyonu'nun %49'unu oluşturan Sırp Cumhuriyeti ile birleşmek istediğini gündeme getirmesi beklenmektedir.

Türkiye Kosova İlişkileri

Türkiye, Kosova bağımsızlığını ilan ettikten 1 gün sonra(18/02/2008) tanımıştır.Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı'nın yaptığı yazılı açıklama;

"Türkiye Cumhuriyeti, Kosova Meclisi'nin bağımsızlık bildirgesinin muhtevasını ve unsurlarını memnuniyetle karşılamış ve bu anlayıştan hareketle, Kosova Cumhuriyeti'ni tanıma kararı almıştır. Türkiye, Balkanlar'ın huzur ve istikrara kavuşmasını dış politika önceliklerinden biri olarak belirlemiştir. Türkiye, son yıllarda büyük acılar yaşamış, Balkanlar'da kalıcı barış anlayışının hakim olmasına önem vermekte, Kosova'nın bağımsızlığının, bölge ülkeleri arasındaki istikrar ve güven ortamının takviye edilmesi için de vesile teşkil etmesini temenni etmektedir." Ayrıca, Tüm ülkelere Kosova Cumhuriyeti'nin tanınması için çağrıda bulunduğunu da ifade edilmiştir.

Şehirleri

• 1 Decani / Deçani
• 2 Dragaš / Dragash
• 3 Dakovica / Gjakova
• 4 Glogovac / Gllogovci
• 5 Gnjilane / Gjilani
• 6 Istok / Istog
• 7 Kacanik / Kaçanik
• 8 Klina / Klina
• 9 Kosovo Polje / Fushë Kosova
• 10 Kosovska Kamenica / Kamenica
• 11 Kosovska Mitrovica / Mitrovicë
• 12 Leposavic / Leposaviq
• 13 Lipljan / Lipjan
• 14 Mališevo / Malishevë
• 15 Novo Brdo / Novobërdë
• 16 Obilic / Obiliq
• 17 Orahovac / Rahovec
• 18 Pec / Pejë
• 19 Podujevo / Podujevë
• 20 Priština / Prishtinë
• 21 Prizren / Prizren
• 22 Srbica / Skenderaj
• 23 Štimlje / Shtime
• 24 Štrpce / Shtërpcë
• 25 Suva Reka / Suharekë
• 26 Uroševac / Ferizaj
• 27 Vitina / Viti
• 28 Vucitrn / Vushtrri
• 29 Zubin Potok / Zubin Potok
• 30 Zvecan / Zveçan

Şehir Nüfusları

• Priştine : 571.123
• Prizren : 165.229
• Uroševac : 197.741
• Dakovica : 127.156
• Pec : 195.190
• Gnjilane : 191.595
• Kosovska Mitrovica : 186.359
• Podujevo : 48.526
• Kosovo Polje: 28.600
• Glogovac:55,148

Galeri

Priştinedeki Devlet Binası	Prizren	Sırp Manastırı St Archangel,Bistrica nehri yakınında	Dakovica
Arnavut etnik kostümü	Ulusal kütüphane	Alışveriş Merkezi	Priştine
Anne Tereza bulvarı	Grand Hotel	Priştine	Priştine
Başkentte akşam	"Xhamia e madhe"	Prizren'de Mehmet Paşa Hamamı	Drini köprüsü
Kosova müzesi	"Pallati i Rinisë"

Harita